Qadimgi Sharq adabiyoti haqida tushuncha bering

tragediyasida u antik davr mavzusiga murojaat qiladi va yana 5 tasida («Brut», 
«Sezarning o‘limi» va boshqalar) Rim tarixi syujetlariga murojaat qiladi. Volter 
tragediya oldiga yangi vazifalar qo‘yadi. (tarbiyaviy ahamiyati). U pyesalarni 
ma’rifatchilik g‘oyalarini targ‘ib qiluvchi qurol vazifasini o‘taydi deb hisoblaydi. 
Nemis ma’rifatchilik adabiyoti 
Nemis ma’rifatchilari o‘z rivojlanishida to‘rt bosqichni bosib o‘tdi: 
1) XVIII asrning 20–50-yillarida klassitsizm hukmronlik qildi. Yozuvchilar, 
asosan, o‘tmishga murojaat qildilar; 
2) XVIII asrning 60-yillari – bu davrda tasvirning realistik uslubi ustun turdi. 
Lessing realizm nazariyasini yoqlab chiqdi, “Laokoon” risolasini va “Minna foy 
Barnxelm” komediyasini yozdi. Nemis adabiyoti o‘zining yetuk davriga kirdi. 
3) XVIII asrning 70–80-yillar adabiyoti “Bo‘ron va tazyiq” adabiy harakati yosh 
shoirlarning isyonkorlik ruhida yozilgan asarlari natijasida yuzaga keldi. Gyote 
va Shillerning ilk ijodi davri (Gyotening “Gyos fon Berlixingen” dramasi, 
Shillerning “Qaroqchilar”, “Makr va muhabbat” tragediyalari); 
4) XVIII asrning 90-yillari Shillerning “Vallenshteyn” tragediyasi, “Fojiaviy 
san’at to‘g‘risida xatlar” nazariy asarlari yozildi. Fransuz burjua inqilobining 
adabiyotga ta’siri. Gyote bir qator balladalar (“Korinflik kelin”, “Xazina 
izlovchi”, “Afsungarning shogirdi”), “Vilgelm Meysterning o‘quvchilik yillari” 
romanini, “Faust” ning I qismini yozib tugatdi. 
XVIII asr nemis adabiyoti va madaniyati Lessing va Gotshid, Gellert va 
Vinkelman, Mendelson va Nikolay kabi shoir va yozuvchilarni, “Bo‘ron va 

---

50 
tazyiq” adabiy harakatining ajoyib namoyandalari, Gyote bilan Shillerni,