Qafqaz müSƏlmanlari idarəSİ baki islam universiteti
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
[27]
hədislərin yazılmasının Peyğəmbər (s) tərəfindən əmr edilməsini gəstərir. Həmin hədislərdən bir neçəsinə diqqət yetirsək, bu əmrin müsəlmanlar üçün necə də önəmli olduğunun şahidi olacağıq. Belə ki, Peyğəmbər (s) hədislərinin hifz olunması haqqında və yazılıb gələcək nəsillərə ötürülməsi xüsusunda buyurmuşdur: “Mömin ölən zaman üzərində elm olan bircə vərəqə qoyub gedərsə, həmin vərəqə qiyamət günü onunla cəhənnəm odu arasında bir pərdə olacaqdır. Allah təbarəkə və taala o vərəqədəyazılan hər bir hərf üçün həmin şəxsə (cənnətdə) dunyadan yeddi dəfə geniş olan şəhər verəcəkdir.” 95
dedikdə, səhabələr: Ey Allahın Rəsulu! Sənin xəlifələrin (ardıcılların) kimlərdir - dedilər. Həzrət buyurdu: Mənim hədis və sünnəmə tabe olub, onu ümmətimə öyrədənlər.” 96
“Elmi möhkəmləndirin. Soruşdular: onun möhkəmləndirilməsi nə ilədir? Həzrət buyurdu: yazılması ilə.” 97 Həmçinin bu hədis azca dəyişik şəkldə bir çox əhli-sünnə mənbələrində, o cümlədən İbn Əbdülbirrin “Cameu bəyanil-elm” 98 , Xətib Bağdadinin “Təqyidül-elm” 99 , Sübhi əs-Salehin “Hədis elmləri və Hədis istilahları” 100 və digər əsərlərdə qeyd olunmuşdur. Bu mövzuda Əli (ə) buyurur: “Allah bizdən bir hədis eşidib onu olduğu kimi nəql edənin üzünü ağartsın. Az mübəlliğlər vardır ki, onlar eşidilənlərdən daha diqqətlidirlər.” 101
atasından, atası da onun babasından rəvayətedir: “Ey Allahın Rəsulu! Səndən eşitdiklərimin hamısını yazımmı? dedim. Həzrət buyurdu: Bəli. Dedim: qəzəbli və sakit olduğunuz halda yaza bilirəmmi? Həzrət buyurdu: Bəli, mən heç bir vaxt həqiqətdən başqa bir şey söyləmərəm.” 102
Müstədrək” 103
, İbn Qüteybənin “Təvilu müxtəlifil-hədis” 104
, Əhməd bin Hənbəlin “Müsnəd”
105 , İbn Salahın “Hədis elmləri və Hədis istilahları” 106 və digər alimlərin əsərlərdə də qeyd olunmuşdur.
95 Əllamə Məclisi, Biharül-ənvar, Beyrut çapı, c. II, səh. 532 96 həmin mənbə, c. II, səh. 431 97 həmin mənbə c. II, səh. 432 98 c. I, səh. 72 99 səh. 69
100 səh. 17
101 Biharül-ənvar, c. II, səh. 441 102 həmin mənbə, c. II, səh. 433 103 c. I, səh. 105 104 səh. 365 105 cild III, səh. 207 106 səh. 22
[28]
Həmçinin hədislərin yazılıb qorunması məsum imamlar (ə) tərəfindən də təkid edilmişdir. Əli (ə) buyurub: “Bir hədisi nəql etdiyiniz zaman onun sənədini də zikr edin. Əgər o hədis doğru olsa (savabı) sizin, yalan olsa (günahı) onu nəql edənin üzərindədir.” 107
İmam Sadiq (ə) buyurub: “Ey Cabir! Halal və haram haqqında sənə yetişən doğru bir hədis sənin üçün Günəş çıxandan batanadək üzərinə şüa saldığı hər şeydən xeyirlidir.” 108
“Bizə olunan zülm üçün kədərlənmək təsbihdir, nəfsin bizim üçün kədərlənməsi ibadətdir, bizim sirrmizi gizlətmək Allah yolunda cihaddır. Sonra Əbu Abdullah dedi: “Bu hədisi qızıl su ilə yazmaq gərəkdir.” “İnsanların dərəcələrini onların bizdən nəql etdikləri hədislərin miqdarı ilə tanıyın.” 109
“Bizim sözlərimizi erab edin (açıqlayın). Çünki biz ən fəsih camaatıq.” 110
“Qəlb yazı ilə danışır.” 111
Rəvayət edilir ki, Ənsardan bir kişi Peyğəmbərin (s) məclisində oturub o Həzrətdən (s) hədis dinlyərdi. Hədislər onun xoşuna gəlsədə, onları əzbərləyə bilmirdi. Bu halı Peyğəmbərə (s) şikayət etdikdə, Həzrət (s) buyurdu: “Sağ əlindən kömək al!” 112
Peyğəmbər (s) buyurub: “Hər kəs məndən bir hədis rəvayətetsə və bilsə ki, o hədis yalandır, həmin şəxs də yalançılardan biri hesab olunur.” 113
Bu və ya digər hədislərdən göründüyü kimi bütün Məsumlar (ə) hədislərin yazılıb qorunmasını təkid etmişlər.
Qurani-kərim ecazkar bir kalam olub vəhy yolu ilə və vasitə əsasında nazil edilmişdir. Hədislər isə bəşər övladı olan bir Peyğəmbərin(s) kalamıdır və Quranla onun dediklərinihər baxımdan bir-birindən seçmək çətin bir iş deyil. Həmçinin artıq Peyğəmbərin (s) dövründə Quran cəm olmuşdu, hər ayə və surə öz yerini tutmuşdu. Belə olan halda hədis və Quranın bir-birinə qarışması mümkün deyil. 4). Peyğəmbər (s) zamanında yazılan səhifələr də Əbu Səid əl-Xudridən gələn hədisin əsassız olduğunu sübut edir. Belə ki, o Həzrətin (s) dönəmində Əli bin Əbu Talib (ə), Salmani-Farsı, Həzrət Fatimə (ə) və digər şəxslər hədis yazmışlar. Yuxarıda göstərilən bu və ya digər sadə dəlillərdən məlum oldu ki, Peyğəmbərin (s) sağlığında heç bir şeyin yazılmamış olduğu xüsusunda irəli sürülən hər hansı bir
107 Biharül-ənvar, c. II, səh. 531 108 həmin mənbə, c. II, səh. 532 109 həmin mənbə, c. II, səh. 435 110 həmin mənbə, c. II, səh. 436 111 həmin mənbə, c. II, səh. 435 112 həmin mənbə, c. II, səh. 436. Həmçinin bu hədis Xətib Bağdadinin Təqyidül-elm, səh. 67, Sünəni-Tirmizi, c. II, səh. 111, Xəttabinin Məalimüs-sünən c. IV, səh. 184, İbn Salahın Hədis elmləri və Hədis istilahları, səh. 18 kimi mötəbər hədis qaynaqlarında da qeyd edilmişdir. 113 Biharül-ənvar, c. II, səh. 440 Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|