Qarshi davlat universiteti
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
35 XULOSA Motivatsiyaning asosiy yondoshuvlari: mavzusida asosiy xulosam shundan iboratki bizning nazariy tadqiqotlarimiz natijasida, motivatsiyani o’rganish bo’yicha turli nazariyalarni tahlil qilish asosida biz insonning motivatsion sohasi juda murakkab va heterojen degan xulosaga kelishimiz mumkin. Zamonaviy psixologiyada hozirgi vaqtda motivatsiya muammosini o’rganishga bo’lgan yondashuvlar juda xilma-xil bo’lgan juda ko’p turli xil nazariyalar mavjud bo’lib, ba’zida ularni diametrik ravishda qarama-qarshi deb atash mumkin. Shunga qaramay, biz o’z oldimizga individual nazariyalarni sifat jihatidan tahlil qilish vazifasini qo’ymadik, biz faqat zamonaviy tadqiqotlarda asosiy yo’nalishlarni ko’rib chiqishga harakat qildik. Bizningcha, bu kontseptsiyaning o’ta murakkabligi, shaxs motivatsion sohasining ko’p bosqichli tashkil etilishi, tuzilishi va shakllanish mexanizmlarining murakkabligi biz aytib o’tgan barcha nazariyalarni qo’llash uchun keng imkoniyatlar ochadi. Ya’ni, individual nazariyalarning bayonotlari motivatsion tuzilmaning turli elementlariga yo’naltirilishi mumkin va aynan shu sohalarda ular eng vakolatli va asosli bo’ladi. Turli nazariyalarning ilg’or g’oyalarini hisobga olgan holda, psixologik fikr rivojlanishining hozirgi bosqichida motivatsiya muammosini o’rganishga kompleks yondashuv bilan yaxlit rasmni shakllantirish mumkin. Motivatsiyaning turli nazariyalarini o’rganayotganda, kasbiy faoliyatning motivatsion sohasining mexanizmi va tuzilishini aniqlashda biz shunday xulosaga keldikki, inson motivatsiyasi ham biologik, ham ijtimoiy elementlarga asoslangan murakkab tizimdir, shuning uchun uni o’rganish kerak. ushbu vaziyatni hisobga olgan holda, shaxsning kasbiy faoliyatiga yondashuvning motivatsiyasi. Inson motivatsiyasi, bir tomondan, hayvonlarning biologik ehtiyojlarini qondirish nuqtai nazaridan ularning motivatsiyasi bilan juda ko’p umumiylikka ega. Ammo, boshqa tomondan, faqat odamlarga xos bo’lgan bir qator o’ziga xos xususiyatlar mavjud bo’lib, ular insonning motivatsion sohasini o’rganishda ham hisobga olinishi kerak. Insonning motivatsion sohasining na u yoki boshqa qismining, umuman shaxsning 36 motivatsion yo’nalishi tizimiga ta’sirini e’tiborsiz qoldirmaslik kerak, chunki bu ushbu masalani yaxlit tushunishning buzilishiga olib kelishi mumkin. . Insonning hayot jarayonida motivatsion sohasining tuzilishi shakllanish va shakllanish bosqichlaridan o’tadi. Bu shakllanish uning ichki ishi ta’sirida ham, atrof-muhitning tashqi omillari ta’sirida ham sodir bo’ladigan murakkab jarayondir. Shuning uchun biz o’z ishimizda individual farqlarga katta e’tibor berdik. Biz bu masalaga alohida e’tibor qaratdik, chunki shakllangan inson motivatsiyasi tizimi nafaqat uning xulq-atvor xususiyatlariga, balki dinamik shaxsiy xususiyat sifatida, umuman shaxsning tuzilishiga ham katta ta’sir ko’rsatadi. Shaxsning umumiy yo’nalishini, insonning intilishlarini, uning hayot yo’lini va kasbiy faoliyatini belgilaydi. Biz motivatsiya sohasidagi tadqiqotlar zamonaviy psixologlarning tadqiqotlarida davom ettirilishiga ishonamiz, chunki ushbu mavzuning dolzarbligi aniq va amaliy ahamiyatga ega. Shunday qilib, hayot va faoliyat jarayonida shakllangan, odatiy yoki asosiy bo’lib qolgan motivlar, shaxsning boshqalarda qoldiradigan umumiy taassurotlarida namoyon bo’ladi. Boshqaruv faoliyati uchun motivatsiya tizimini, hayotiy qadriyatlarni va odamlarga tegishliligini tushunish juda muhimdir. K. Levinning maydon nazariyasiga ko’ra, kuzatilgan xatti-harakatlar o’zini namoyon qiladigan sohaning funktsiyasidir. Ushbu sohaning ikkita asosiy komponenti shaxsiyat va atrof- muhitdir. Shaxsni o’zgartirish tashqi muhitga qaraganda ancha qiyin, uning rolini ish muhiti, tashkilotdagi psixologik iqlim va inson xatti-harakatlarini rag’batlantiradigan boshqa omillar o’ynaydi. Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|