Qadın düz Ravikin üstünə gəlirdi. O, iri addımlarla yeriyir və qəribə tərzdə səndələyirdi. Ravik onu lap çatanda gördü. Gördü ki, rəngi avazıyıb, almacıq sümükləri çıxıb, gözləri az qalır hədəqəsindən çıxsın
Yüklə 1,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
285 – Əsl təhqir odur ki, birbaşa sənin özünə deyilsin. Bununku ümumi təhqirdir. Siz də ona çaypulu verib təhqir eləyin! – Yaxşı... yaxşı,–deyən Şternin gözlərinə təbəssüm qondu. Pul çıxarıb yügdaşıyanlara verdi. İkisi də onu ikrahla götürdü. Ştern də eyni ikrah hissi ilə pulqabını qaytarıb cibinə qoydu. Yükdaşıyanlar ora-bura baxıb, Həbəşistan stullarını maşına yığmağa başladılar. Servantı qəsdlə lap axırda yüklədilər. Onu qoyanda bir az yana əydilər, sağ tərəfi maşına dəydi. Selma içini çəkdi, ancaq dinmədi. Ştern isə bunu heç görmədi. Elə hey dönə-dönə vizasını, kağızlarını yoxlayırdı. Morozov: – Heç nə küçəyə yığılmış mebel qədər adama pis təsir eləmir,–dedi. Növbə Vaqnerlər ailəsinə çatdı. Bir neçə stul və görkəmindən qüssə-kədər yağan çarpayı... Onu da utanmadan düz küçənin ortasına qoymuşdular... Üstünə «Qrand- Otel», «Qardone» və «Adlon», «Berlin» şəkilləri yapışdırılmış iki çamadan... Qızıl çərçivəli açılıb-yığılan güzgü. Küçənin şəkli indi də ora düşürdü. Və bir də mətbəx ləvazimatı. Bilinmirdi ki, bunları Amerikaya nəyə aparırdılar... – Qohumlarımız...–Leone Vaqner dilləndi.–Çikaqodakı qohumlarımız düzəltdi hamısını... Pul, viza göndərdilər, qonaq çağırdılar. Oradan da Meksikaya gedəcəyik. Qohumlarımız! Qohumlarımız elədi! Qadın utanırdı. Burada qalanların baxışlarını üzərində hiss etdikcə özü özünə fərari kimi görünürdü. Ona görə də tez getmək istəyirdi. Hətta yükdaşıyanlara da kömək elədi. Yalnız birinci tini burulandan sonra rahat nəfəs alacaqdı. Ancaq onda da yeni bir qorxu başlayacaqdı. Görəsən, gəmi yola düşəcəkmi? Onları sahilə buraxacaqlarmı? Görəsən, geri göndərməzlər ki? Bir qorxu gedən kimi, ayrısı gəlirdi. Neçə ildi ki, beləydi... Subay Ştoltsun, demək olar ki, kitablardan başqa heç nəyi yox idi. Bircə çamadan pal-paltarı və bir də kitabları... İlk çaplar, qədim nəşrlər, təzə kitablar. Qəddi əyilmiş bu qırmızıbaş kişi lap yazıqlaşmışdı... Qalan qaçqınlar yavaş-yavaş mehmanxananın qapısı ağzına yığışırdılar. Çoxu dinmir, yalnız şeylərə, mebel maşınına baxırdı... Şeyləri yükləyib qurtaran kimi əsəbləşmiş Leoni Vaqner dedi: – Hə, indi hələlik! Ya da qud bay! – O, həyəcanlı-həyəcanlı güldü.–Ya da adye! İndi hamısı bir-birinə qarışıb, adam özü də çaşıb qalır! O, qapıda dayananların bəzilərinə əl verdi: – Oradakı qohumlarımız, – dedi. – Onlar elədi. Bizə qalsa, heç vaxt... Leoni bir azdan səsini kəsdi. Doktor Ernst Zaydenbaum əlini onun çiyninə qoydu: – Eybi yoxdur,–dedi,–kiminin bəxti gətirir, kimininki də yox... – Çoxununku gətirmir!–Mühacir Vizenhof əlavə etdi.