Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Tovar ishlab chiqaruvchilar soni. 
Ishlab chiqaruvchilar qanchalik ko’p 
bo’lsalar, ular shunchalik ko’p tovarlarni taklif etadilar, chunki ular ishlab chiqarishni 
kengaytirib, ko’proq daromad olishga intiladilar.
Hulosa qilib aytadigan bo’lsak, talab va taklif qonunlarining namoyon bo’lishi 
bilan bozor yo’zaga keladi va uning asosiy amal qilish mexanizmiga aylanadi.
4. Talab va taklifning muvofiq kelishi. Bozor muvozanati. Xususiy va umumiy 
muvozanat O’zbekistonda shuni ta’minlash. 
Bozor iqtisodiyotida talab va taklif baho 
orqali bir-biri bilan bog’lanadi. Ular juda o’zgaruvchan bo’lib, bunga ta’sir etuvchi 
omillar juda ko’p. Bozor iqtisodiyoti talab va taklifning mos kelishini taqozo etadi. 
Bunday moslik bozor iqtisodiyoti taraqqiyotining talabidan kelib chiqadi. Chunki, busiz 
iqtisodiy o’sish amalga oshmaydi. 
Bozordagi haqiqiy baho talab bilan taklifning o’zaro harakati tufayli yo’zaga 
keladi. 
Talab va taklif muvofiq bo’lgandagi baho muvozanat baho deyiladi. 
Talab va taklifning bir-biriga monand bo’lishi bozor iqtisodiyotining eng muhim 
talabidir. Faqat talab va taklif bir-biriga mos kelgan sharoitdagina oldi-sotdi barqaror 
amalga oshadi. Talab va taklif miqdori, ularning tarkibi jihatidan bir-biriga muvofiq 
kelgan mana shu holat bozor muvozanatidir. Shu asosida iqtisodiy o’sish yo’z beradi, 
ishlab chiqarish rivojlanadi, iqtisodiyot borgan sari o’sadi.
Talab va taklif muvozanatda bo’lishi uchun bo’lgan sotuvchi va haridorlar 
harakati to’rt hil o’zgarishni o’z ichiga oladi: 
a) muvozanatlashgan tovar miqdori va bahosining o’sishi talabning o’sishini 
bildiradi; 
b) muvozanatlashgan tovar miqdori va bahosining pasayishi talabning 
pasayishini ko’rsatadi; 
v) muvozanatlashgan tovar miqdorining ko’payishi va bahosining pasayishi 
taklifning ko’payishini bildiradi; 
g) muvozanatlashgan tovar miqdorining kamayishi va bahoning ko’tarilishi 
taklifning qisqarishini bildiradi. 
Muvofiqlik muvozanat baho orqali yo’zaga keladi. Bozor qatnashchilari 
harakatining umumiylashuvi, bir-birlariga tushunarli ravishda bo’lishi, bir-biri bilan 
kelisha oladigan darajaga yetkazish talab va taklif muvozanatining yo’zaga kelishi 
tufayli amalga oshadi. Bunda xabarchi, ko’rsatqich ro’lini