Portrety literackie
Yüklə 11,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
tego emira honorowem futrem i chylatem, uie Ucząc im iy c li upom inków. Ostatni ten rys wspaniałości Skandera w p ra w ił w ta k i podziw Arabów , że wszyscy w y d a li o k rz y k na je g o cześć, a jeden z Beduinów nazwiskiem Dziascm, po ró w n y w a ł w żyw ym obrazie tę szlachetność z chytrością baszów i musselimów muzułmańskich, k tó rz y używ ają n a j nikczemniejszych fortelów, aby im w ydzierać ich konie; w końcu w szystkie rodzaje błogosławieństw zla ł na głow o Skandera, sułtana gw iazdy polarnej. Słysząc to Rzewuski odezwał się do zgromadzonych: — A to chodźcież ze mną do padyszacha północy, a pobyw szy tam rok, w rócim y znowu na pustynię Neżdu. Każdego z was obdarzy on upominkiem godnym k a lifa Bagdadu, jego bowiem szczodrobliwość przechodzi wszelkie pojęcie. — W u -a lla ch ! W u -a lla ch ! zaw ołał ów Beduin. Rzewuski wnosił z tego o krzyku , że jego propozycya będzie przyjęta, i zaraz spytał: — A w ięc Dziasemie, k ie dyż ruszym y do padyszacha? Lecz Dziasem odrzekł w zdychając:— Nie! jechać nie mogę. K tóżby m i w ynagrodził ten ro k wolności, stracony w jego służbie? Odpowiedź ta w zachwycenie' w p ra w ia syna dawnej Rzeczypospolitej; w Beduinie w id zi ideał człowieka, w pu styn i, ziemię obiecaną. O je d n ym i o drugiej mówi z li- rycznem uniesieniem prawdziwego kochanka, wyckowańca 'Jana Jakóba Russa. Powtórzę tu własne jego słowa: „Beduin rodzi się w olnym , i -wszystkie w a ru n k i i oko liczności życia sp rzyja ją tej jego naturalnej wolności. Z przyjściem na św iat sm arują go roztopionem masłem, ld a d ą na słońcu, aby nabrał cery śniadej. Od dzieciństwa uczy się ro zw ija ć swoje władze cielesne, a w jego um ysł i serce nie w tłaczają przez siłę, lub nudę żadnych nauk łub wyobrażeń. M niej nasłucha się m orałów, a więcej w i dzi przykładów ; tym sposobem młode pokolenie byw a w ie r ną kopią starego pokolenia. M łody Arab od siedmiu lub ośmiu la t staje się pożytecznym w swoim trybucie; pasie bydło, pomaga matce, jeździ po żywność do poblizkich wiosek. N agi do siedmiu lat, ćwiczy ciało w igraszkach 2^6 D Z IE Ł A L U C Y A N A S IE M IE N S K IE G O . L 'ow ienuikam i; w yrasta praw ie na grzbiecie końskim , Umie °koło niego chodzić i znać się na wartości tow arzy- Sza, któ ry go w pierwszy bój poniesie. P rz y w y k ły słuchać 8 odkiego głosu natury, kocha rodziców, szanuje ich, słu- la ua ślepo i w id zi w nich opatrzność. W tym nałogu Posłuszeństwa dzieci względem rodziców- społeczność zna- dzi rękojm ie niezachwianego spokoju. T ry b u t słucha swego szeika, k tó ry rządzi po ojcowsku. Nie było nigdy Pjzykładu, aby zrzucono dynastyę ja k ie g o szeika. Sprawied- ‘ Wosć i dobroć są tam potężną podporą w ładzy. Szeik J°st ojcem całego trybutu, on utrzym uje jedność, zgodę 's p o k ó j. Niech ty lk o z ja kie g o namiotu dojdą go k łó tliw e &łosy, śpieszy tam ów- rozjemca i zgodę przywraca. Koran J^st dla nich księgą praw , a prostota obyczajów i ogólne Uboztwo w ykluczają ducha zawiści. W id o k tryb u tu przed- awia wzruszający obraz przywiązania dzieci, tkliw-ości 'ocłzicielskiej i uszanow-ania dla starców. Opowiadanie czy- Mow Wojennych, hym ny rycerskie (herubieh) brzmiące v ustach śpiewaków-, obecność na polach bitew, gdzie oj- . Zleź> aby kiedyś stała się godną ta k szczytnych pieśni, tG’ które głoszą sławę