QəRİbov asəF ƏZİzov anar
12.5. Torqların həyata keçirilməsi qaydaları
Yüklə 1,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
195 12.5. Torqların həyata keçirilməsi qaydaları Torqların tender komitələri tərəfindən elan edilmiş bağlanma müddəti bitənə qədər onun iştirakçıları kompleks texniki və kommersiya təkliflərini hazırlayırlar. Kommersiya sirlərinin qorunması məqsədi ilə torqun iştirakçıları öz təkliflərini torqun bağlanmasının son dəqiqələrində təqdim edirlər. Torqun vaxtı bitdikdən sonra onun iştirakçıları öz təkliflərinin şərtlərini dəyişə bilməzlər və sifarişi aldıqları hal- da onu təkliflərinə tam uyğun şəkildə yerinə yetirməlidirlər. İştirakçıların öz təkliflərindən imtina etməyəcəklərinə zəmanət olaraq torqların şərtlərində, iddiaçılar tərəfindən verdikləri təkliflərin ümumi həcminin 1-3%-i məbləğində bank zəmanə- tinin verilməsi nəzərdə tutula bilər. Torqun bağlandığı gün tender komitələri daxil olmuş təkliflərin açılışını təşkil edir. Torqun bütün iştirakçıları qarşısında tender komitələrinin rəhbərləri təkliflər paketini bir- bir açır, təklif vermiş firmaların və ya şirkətlərin adını və onların qiymətlərini elan edir. Bu cür torqlar aşkar torqlar adlanır. Aşkar olmayan (gizli) torqlar keçirildikdə tender komi- tələri daxil olmuş təklifləri, torqun iştirakçılarının tərkibini və onların təklif etdiyi qiymətləri və şərtləri açıq şəkildə elan etmirlər. Təklif edilmiş qiymətlərin elan edilməsi hələ kimin sifa- rişi alacağı barədə mülahizə irəli sürməyə əsas vermir. Tender komitələri müəyyən müddət ərzində (1 aydan 3 aya qədər) daxil olmuş təklifləri texniki xüsusiyyətlər, qiymətlər, kredit və ödəmə şərtləri də daxil olmaqla (onlar iddiaçıların təkliflərində əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənə bilər) kompleks şəkildə öyrənir- lər. Hər bir tender komitəsi daxil olmuş təklifləri özünün metoduna uyğun şəklidə müqayisə edir. Tender komitələrinin hüququ var ki, təkliflərə baxılarkən, özlərinin təkliflərinin dəqiqləşdirilməsi və izah edilməsi üçün torqun iştirakçılarına 196 müraciət etsinlər. Bir çox hallarda tender komitələri bu hüquq- dan iddiaçıların təkliflərinin özünün xeyrinə dəyişdirilməsi üçün bəhanə kimi istifadə edirlər. Əgər torqun iştirakçıları hər hansı bir kanaldan öyrən- sələr ki, onların təklifləri rəqabət qabiliyyətlidir, onlar təkliflə- rinə izahlar və dəqiqləşdirmələr verərkən öz texniki və kom- mersiya şərtlərini təkmilləşdirmək imkanı əldə edirlər. Məlum- dur ki, bəzi hallarda tender komitələri iddiaçıların təkliflərinin məzmunu barədə qəsdən informasiya sızmasına imkan yara- dırlar. Bu torqların keçirilməsinə dair hamı tərəfindən qəbul edilmiş qaydaların kobud şəklidə pozulmasıdır. Aşkar torqlarda sifarişin qaliblərə verilməsi haqqında tender komitələrinin qərarları, eləcə də digər iştirakçıların təklif etdiyi qiymətlər haqqında informasiyalar, nəşr edilir və ya maraqlı tərəflərə göndərilir. Açıq olmayan (gizli) torqlarda tender komitələri heç bir məlumat yaymır. Açıq olmayan (gizli) torqlarda sifarişlərin verilməsi haqqında qərar gizli şə- kildə qaliblərə çatdırılır. Sifarişlərin yerinə yetirilməsinə dair tərəflər arasında müqavilə öhdəliklərin lazımi səviyyədə yerinə yetiriləcəyinə dair tədarükçü və ya podratçı tərəfindən bank zəmanəti veril- dikdən sonra imzalanır. Bank zəmanətinin həcmi alınmış sifa- rişin 10,0%-inə qədər məbləğdə tələb edilə bilər. Torqlarda iştirak zamanı meydana çıxan mürəkkəb problemlərdən biri irəli sürülən təklifin optimal qiymətinin müəyyən edilməsindən ibarətdir. Bu qiymət rəqiblərin qiymə- tinə nisbətən aşağı olmalı, eyni zamanda ixracın səmərəliliyinin təmin edilməsi üçün fərq minimum olmalıdır. Bu zaman hər bir ölkədə torqların keçirilməsinə dair mövcud hüquqi normalar nəzərə alınmalıdır. Bir çox ölkələrin qanunvericiliyi qiymət fərqi az olduğu hallarda sifarişin milli firmalara verilməsini nəzərdə tutur. Məsələn, ABŞ-da və Kanadada torqların keçi- rilməsini tənzimləyən qaydalara uyğun olaraq imtiyazlı qiymət- 197 lərin həcmi 6,0%-ə bərabərdir: amerika sifarişçiləri tərəfindən elan edilən torqların xarici iştirakçılarının təklif etdiyi qiymət- lər amerika tədarükçülərinin təklif etdiyi qiymətlərdən 6,0%- dən azdırsa, tender komitələri sifarişləri milli firmalara vermə- yə borcludurlar. Beynəlxalq bazarda satış və rəqabət probleminin kəskin- ləşməsi torqların şərtlərinin sərtləşdirilməsinə təsir göstərir. Verilən təkliflərin onların tələblərinə uyğun gəlmədiyi hallarda tender komitələri istədikləri zaman torqların bağlanması və təkliflərə baxılması vaxtmı dəyişə, səbəbini göstərmədən torq- ları ləğv edə bilərlər. Torqların iştirakçıları öz təkliflərini verərkən yazılı şəkildə bildirməlidirlər ki, torqlara əlavə edil- miş gələcək müqavilələrin şərtləri ilə razıdırlar. Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|