–Eybi yoxdur, yaxşı yol! Yozef Ştern, Ravik, Morozov və bir neçə nəfərlə vidalaşdı. Günahkar bir təbəssümlə gülümsəyirdi, elə bil, əlində saxta pul tutulmuşdu: – Kim bilir, axırı necə olacaq?! Bəlkə də, «İnternasional»dan ötrü ürəyimizin başı göynədi... Selma Ştern artıq maşında idi. Subay Ştolts heç kəslə halallaşmadı. O, Amerikaya getmirdi, sənədləri Portuqaliyaya qədər idi. Bunu da mənasız şey hesab edir və ona 286 görə də başqaları kimi təntənə ilə vidalaşmırdı. Yalnız maşın tərpənəndə o əl elədi... Qapıda dayananlar yağışa düşmüş toyuq-cücə kimi xeyli büzüşüb durdular. Morozov Ravikə tərəf döndü: – Gəl, – dedi,–birbaşa «katakomba»ya! Bu yanğını təkcə kalvados söndürər! Onlar oturmamış başqaları da gəldi. Sanki, külək xəzan vurmuş yarpaqları oynada- oynada içəri doldururdu. Seyrək saqqallı, solğun bənizli iki yəhudi ruhanisi, Vizenhof, Rut Qoldberq, avtomat-şahmatçı Finkenştayn, fatalist Zaydenbaum, bir neçə ər-arvad, xeyli uşaq, impressionist şəkillərin sahibi, hələ də çıxıb gedə bilməyən Rozenfeld, bir-iki yeniyetmə və bir neçə qoca-qoltuq... Şam yeməyinə hələ çox qalırdı, ancaq, deyəsən, heç kəs o otaqların tənhalığına qayıtmaq istəmirdi... Hamı bir yerdə oturdu. Heç biri danışmırdı, hamı öz taleyi ilə barışmışdı. Elə bədbəxtliklər görmüşdülər ki, bundan sonra başlarına nə gələcəyinin heç bir fərqi yox idi. – Kübarlar getdi!–Zaydenbaum dilləndi.–Burada da ömürlük həbs cəzasına, ya da ölümə məhkumların iclası başladı. Seçmə xalqlar! Yehovvanın əziz-xələfləri! Yalnız fəlakət üçün yaranmışlar! Yaşasın həyat! – Hələ İspaniya durur,–deyə Finkenştayn söz atdı. Onun əlində şahmat məsələləri dərc olunmuş «Matyen» qəzeti və qabağında şahmat taxtası vardı. – Hə, İspaniya... Faşistlər ora keçən yəhudiləri öpüb gözlərinin üstünə qoyacaqlar! Köklüyündən yırım-yırım yırğalanan xidmətçi qadın kalvados gətirdi. Zaydenbaum pensnesini taxdı: – Çoxumuz əməlli-başlı içib keflənməyi də bacarmırıq. Heç olmasa, bircə gecə bu dəhşətlərdən uzaq olardıq. Bu da əlimizdən gəlmir! Özümüz də Aqasferin varisləriyik. İndi o qoca səyyahın özü də çaşıb qalar, sənədsiz çox uzağa gedə bilməzdi. Morozov dedi: – Bizimlə bir qədəh için. Kalvados yaxşıdır. Allaha şükür ki, sahibə bunu bilmir, yoxsa qiymətini qaldırardı. Zaydenbaum başını buladı: – İçən deyiləm. Ravik bir az o tərəfdəki üzütüklü kişiyə baxırdı. O, tez-tez cibindən güzgü çıxarıb özünə baxır, yerinə qoyur, təzədən bir də çıxarırdı. – Bu, kimdir? – deyə Ravik Zaydenbaumdan soruşdu. – Onu buralarda heç görməmişəm. Zaydenbaum dodaqlarını büzdü: – Təzə Aron Qoldberqdir. – Necə? Qadın nə tez ərə getdi? – Getməyib. Ölmüş Qoldberqin pasportunu ona iki min franka satıb. Qoca Qoldberqin çal saqqalı vardı. İndi də bu tayı saqqal buraxır. Pasport üçün şəkildən ötrü... Saqqalı çıxmamış pasportdan istifadə eləməyə qorxur. Zamanı qabaqlamaq istəyir! Ravik yenə əsəbiliklə cod saqqalını didişdirə-didişdirə onu pasportdakı şəkillə müqayisə eləyən kişiyə baxdı: – Uzaqbaşı, desin ki, saqqalımı yandırmışam. Yüklə 1,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|