PüSTƏ oruc qizi fərhadi
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
185 11)Kommersiya hesablarının açılmasının xarici valyuta əməliyyatlarında tətbiqi sxemi hansıdır. MÜHAZİRƏ MƏTİNLƏRİ KOMMERSİYA HESABLAŞMALARININ FORMA VƏ METODLARI P L A N 1. Hesablaşmaların nəğd forması. 2. Hesablaşmaların nəğdsiz forması. 3. Hesablaşmaların akkreditiv forması. 1. Hesablaşmaların müəssisələr tərəfindən ya nəqd pulla, ya da nəqdsiz ödəmələr yolu ilə həyata keçirilir. Öz təşkilati-hüquqi formalarından və fəaliyyət sferalarından asılı olmayaraq müəssisələr sərbəst pul vəsaitlərinin banklarda saxlamağa borcludurlar. Təşkilatlar digər müəssisələrlə öhdəliklər üzrə hesablaşmaları, bir qayda olaraq, bank vasitəsilə nəqdsiz qaydada həyata keçirirlər və ya Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq Milli Bank tərəfindən müəyyən edilmiş nəqdsiz hesablaşmaların digər formalarını tətbiq edirlər. Hesablaşmaları nəqd pulla həyata keçirmək üçün hər bir təşkilatın kassası olmalı və müəyyən edilmiş formada kassa kitabı açılmalıdır. 186 Əhali ilə hesablaşmaların həyata keçirildiyi zaman təşkilatlar tərəfindən nəqd pulun qəbulu mütləq qaydada nəzarət-kassa aparatının tətbiqi ilə aparılmalıdır. Təşkilatların banklardan aldıqları nəqd pullar çekdə göstərilən məqsədlərə sərf edilməlidir. Kassa əməliyyatlarının aparılması kassirə həvalə olunur və o qəbul etdiyi dəyərlərin saxlanmasına görə tam maddi məsuliyyət daşıyır. Kiçik təsərrüfat xərclərini ödəmək, ezamiyyət üçün avans vermək və digər xırda ödəmələri həyata keçirmək üçün kassada bankın müəyyən etdiyi limit daxilində kiçik pul məbləğləri saxlamaq olar. Yalnız müəssisənin işçilərinə əmək haqqı, müvəqqəti işsizlik üzrə müavinətlər, təqaüdlər və pul mükafatları verildiyi dövrdə 3 iş günü müddətində kassada müəyyən edilmiş limitdən artıq pul saxlamağa icazə verilir. Pulların kassaya daxil olması və kassadan verilməsi mədaxil və məxaric kassa orderləri vasitəsilə tərtib olunur. Əməliyyatlaın məbləği örderlərdə rəqəmlə və yazılı göstərilir. Mədaxil ordeni baş mühasib və ya onun müvəkkil etdiyi şəxs, məxaric orderini isə təşkilatın rəhbəri və baş mühasib və ya onun müvəkkil etdiyi şəxs imzalayırlar. Mədaxi kassa orderləri və əlavə olunmuş qəbzlər, məxaric kassa orderləri və onları əvəz edən sənədlər dəqiq və aydın əl yazısı ilə doldurulmalıdır və ya çap olunmalıdır. Bu sənədlərdə düzəlişlərə, qaralamalara, pozmalara icazə verilmir. Kassa orderləri üzrə pulun qəbulu və ya verilməsi yalnız onların tərtib olunduğu gündə həyata keçirilə bilər. 187 Əgər pullar etibarnamə ilə verilərsə, onda məxaric kassa orderinin mətnində pul alanın soyadı, adı və atasının adından sonra etibarnamə verilmiş şəxsin soyadı, adı atasının adı göstərilməlidir. Pullar etibarnamə üzrə verildikdə imza yerinin qarşısından kassir “Etibarnamə ilə” sözünü əlavə etməlidir. Etibarnamə kassirdə qalır və məxaric kassa orderinə və ya ödəmə cədvəlinə bərkidilir. Mədaxil və məxaric kassa orderləri kassaya verilməmişdən öncə, mühasibatlıqda mədaxil və məxaric kassa sənədlərinin qeydiyyatı jurnalında uçota alınır. Baş kassir iş gününün başlanğıcında digər kassirlərə avans şəklində məxaric əməliyyatlarını aparmaq üçün nəqd pul məbləğini verir və kassirin qəbul etdiyi və verdiyi pulların uçotu kitabında onlara imza etdirir. İş gününün sonunda kassirlər baş kassir qarşısında alınmış avans və mədaxil sənədləri üzrə qəbul edilmiş pullar haqqında hesabat verməli, həmçinin nəqd pulun qalığını və aparılmış əməliyyatlar üzrə kassa sənədlərini baş mühasibə kassirin qəbul etdiyi və verdiyi pulların uçotu kitabında imza etməklə qaytarmalıdırlar. Pul vəsaitlərinin daxil olması və xərclənməsi üzrə bütün əməliyyatları kassir kassa kitabına yazmalıdır və bu kitab nömrələnməli, tikilməli və surğuclu möhürlə möhürlənməlidir. Kitabdakı səhifələrin sayı təşkilatın rəhbərinin və baş mühasibin imzaları ilə təsdiqlənməlidir. İş gününün sonunda kassir kitabında gün ərzində aparılmış əməliyyatların yekununu hesablayır və növbəti gün üçün kassadakı pul qalığını çıxarır. Kassa kitabında qeydlər diyircəkli və ya çernilli qələmlə sürətçıxaran kağız vasitəsilə iki vərəqdə aparılır. Kitabın bir vərəqi qoparılır və onu günün sonunda digər mədaxil və 188 məxaric sənədləri ilə birlikdə kassa əməliyyatları üzrə hesabat kimi kassa kitabında imzalamaqla təhvil verirlər. Kassa kitabında pozuntular və razılaşdırılmamış düzəlişlər kassirin və təşkilatın baş mühasibinin imzası ilə təsdiqlənir. Kassa sənədlərinin tam qorunması təmin olunduğu şəraitdə kassa kitabını avtomatlaşdırılmış üsulla aparmaq olar. Kassa kitabının düzgün aparılmasına nəzarət təşkilatın baş mühasibinə həvalə olunur. Təşkilat rəhbərləri kassa otağını avadanlıqla təmin etməli və pulların kassada saxlandığı zaman və bankdan gətirildiyi və banka qaytarıldığı zaman onun qorunmasını təmin etməlidirlər. Əgər təşkilat rəhbərlərinin günahı ucundan pul vəsaitlərinin saxlanması və nəqliyyatlaşdırılması zamanı onların qorunmasını təmin edən zəruri şərait yaradılmayıbsa, onda rəhbərlik qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyır. Kassa otağı təcrid olunmalı, kassanın qapıları isə əməliyyatlar aparılan zaman daxildən kilidlənməlidir. Aidiyyatı olmayan şəxslərin kassa otağına daxil olması qadağan edilir. Təşkilatların kassaları mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq sığortalana bilərlər. Metal şkafların və mahirlərin açarları kassirlərdə olur və onlara açarları hardasa qoymaq, kənar şəxslərə vermək və uçota alınmamış dublikatlar hazırlamaq qadağan edilir. Açarların uçota alınmış dublikatların Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|