nieśmiertelnego A ntara. Beduin ^ dzieciństwa, je ś li przypuszcza, że może być pobitym , to 't> y nie w ierzy w niewolę — bez nadziei. Chłopak dzie- j V|ęuoletni ma ju ż dość siły, aby do b itw y stawał uzbro- l - “ y procą. Natenczas konni i mardufi (na dromedarach) Szyk u ją Się w j i uip. zrzucaj ą z głow y swoje kaffieh czyli L ‘ustki w pasy zielone i żółte, i najeżają w-łosy... Piewcy aJ‘nujący mi ej sce pomiędzy jednena wojskiem a drugiem Zaczynają od m odlitw y, a potem zapalają do męztw-a śpie- ,lją c hymne wojenne: herubieh. »Na objuczonych w-ielblądach siedzą kobiety z dziećmi ł)lzJ piersi i tworzą drugą lin ię bojową, albowiem pomię- zy w ielbłądam i stoją chłopcy, procownicy. Irz e c i rząd Zajnaują trzody. J a k * ty lk o śpiew ucichnie, natychmiast 1 uorw sze szeregi nieprzyjacielskie w padają na siebie co koń Wyskoczy, gą to jeźdźcy siedzący na sławnych klaczach cwanych S z a la w ie li, i ci w y z y w a ją się do pojedynkowej w a lk i. Również m ardufy, na le k k ic li i zwinnych dromeda- racb, w y z y w a ją się na rękę. Potem następuje bój ogólny. Starcie się ja z d y trw a ja k iś czas; g d y się ju ż wypróbo wano, kobiety złażą z w ielbłądów , i ja k furye rzucają się na swoje przeciw niczki zbrojne palkam i. B iją się z taką wściekłością, o ja k ie j trudno mieć pojęcie. Honor trybutu i miłość macierzyńska dodaje tej pici namiętnej i czulej szalonej odwagi... Zwyciężony try b u t ma sic do ucieczki. F ro n t się zmienia: trzody uchodzą w pierwszej lin ii, za nie m i w ie lb łą d y i kobiety; m ali pracownicy dążą w tropy, lub gdy się zmęczą, czepiają się w ielbłądów . Konni i m ardufi tw orzą ty ln ą straż i dają odpór nieprzyjacielow i. T ry b u t o ile może rozciąga swój front, aby ucieczka b y ła tem śpieszniejsza. T a k wiec od samego dzieciństwa A rab przy ucza się nie znać co to trw oga, a gdy dojdzie do la t mło dzieńczych, ojciec pomaga mu w wyborze towarzyszki, niewinnej dziewicy, o któ rą nie śm iałby się dobijać, gdyby nie przyniósł je j w hołdzie sław y z walecznego czynu. Odtąd zaczyna sobie w łosy splatać w warkocze, grot kopii stroić w pióra strusie i czerwone w stążki, wskazujące ilość ofiar, co padły z jego rę k i. Odtąd zostaje czynnym człon kiem tryb u tu ; zasiada w radzie, przypuszczony je st do ta jem nic i ma prawo głosować— słowem, wchodzi we wszyst k ie tradycye re p u b liki patryarchalnej. Połączony z dziewicą pustyni, k tó re j oczy podbiły mu serce na schadzce przy studni, zmienia swój stan, ale nie zmienia swego losu. Dotychczasowe stosunki trw a ją nieprzerwanie; ja k żył, tak dalćj żyć będzie w otoczeniu tych samych ludzi, któ rzy patrząc na jego dzieciństwo, jego czyny młodzieńcze, teraz patrzą na szczęście domowe. Na końcu tryb u tu przybywa ty lk o nowy namiot dla młodej pa ry — i to cala odmiana. Żaden się tu węzeł nie zrywa. Jeżeli się oddala, to na k ró tk i czas, a to oddalenie droższą mu czyni istotę, którą zostawił. Nie lęka się, aby ten raz zaw arty związek mógł być stargany przez w yja zd w odlegle strony, lub gwałt- Serce je g o nie wysycha; egoizm nie ma do niego przystępu. Ciągle pod okiem trybutu, zdaje się na sąd wszystkich. K ażdy występek b y łb y natychm iast skarcony, każda cnota znalazłaby .doraźną nagrodę. O p in ia je st tam powszechna- 228 D Z IE Ł A L U C Y A N A S IE M IE Ń S K IE G O . Yüklə 11,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|