Qafqaz müSƏlmanlari idarəSİ baki islam universiteti
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İmam Zeynülabidinin (ə) müasiri olduğu Əməvi xəlifələri
[119]
kütub-sittədə də rast gəlmək mümkündür. Zamanının güvvəli hədisşünaslarından biri olan Abdullah bin Vəhb hicri 107-ci (miladi 813) ildə vəfat etmişdir. Onun tərtib etdiyi “Cami” əsərinə gəldikdə demək lazımdır ki, bu əsər hədis ədəbiyyatı tarixində özünəməxsus mövqeyi vardır. Zəhəbi və digər alimlərə görə Abdullah bin Vəhbin “Cami” əsərində 120.000 civarındahədis vardır. 497 Lakin digər bir alim İbn Həcər isə bu əsərdə 100 000 hədisin olduğunu demişdir. 498
Yuxarıda adı çəkilən müəlliflər bu əsərdə münkər və mövzu hədislərin olmasını istisna etməmişlər. İkinci əsrin böyük məhsulu olan bu əsərin böyük bir qismi müəllifin vəfatına yaxın bir dövrdə (hicri II əsr) papiruslar üzərində yazılmış halda tapılmışdır. Bu əsər 1942-ci ildə David Veil tərəfindən nəşr edilmişdir. 499
Şübhəsiz ki, hicri ikinci əsrin hədis ədəbiyyatı tarixində çox böyük və önəmli yeri vardır. Bu dövrdə hədisləri tədvin və təsnif dövrü başlamış, çoxlu sayda əsərlər meydana gətirilmişdir. Təəssüflər olsun ki, bu dövrdə meydana gətirilən əsərlərin bir qismi günümüzədək gəlib çıxmamışdır. Əlbəttə ki, dövrdə yazılan əsərlərin bir qismi itib-batsa da, hədis ədəbiyyatı tarixində adları qamış və onların haqqında az da olsa müəyyən məlumatlar verilməkdədir. Ümumiyyətlə hicri ikinci (miladi VIII) əsrdə yaşayan hədisşünaslar və fəqihlər ətbau-tabeundan olmuş və onların böyük əksəriyyətinin bioqrafiyası haqqında məlumatlar verilmişdir. Ravilər təbəqəsinin üçüncü pilləsini təşkil edən bu dövrün müəllifləri hədislərin yazılıb gələcək nəsillərə ötürülməsində böyük əmək sərf etmişlər. Bu təbəqədən olub, hədis əsəri yazan kimsələrdən bir qismini sadalamağın əlbəttə ki, faydaları vardır. 1.
Abdullah bin Əbdüləziz binCüreyc 2.
Süfyanəs-Səvri 3.
MəhəmmədbinİshaqbinYasər 4.
əl-İmaməl-Leys 5.
AbdullahbinLeyhia 6.
HəmzəbinAbdullah 7.
HəmzəbinMəhəmmədbinHəmzə 8.
MəhəmmədbinSəibəl-Kəlbi 9.
LeysbinSəd 10.
HəmzəbinƏbiHəmzəəl- Cəzərivəbaşqaları. 7. İmam Əli bin Hüseyn (ə) və “Səhifətüs-Səccadiyyə” əsəri İmam Hüseynin (ə) oğlu İmam Əli (ə)şiələrin dördüncü imamıdır. O, daha çox əs-Səccad (çox səcdə edən) və Zeynülabidin (ibadət edənlərin zinəti) ləqəbləri ilə tanınır. Bunlardan başqa onun Zus-səfanat (qabarlar sahibi), 500 Zeynüssalehin (salehlərin zinəti) və Mənarül-qanitin (dua edənlərin işığı) adlı ləqəbləri də vardır.
