Qafqaz müSƏlmanlari idarəSİ baki islam universiteti
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.2.HƏZRƏT PEYĞƏMBƏR (S) DÖVRÜNDƏ YAZILAN SƏHİFƏLƏR
- 1). Əli bin Əbu Talibin (ə) əsərləri
[29]
ifadə mənasızdır. 114 Deməli, Peyğəmbərdən (s) eşidilən hədislər səhabələr tərəfindən həm əzbərlənib, həm də yazılmışdır. 115
Hətta qaynaqlar Peyğəmbərin (s) zamanında ilk hədis toplayan şəxsin Əli bin Əbu Talib (ə) olduğunu qeyd edirlər. 116
yazılmasını təsdiq edən dəlillərdəndir. Bundan əlavə hədislərin nəql olunması qadağan olunsaydı,Əhli-beyt (ə) imamları heç vaxt hədis rəvayət etməzdilər. Halbuki Cabir bin Yezid əl-Cəfi İmam Baqir (ə) və onun ata-babası kanalı ilə Peyğəmbərdən (s) yetmiş min hədis nəql etmişdir. O, deyir: “Məndə əlli min hədis vardır ki, bunun da hamısı Əhli-beyt (ə) kanalı vasitəsilə Peyğəmbərdəndir (s).” 117
Bundan əlavə Əbu Həmzə əs-Sümali, Zürürə bin Əyən, Məhəmməd bin Müslim ət-Taifi, Əbu Bəsir Yəhya bin Qasım əl-Əsədi, Əbdülmömin Qasım bin Qeys bin Məhəmməd əl-Ənsari, Bəsam bin Abdullah əs-Sürəfi, Əbu Übeydə əl-Həzza Ziyad bin İsa Əbürrəca əl-Kufi, Zəkəriyya bin Abdullah əl-Fəyyaz Əbu Yəhya və başqaları çoxlu sayda Əhli-beyt imamlarından (ə) hədislər nəql etmişlər. Burada adı çəkilən bu və ya digər ravilərin hamısı hədis elmində güvənilən və etimad göstərilən şəxslərdir. 118
2.2.HƏZRƏT PEYĞƏMBƏR (S) DÖVRÜNDƏ YAZILAN SƏHİFƏLƏR Əvvəldə qeyd olundu ki, Peyğəmbərin (s) hələ sağlığında bir çox səhabələr o Həzrətdən (s) eşitdikləri hədisləri yazmışdılar. Hədisşünaslar Həzrətin (s) zamanında yazılan səhifələrə böyük önəm vermiş və onları bir neçə qrupa bölmüşlər. Ümumiyyətlə “Hədis ədəbiyyatının başlanğıcını, İslam peyğəmbəri (s) tərəfindən yazdırılmış və öz zamanında mühafizə edilmiş olan məktub, qanun və risalələrə,səhabə vətabeun tərəfindən yazılan səhifələrə qədər götürmək təbiidir” deyənlər necə də doğru demişlər. 119 Görkəmli tarix alimi əz-Zəhəbi “Mizanül-etidal” adlı məşhur əsərində yazır: “Əgər səhabələrin səyi olmasaydı, Peyğəmbərin(s) hədislərinin hamısı aradan gedərdi və İslam aləmində böyük bir fəsad meydana çıxardı.” Peyğəmbərin (s) göstərişi ilə və yaxudda onun zamanında yazılan vəsiqələr aşağıdakı kimi qruplaşdırılır:
Səhifə
sözününü cəmi suhufdur. Səhifə dedikdə,səhabələrin Həzrət Peyğəmbərdən (s) eşidib yazdıqları bir neçə səhifəlik hədislər nəzərdə tutulur. Məlumdur ki, o Həzrətin (s) sağlığında bir çox səhabələr, o cümlədən Əli bin Əbu
114 bax: Məhəmməd Həmdullah, Həmman bin Münəbbin səhifəsi, səh. 26 115 bax: Əhməd bin Hənbəl, Müsnəd, c. II, səh. 403 116 Seyid Həsən əs-Sədr, əş-Şiə və fünunil-islam, müəssisə sibteyn, səh. 151 117 həmin mənbə, səh. 174, İxtiyaru mərifətir-rical, c. II, səh. 440 118 geniş məlumat üçün bax: Seyid Həsən əs-Sədr, əş-Şiə və fünunil-islam, səh. 165-186 119 Hədis ədəbiyyatı, səh. 13 [30]
Talib (ə), Fatimə bintMəhəmməd (s), Salmani-Farsi, Əbu Zər əl-Qəffari, Abdullah bin Amr bin As, Ənəs bin Malik, Əbu Hüreyrə, Muaz bin Cəbəl, Abdullah bin Abbas, İbn Übadə, Səmurə bin Cündəb, Cabir bin Abdullah, Amr bin Hazm əl-Ənsari, Abdullah bin Əbu Əfva və digərləri hədis yazmışlar.
