Savol va topshiriqlar: 1. Yuqorida berilgan ma’lumotlardan Xojaning oilaviy muhiti
haqida sizda qanday tasavvur uyg‘ondi?
2. “Kechadur” g‘azalining yuqorida sharhlanmagan keyingi uch
baytini tahlil qiling, shoirning mahoratini izohlang.
3. Xojaning adabiyotimizda tutgan o‘rni, ijodining ahamiyati haqida
fikr yuriting.
HIKOYAT Kunlardan bir kun bir podshoh bor edi. Bisyor odil erdi.
Bir kun vazirina aydi:
– Haj tavof qilmoqg‘a borurman, san borurmusan?
Vazir aydi:
– Ey podshohim, taxtni bo‘sh qo‘yub, Ka’bag‘a borsangiz,
el-xaloyiq boshtoq bo‘lmasmu?! – tedi.
Podshoh aydi:
– Boshtoq bo‘lmas, yo‘q ersa, manga haj qilg‘on hojining savo-
bin sotg‘un olib bering, qiyomatda hojilar birla turgayman.
Vazir „Podshoh uchun haj sotg‘un olmoq kerak“ deb istab yurur
erdi, bir kimarsag‘a yo‘luqti. Ul kishi aydi:
– Falon yerda bir zohid borturur. Yigirma qatla Ka’bag‘a yayog‘
boribturur va taqi haj qilibturur va hech kishining oshin yemas, anga
boring. Ul bir haj sotsa, podshoh uchun oling.
Borib ul zohidni podshohg‘a olib keldilar. Podshoh aydi:
– Ey zohid, bir yo‘li qilg‘on hajingning savobin bizga soturmi-
san?
Zohid aydi: – Nega olursiz?
Sulton aydi: – Ming qizil tanga berayin.
Zohid aydi: – Ming qizil tanga oz turur.
Sulton aydi: – Ey zohid, oz bo‘lsa, o‘n ming qizil tanga berayin.
Zohid aydi: – Oz turur.
Sulton aydi: – O‘zing na tilasang tilagil.
Zohid aydi: – Ey podshohim, bir haj na bo‘lg‘ay, yigirma hajim-
ning savobini sizga berayin, siz bir soat adl qilg‘oningning savobini
manga bering.
91
Sulton aydi: – Ey zohid, bir soat adl qilg‘onning savobi na
bo‘lur?
Zohid aydi: – Bir soat adl qilg‘onning savobi odamlarning va
farishtalar ning va hurlarning ibodatidin ortuq turur.