497 Zəhəbi, Mizanül-etidal, c. I, səh. 522 498 Təhzib, c. V, səh. 71-74 499 A. Yardım, adı çəkilən əsəri, səh. 59 500 Şeyx Səduq, İləlüş-şərae, səh. 88 [120]
Sibt bin Cövziyə görə ona Zeynülabidin ləqəbini Peyğəmbər (s) qabaqcadan vermişdir. 501
İmam Zeynülabidin (ə) hicri 38-cı (miladi 659) ildə Mədinə şəhərində doğulmuşdur. O, Hüseyn bin Əlinin (ə) oğlu, Əli bin Əbi Talibin (ə) isə nəvəsidir. Buna görə də onun nəsil şəcərəsi Peyğəmbərin (s) nəsil şəcərəsi ilə eynidir.Əksər mənbələrə görə İmam Zeynülabidinin (ə) anası sonuncu Sasani padşahı Yezdəgirdin qızı Şəhribanudur. 502
Əbdürrəhman, Məhəmməd əl-Əsğər, Həsən, Ömər, Süleyman, Xədicə, Ümmigülsüm, Fatimə və Əliyyə adlı on beş övladı olmuşdur. İmam Zeynülabidin (ə) Kərbəla faciəsində iştirak etmiş, lakin həmin anda İlahi təqdir əsasında xəstə olduğundan öldürülməyib Kufəyə oradan da Şama əsir aparılmışdır. Onun Kufədə İbn Ziyadın və Şamda Yezidin məclislərində söylədiyi cəsarətli xütbələri Əməvi xilafətinin iç üzünü tanımaqda ən mühüm mənbədir. İmam Zeynülabidin (ə) İslam elmlərinin, xüsusilə də hədis və fiqh elmlərinin inkişafında müstəsna xidmətlər göstərmiş şəxsiyyətdir. Görkəmli rical alimi Zəhəbinin verdiyi məlumata görə onadan aşağıdakı şəxslər hədis rəvayət etmişlər. Məhəmməd Baqir (ə), Ömər, Zeyd, Abdullah, Zühri, Ömər bin Dinar, Hakim bin Üteybə, Zeyd bin Əsləm, Yəhya bin Səid, Əbu Zənad, Əli bin Cədan, Müslim əl- Bətin, Həbib bin Əbi Sabit, Asim bin Abdullah, Asim bin Amr bin Qətadə bin Neman, Amr bin Qətadə, Qəqə bin əl-Həkim, Əbüləsvəd Yetim Ürvə, Hişam bin Ürvə bin Zübeyr, Əbu Zübeyr əl-Məkki, Əbu Hazim əl-Ərəc, Abdullah bin Müslim bin Hörmüz, Məhəmməd bin Furat ət-Təmimi, Mənhal bin Ömər və başqaları. Bundan başqa şiə hədis elmində xüsusi məqama malik olan Əban bin Təğlib və Əbu Həmzə əs-Somali İmamın (ə) ən yaxın tələbələri olmuşlar. Adı çəkilən bu və ya digər tələbələr ondan hədis, fiqh, təfsir və digər elmləri əldə etmişlər.
1.Müaviyə bin Əbi Süfyan (661-680), 2.Yezid bin Müaviyə (680-683), 3.Müaviyə bin Yezid (683-684), 4.Mərvan bin Həkəm (684-685), 5.Əbdülməlik bin Mərvan (685-705), 6.Vəlid bin Əbdülməlik (705-715). İmam Zeynülabidin (ə) hicri 95-ci (miladi 713) ildə Vəlid bin Əbdülməlikin göstərişilə zəhərləndirilmiş və nəticədə şəhid olmuşdur. Onun mübarək nəşi Mədinədə Bəqi qəbristanlığında torpağa tapşırılmışdır. Haqqında deyilmiş təriflər Onun haqqında istər müasiri olmuş alimlər, istərsə də ondan sonar gələnlər həmişə yaxşı sözlər demiş və onu elm və təqvada hamıdan öndə olduğu
501 İbn Cövzi, Təzkirətül-xəvvas, səh. 291 502 Carullah Zəməxşəri, Rəbiül-əbrar, c. II, səh. 44 Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|