Qishloq xo'jaligi xaritalari Reja: Kirish kirish I. Bob. Qishloq xo’jaligi xaritalari I o’zbekiston Respublikasi umumiy yer maydoni

Birinchidan, yer - tabiat mahsuli, in’omi hisoblanib, u inson mehnati bilan yaratilmaydi. Inson faqatgina yerga mehnatini yo’naltirib, yo yerning ahvolini yaxshilaydi, yoki umuman yomon ahvolga solishi mumkin. Lyekin inson o’z xohishi bilan yer resurslarini hosil qilolmaydi.
Ikkichnidan, yer chyegaralangan tabiiy resursdir. Inson xohlagancha yerni ko’paytira yoki kamaytira olmaydi. Shu sababli, bosh maqsad yerdan samarali va to’g’ri foydalanishdir. Bir mamlakat miqyosida yer miqdori uning chyegaralari bilan aniqlansa, umuman hududlar sifatida esa yer miqdori quruqlik yuzasi bilan belgilanadi.
Yer resurslari jismoniy nuqtai nazardan murakkab majmua hisoblanadi. Bu majmua turli omillar (kimyoviy, fizik, biologik) birlashmasi bilan xarakterlanadi. Yer resurslari turli yer uchastkalaridan iborat bo’lib, ular bir-biridan tuproq turlari, ryelyefi, miqdori va boshqa xarakteristikasi bilan farqlanadi.
Uchinchidan, yer abadiy ishlab chiqarish vositasidir. Shuningdek, yer har doim ishlab chiqarishdagi eng asosiy omil sifatida o’z o’rnini yo’qotmaydi. Undan mablag„ni ko’paytirish, ishlab chiqarishda zamonaviy texnologiyalar orqali qishloq xo’jalikdagi yerlardan unumli va samarali foydalanish, shuningdek sanoat va uy-joy qurilishi maqsadida foydalanish mumkin. Shu bilan birga, texnika taraqqiyoti yuksak cho’qqilarga ko’tarilganiga qaramay yerni boshqa ishlab chiqarish omillari bilan almashtirib bo’lmaydi.
O'zbekiston Respublikasining «Yer kodeksi»ga muvofiq yer fondi yerlardan foydalanishning belgilangan asosiy maqsadiga ko'ra quyidagi toifalarga bo'linadi:
Qishloq xo'jaligiga mo'ljallangan yerlar - qishloq xo'jaligi ehtiyojlari uchun berilgan yoki ana shu maqsadga mo'ljallangan yerlar. Qishloq xo'jaligiga mo'ljallangan yerlar sug'oriladigan va sug'orilmaydigan (lalmikor) yerlar, haydaladigan yerlar, pichanzorlar, yaylovlar, ko'p yillik mevali dov-daraxtlar va tokzorlar egallagan yerlarga bo'linadi;
Aholi punktlarining (shaharlar, posyolkalar va qishloq aholi punktlarining) yerlari-shaharlar va posyolkalar, shuningdek qishloq aholi punktlari chegarasi doirasidagi yerlar;
Sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlarga mo'ljallangan yerlar-ko'rsatilgan maqsadlarda foydalanish uchun yuridik shaxslarga berilgan yerlar;
Tabiatni muhofaza qilish, sog'lomlashtirish, rekreatsiya maqsadlariga mo'ljallangan yerlar- alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar egallagan, tabiiy davolash omillariga ega bo'lgan yerlar, shuningdek ommaviy dam olish va turizm uchun foydalaniladigan yerlar;
Tarixiy-madaniy ahamiyatga molik yerlar-tarixiy-madaniy yodgorliklar joylashgan yerlar;
O'rmon fondi yerlari-o'rmon bilan qoplangan, shuningdek o'rmon bilan qoplanmagan bo'lsa ham, o'rmon xo'jaligi ehtiyojlari uchun berilgan yerlar;
Suv fondi yerlari - suv ob’yektlari, suv xo'jaligi inshootlari egallagan yerlar va suv ob’yektlarining qirg'oqlari bo'ylab ajratilgan mintaqadagi yerlar;