qəzet və saytlanmn bəzəyidir. Demək, bız er-
mənilərin saxta təbliğatına fıirsət vermişik.
Xocalı faciəsində öldürülənlərin çəsədləri-
nin sonradan təhqir edilməsini də ermənilər
azərbaycanhlann özlərinin törətdikləri barədə
təbliğat aparırtar. İrəvanda 2002-ci ildə çapdan
çıxmış “Xocalı işi. Xüsusi dosye” adlı kitab
(müəllifləri: Levon Melik-Şahnazaryan, Hayk
Demoyan) rus, ingilis və digər dillərə tərcümə
olunaraq yayılır və bu kitabda Xocahda qır-
ğmlann azərbaycanlılar tərəfindən törədildiyi
və bu meyitlərin də azərbaycanhlann təhqir et-
diyi iddia olunur. Guya ki, bu videolentlərin
müəllifı olan məşhur teleoperator Ç.Mustafa-
yev ona görə öldürülüb ki, o faciənin qurban-
lannın təhqir edilməsini də çəkibmiş.
Xocalı soyqmmmdan kitab yazmış Anatoli
Leven “Tayms” qəzetində 1992-ci ilin martm-
da yazırdı: “...Dağlıq Qarabağın qarlı təpələri-
nə yaxmlaşanda biz hər tərəfdə uzanıqh meyit-
lər gördük... bunlar qaçarkən güllələnmiş qaç-
qınlar idi. ...Azərbaycanlı operator təpələrin
döşündə öldürülmüş bir neçə yüz cəsədi lentə
köçürdü.” Daha bir əcnəbi jumalistin də müşa-
hidələrini də nəzərinizə çatdmram: “Zaman-
zaman Ağdama öz adamlanmn diri girovlara
102
dəyişdirdikləri cəsədləri gətirirlər Ancaq gecə
gördüklərimiz adamı dəhşətə gətirir; meyitlə-
rin gözləri çıxanlmış qulaqlan kəsilmiş, kəllə-
lərin dərisi soyulmuş, başları kəsilmişdir...
Kəndirlə bir-birinə bağlanmış bir neçə meyiti
zirehli transportyorun arxasına qoşub xeyli sü-
rülmüşdülər. Təhqirlərin həddi-hüdudu yox-
dur”. Bu rus jumalisti Vadim Belıxm Rusiya-
nın əsas mətbuat orqanlanndan olan “İzvesti-
ya” qəzetində Xocalı faciəsindən bir neçə gün
sonra yazdıqlandır. Bu faktlann özü də göstə-
rir ki, ermənilər ən vəhşi üsullarla mülki əhali-
yə divan tutmuşdular. Yalnız ona görə ki, er-
mənilərdən milliyyət fərqi vardı.
Ermənilərin Xocalı ilə bağlı məsələlərə çox
ciddi yanaşmalannm, müdafiə xarakterli fəa-
liyyətlərə rəvac vermələrinin səbəbləri var. Ən
başhcası odur ki, Xocalı bütün xarakteri ilə ge-
nosiddir, onu təkzib etmək, danmaq, mümkün
deyildir. Çünki Xocalı tarixdə ilk dəfə video-
görüntüyə alınmış soyqxrımı faktıdır. Bu fakt-
lar o qədər təkzibedilməzdir ki, onlann dünya-
nm əsas dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar tə-
rəfindən soyqmmı faktı kimi nə vaxtsa qəbul
ediləcəyindən qorxurlar. Hər il Xocalı faciəsi
ərəfəsində ermənicə çıxan mətbuat orqanlann-
103
da xaricdə fəaliyyət göstərən səfirlik, diaspor
təşkilatlanm xüsusi tapşmqla ayağa qaldırmaq
meyilli yazılar verilir, müraciətlər olunur, on-
lar ehtiyatlandmhr. Bütün ilboyu isə bu məsə-
lə ilə bağlı ciddi fəaliyyət göstərilir.
Amma biz boynumuza almalıyıq ki, Xocalı
faciəsindən ermənilərə qarşı təbliğatda yetə-
rirtcə faydalana bilmirik. Hələ də Xocalı fa-
ciəsini soyqmmı kimi qəbul elətdirmək təşəb-
büsləri bir nəticə verməmişdir. Bununla əlaqə-
dar təbliğat işi də sistemsiz apanlır. Türkiyə və
Azərbaycanın birgə fəaliyyəti yox dərəcəsin-
dədir. Ermənilər bizim fəaliyyətsizliyimizi la-
ğa qoyurlar. 1999-cu ildə erməni jumalist Mari-
na Qriqoryan yazdığı bir məqaləsində qeyd
edirdi ki, hər ilin fevralmda Bakıdan xəbər gə-
lir ki, Azərbaycan 1992-ci ilin fevralmda Xoca-
lıda kütləvi- qırğın törədildiyinə görə Beynəl-
xalq Haaqa Tribunahna müraciəst edəcək.
Haaqadan heç bir səs-soraq olmur. Bu ildə rəs-
mi Bakı uğursuz cəhdlərini edəcək, dəyişmə-
yən o məqsədlə ki, dünya ictimaiyyətinə er-
məniləri cəllad və işğalçı kimi qələmə versin”.
Bu bir həqiqətdir ki, biz hələ də ermənilər
söyləyən formada belə bir addımı atmamışıq,
bir çox hallarda sözlə qəhramanlıq göstərmi-
104
şik, işə gələndə isə fəaliyyətimiz özfəaliyyət
səviyyəsindən o yana keçməmişdir. Ermənişü-
naslıq məsələlərində də prinsiplərimiz dəyiş-
məzdir. Halbuki biz Srebrenitsada bosniyah-
ları vəhşicəsinə qətl edən serblərin mühaki-
məsi kimi bir məhkəmə qurdura bilərik, bunun
üçün kifayət qədər dəlil-sübutlanmız vardır.
Onu da xatırlatmaq gərəkdir ki, təxminən
Xocalı şəhərini tarix səhifəsindən silib atan
rus-erməni hərbi alayma - 366-cı alaya rəhbər-
lik etmiş səxs, indi Ermənistan ordusunun baş-
çısı olan Seyran Ohanyan İrəvan Dövlət Uni-
versitetində bir görüş keçirirdi. Müzakirə edi-
lən məsələ bilirsinizmi nə idi: Türkşünashq və
azərbaycanşünashğm tədrisinin universitetdəki
durumu. Erməni generalı narazılıq edirdi və
deyirdi ki, belə yaramaz, biz düşmənin dilini
mükəmməl bilməliyik, ona qarşı mübarizədə
bu üsuldan istifadə etməliyik. Halbuki Ermə-
nistanda Türkiyə və Azərbaycana qarşı ideo-
loji mübarizə aparmaq Ermənistan dövlətinin
siyasətinin ana xəttini təşkil edir və həm uni-
versitetlərdə, həm Elmlər Akademiyası siste-
mində çox sayda türkoloqlar fəaliyyət göstərir.
Türk dilinin, Azərbaycan türkcəsinin tədris
olunduğu Universitetlər var, Təhlükəsizlik və
105