Əli bin Əbu Talib (ə) besətdən təxminən on (və ya on iki) il qabaq (m.598-ci il) rəcəb ayının on üçündə Kəbə evinin içərisində doğulmuşdur. 120 Peyğəmbərin (s) evində və onun təlim-tərbiyəsi altında boya-başa çatan Əli (ə) bütün ömrü boyu İslama xidmət göstərmiş, İslamın yayılması, tətbiq edilməsi və təhrif edilməməsi üçün öz canını və malını əsirgəməmişdir. Ömrünün bütün illərini İslama və təkallahlığa sərf edən İmam Əli (ə) həmişəPeyğəmbərin(s) yanında olmuş və Həzrətə (s) ilk iman edən şəxs olmuşdur. Ğörkəmli tarixçi alim İbn Əsir “əl-Kamil fit-tarix” adlı əsərində yazır: “Peyğəmbər (s) peyğəmbərliyə seçiləndən dərhal sonra Əli (ə) onun peyğəmbərliyini təsdiq edib onun ardıcılı oldu.” Bildiyimiz kimi,İmam Əli (ə)Peyğəmbərin (s) əmisi oğludur və ona iman gətirən ilk şəxsdir. İmam Əli (ə) bu barədə buyurmuşdur: “...Peyğəmbər (s) müqabilində necə bir mərtəbəyə yüksəldiyimi, ona nə qədər yaxın olduğumu bilirsiniz. Uşaq ikən o məni bağrına basardı, üzünü üzümə sürtər, məni qoxulardı... O hər gün xasiyyətlərindən birini mənə öyrədir və ona qulaq asmağımı istəyirdi. Hər il Həra dağına çəkilir, qulluğa başlıyardı. Başqası görməsə də, onu mən görürdüm. O gün İslam peyğəmbəri (s) Xədicədən başqasının evində yox idi. Mən onların üçüncüsü idim. Vəhy və peyğəmbərlik nurunu görürdüm, peyğəmbərlik qoxusunu duyurdum. Ona vəhy gələrkən şeytanın fəryadını eşidirdim və: - Ya Rəsulallah bu fəryad nədir? – deyə soruşdum. Buyurdu ki: - bu fəryad edən şeytandır. Sən mənim eşitdiyimi eşidir, gördüyümü görürsən. Ancaq sən peyğəmbər deyilsən.” 121
Peyğəmbərin (s) yanında boya-başa çatan, onun əxlaqi ilə əxlaqlanan İmam Əli (ə) şübhəsiz ki, hamıdan çox hədis toplamağa və nəql etməyə layiqdir. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi şiə məzhəbinə görə Peyğəmbər (s) heç vaxt hədis yazmağı qadağan etməmişdir. Şübhəsiz ki, belə qadağa olsaydı, Peyğəmbərin(s) yuxarıda adı çəkilən səhabələri bu qədər hədis yazmağa səy etməzdilər. Peyğəmbərdən (s) eşidib duyduqlarını ən mükəmməl şəkildə yazıb ortalığa hədis məcmuəsi çıxaran şəxslərdən biri İmam Əli (ə) olmuşdur. Əli bin Əbu Talibin (ə) hədis yazdığı səhifəni qılıncının qınından asdığı və daim yanında gəzdirdiyi haqqında mənbələrdə kifayət qədər dəlillər vardır. İmam Əlinin (ə) səhifəsi barədə “Səhihi-Buxari”də bir neçə hədis vardır. Həmin hədislərdən birini qeyd etmək həzrət Əlinin (ə) Peyğəmbərdən (s) eşitdiyini yazıb-qorumasına bir dəlildir. Belə ki, adı keçən əsərdə Əbu Cüheyfərəvayət etmişdir: “İmam Əli (ə)bizə bir xütbə oxuyaraq dedi ki, yanımızda Allahın kitabından və bu səhifədəkilərdən başqa oxuduğumuz bir kitab yoxdur. Bu səhifədəisə haqsız əməllə zərər vermək,
120 Mehdi Pişvayi, Məsum imamların həyatı, səh. 4 121 Nəhcül-bəlağə, Tehran çapı,1995, səh. 133 Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|