Dövlät Maliyyäsi
261
Vergitutma məqsədləri üçün müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri gö-
türülür.
113
Müəssisənin əmlakının (avtonəqliyyat vasitələri istisna olmaqla) orta
illik qalıq dəyəri aşağıdakı qaydada hesablanır:
− müəssisənin əmlakının (avtonəqliyyat vasitələri istisna olmaqla) hesabat ilinin
əvvəlinə və sonuna qalıq dəyəri toplanıb ikiyə bölünür.
− müəssisə hesabat ili ərzində yaradıldıqda, onun əmlakının (avtonəqliyyat vasi-
tələri istisna olmaqla) yaradıldığı tarixə və ilin sonuna balans üzrə qalıq dəyəri
toplanaraq 24-ə bölünür və müəssisənin yaradıldığı aydan sonra, ilin sonuna
qədər olan ayların sayına vurulur;
− müəssisə hesabat ili ərzində ləğv edildikdə, onun əmlakının (avtonəqliyyat va-
sitələri istisna olmaqla) ilin əvvəlinə və ləğv edildiyi tarixə qalıq dəyəri top-
lanaraq 24-ə bölünür və ilin əvvəlindən müəssisənin ləğv edildiyi aya qədər
olan ayların sayına vurulur.
9.6. HÜQUQİ ŞƏXSLƏRİN TORPAQ VERGİSİ
Azərbaycan Respublikasının ərazisində mülkiyyətində və ya istifadəsində tor-
paq sahələri olan fiziki şəxslər və müəssisələr torpaq vergisinin ödəyiciləridir. Tor-
paq mülkiyyətçiləri və ya istifadəçiləri təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələrindən asılı
olmayaraq torpaq vergisinə cəlb olunurlar.
Vergitutma obyekti
Fiziki şəxslərin və müəssisələrin Azərbaycan Respublikasının ərazisində mül-
kiyyətində və ya istifadəsində olan torpaq sahələri vergitutma obyekti sayılır.
Torpaq vergisi torpaq barəsində mülkiyyət və ya istifadə hüququnu təsdiq edən
sənədlər əsasında müəyyənləşdirilir. Tikililərin və qurğuların altında olan torpaq-
lara, həmçinin obyektlərin sanitariya mühafizəsi üçün zəruri olan torpaq sahələrinə
görə torpaq vergisi tutulur.
Verginin dərəcəsi
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən kadastr qiymət rayonları və ora
daxil olan inzibati rayonlar üzrə kənd təsərrüfatı torpaqlarının təyinatı, coğrafi yer-
ləşməsi, keyfiyyəti nəzərə alınmaqla şərti balları müəyyənləşdirir.
Sənaye, tikinti, nəqliyyat, rabitə, ticarət-məişət xidməti və digər xüsusi təyinatlı
yaşayış fondlarının həyətyanı sahələri və vətəndaşların bağ sahələrinin tutduğu
torpaqlar üzrə torpaq sahəsinin hər 100 kvadrat metrinə görə aşağıdakı cədvəldə
şərti maliyyə vahidinin misli ilə müəyyən olunan dərəcələr tətbiq olunur:
113
Biznes Bülleteni. Əmlak Vergisinin Hesablanması, s. 38
Prof. Dr. Cihan Bulut, Elçin Süleymanov
262
Cədvəl 9.3. Torpaq Vergisinin hesablanma qaydası.
114
Yaşayış məntəqələri
Sənaye, tikinti, nəqliyyat,
rabitə, ticarət-məişət xidməti
və digər xüsusi təyinatlı
torpaqlar (manatla)
Yaşayış fondlarının, həyətyanı
sahələrin torpaqları və
vətəndaşların bağ sahələrinin
tutduğu torpaqlar (manatla)
Bakı 10
0,6
Gəncə, Sumqayıt şəhərləri və
Abşeron rayonu
8 0,5
Digər şəhərlər (rayon tabeliyində
olan şəhərlər istisna olmaqla), rayon
mərkəzləri
4 0,3
Rayon tabeliyində olan şəhərlərdə,
qəsəbələrdə və kəndlərdə (Bakı və
Sumqayıt şəhərlərinin, habelə
Abşeron rayonunun qəsəbə kəndləri
istisna olmaqla)
2 0,1
Torpaq vergisinin hesablanması və ödənilməsi qaydaları
Torpaq vergisinin ödəyiciləri torpaq sahələri barədə mülkiyyət və istifadə
hüquqlarını təsdiq edən sənədləri aldıqdan sonra fiziki şəxslər və bələdiyyə müəssi-
sələri bələdiyyələrdə, digər müəssisələr isə vergi orqanında 1 ay müddətində uçota
durmalıdırlar.
Torpaq vergisini müəssisələr torpaq sahələrinin ölçüsünə və torpaq vergisinin
dərəcələrinə əsasən illik olaraq hesablayır və mayın 15-dən gec olmayaraq hesab-
lamaları vergi orqanına verirlər.
Bələdiyyələr tərəfindən fiziki şəxslərə torpaq vergisi hər il iyunun 1-dək hesab-
lanır və tədiyə bildirişləri avqustun 1-dən gec olmayaraq onlara çatdırılır.
Bir neçə hüquqi və ya fiziki şəxsin mülkiyyətində və ya istifadəsində olan tor-
paq sahələrinə görə vergi onlara məxsus tikili sahələrinə mütənasib surətdə hesab-
lanır.
Torpaq vergisi bərabər məbləğlərdə 15 avqust və 15 noyabr tarixlərindən gec
olmayaraq ödənilir. Torpaq vergisi torpağın əvvəlki sahibi tərəfindən ödənilmədiyi
halda, vergi bu maddə ilə müəyyən edilmiş ödəmə vaxtına həmin torpağın sahibi
tərəfindən ödənilir.
Müəssisələrin torpaq vergisi dövlət büdcəsinə, fiziki şəxslərin torpaq vergisi
isə yerli (bələdiyyə) büdcəyə ödənilir.
Torpağın icarə haqqı torpaqdan müddətli istifadəyə görə icarəçinin icarəyə
verənə ödədiyi vəsaitdir.
114
www.taxes.gov.az
Dövlät Maliyyäsi
263
İcarəyəverən torpaq vergisi tədiyəçisi olduqda, torpaq vergisi icarə haqqının
tərkibinə daxil edilir. İcarəyəverən torpaq vergisi tədiyəçisi olmadıqda, icarə haqqı-
nın tərkibində torpaq vergisi nəzərə alınmır.
9.7. YOL VERGİSİ
Yol vergisinin ödəyiciləri
Azərbaycan Respublikasının ərazisinə daxil olan və həmin ərazidən sərnişin və
yük daşıması üçün istifadə edən avtomobil nəqliyyatı vasitələrinin sahibləri olan
qeyri-rezident müəssisələr və qeyri-rezident fiziki şəxslər, habelə Azərbaycan Res-
publikasının ərazisində mülkiyyətində və ya istifadəsində minik avtomobilləri,
avtobuslar və digər avtomobil nəqliyyatı vasitələri olan şəxslər Azərbaycan Res-
publikasının avtomobil yollarından istifadəyə görə yol vergisinin ödəyiciləridir.
Vergitutma obyekti
Azərbaycan Respublikasının ərazisinə daxil olan xarici dövlətlərin, habelə
Azərbaycan Respublikasının ərazisində şəxslərin mülkiyyətində və ya istifadəsində
olan avtonəqliyyat vasitələri yol vergisinin vergitutma obyektidir.
Verginin dərəcələri
Avonəqliyyat vasitələrinin növündən, oturacaqların sayından, yükgötürmə qa-
biliyyətindən və avtonəqliyyat vasitələrinin yüklə birlikdə ümumi çəkisindən, oxa
düşən ağırlığından, Azərbaycan Respublikası ərazisində gət edilən məsafədən, təh-
lükəli yüklərin daşınmasından asılı olaraq Azərbaycan Respublikasının ərazisinə
daxil olan xarici dövlətlərin avtonəqliyyat vasitələrindən, habelə Azərbaycan Res-
publikasının ərazisində şəxslərin mülkiyyətində və ya istifadəsində olan avtonəq-
liyyat vasitələrinin mühərriklərinin həcmindən asılı olaraq avtonəqliyyat vasitələ-
rindən vergi hesablanır.
Azərbaycan Respublikasının ərazisində mülkiyyətində və ya istifadəsində avto-
nəqliyyat vasitələri olan şəxslər illik yol vergisini həmin avtonəqliyyat vasitələrinin
mühərrikinin həcminə görə aşağıdakı dərəcələrlə ödəyirlər:
Cədvəl 9.4. Yol Vergisinin hesablanma qaydası.
115
Vergitutma obyektlərinin adı
Yol vergisinin dərəcəsi
1
2
Minik avtomobillərinin, avtobuslar və digər
avtomobil nəqliyyatı vasitələri:
- mühərrikin həcmi 2000 kub santimetrədək
olduqda
20 manat
- mühərrikin həcmi 2000 kub santimetrdən 3000
kub santimetrədək olduqda
20 manat + mühərrikin həcminin 2000 kub
santimetrdən çox olan hissəsinin hər kub
santimetrinə görə - 0,02 manat
115
Azərbaycan Vergi Məcəlləsi, 2013
Dostları ilə paylaş: |