Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
54 belgesel görüntülerdir. Bunların içinde, Meksika devrimi sırasında çekilen haber görüntüleri önemli bir yer tutmaktadır (Elena, Lopes, 2003: 2). Sessiz dönemden başlayarak Brezilya, Meksika ve Arjantin gibi Latin Amerika ülkelerinde Hollywood benzeri stüdyo sistemleri kurulmuştur. Stüdyo sistemi sayesinde Latin Amerika sineması Hollywood sinemasına direnebilirken, sessiz dönemde bölgede 2000’den fazla film çekildiği varsayılmaktadır (Armes, 1987). Birinci Dünya Savaşı öncesi dönemde Latin Amerika sineması, Kuzey Amerika başta olmak üzere yabancıların egemenliğindeyken, Brezilya’da 1908–1911 yılları arası yaşanan “altın çağ” gibi dönemler de olmuştur. (Armes, 1987: 57). Bu dönemin yerel suçlar ve politikayla ilgili filmleri teknik olarak ithal filmlerden daha kötü olmalarına rağmen gişede daha başarılıdır (Armes, 1987: 57). Birinci Dünya Savaşı sonrası ise bu ilk dönem filmleri tamamen unutularak pazar ithal ürünlere bırakılmış ve pazara Hollywood egemen olmuştur (Elena, Lopes, 2003: 2). Bütün Üçüncü Dünya ülkeleri için sinema ithal edilmiş bir iletişim biçimidir (Armes, 1987: 35) ve yabancı filmlerin varlığının yanı sıra, batı kaynaklı teknoloji kullanma zorunluluğu sinema sektörünü yurtdışına bağımlı kılmaktadır (Armes, 1987: 53). Latin Amerika, 1900’lerin başından itibaren Hollywood’un en önemli pazarlarından biri haline gelmiştir. Zaman zaman azalmalar olsa da, Latin Amerika pazarında, günümüze kadar Hollywood’un payı her zaman en az %90 civarında olmuştur (Armes, 1987: 47). Bu pay, 1970’lere kadar kıtanın genelinde süren serbest pazar uygulamasıyla azalmamıştır. Günümüzde ise küreselleşmenin de etkisiyle artmaktadır. 55 Sinemanın Latin Amerika’ya gelmesiyle beraber Arjantin, Brezilya ve Meksika bölgenin önemli sinema merkezleri olmuştur. Bu ülkelerin yanı sıra Bolivya, Şili, Uruguay, Küba, Peru, Guatemala ve Kolombiya’da da sessiz dönemde film üretimi vardır (Armes, 1987: 59). Arjantin ve Meksika, Brezilya dışındaki diğer Latin Amerika ülkeleri ile dil ortaklığından dolayı bölgeye ihraçta bulunmaktadır. Bu ülkelerin durumu, sömürgelerin sömürge yaratmak istemeleri olarak açıklanabilir. Birinci Dünya Savaşı’nın etkisiyle ve ABD sinemasının gerilemesiyle yerli sinema endüstrileri kurulabilmiş ve bu dönemde üretim artmıştır. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, ABD’nin kendini toparlamasıyla Hollywood’un egemenliği yeniden başlar. Sessiz dönemin sonuna kadar, bir yandan Hollywood yapımları, diğer yandan da Hollywood stüdyo sistemine benzer biçimde şekillenmiş Arjantin, Brezilya ve Meksika sinemalarının ürünleri önemlerini korumuştur. lk dönemlerde sinemada, bir yandan seçkinlere lüks salonlarda iyi filmler oynatılırken, diğer yandan halka sıradan mekanlarda B filmleri gösterilme geleneği yerleşir (Armes, 1987: 44). Bu uygulamanın ardında sınıfsal bir ayrım söz konusudur, ama daha önemlisi her sınıftan para kazanmak isteğidir ve bu uygulamanın sonucu olarak sinema Latin Amerika toplumunda bütün sınıfların paylaştığı bir eğlence biçimi olmuştur. Sessiz dönemde Meksika’da devrimi anlatan belgeseller ve melodramlar çoğunluktadır. Sinema endüstrisini oluşturamamış Şili’de bile sessiz dönemde 54 film çekilmiştir (Armes, 1987: 166). Brezilya’da ise 1898–1930 arasında 1685 film yapılmış (Armes, 1987: 167) ve bu ülke sineması dünyada en fazla üretim yapan 56 sinemalardan birisi konumuna gelmiştir. Brezilya aynı zamanda sessiz dönemde avant-garde sinemasını oluşturan tek Üçüncü Dünya ülkesidir (Armes, 1987: 167). Arjantin’in ilk önemli yönetmenlerden olan Jose Agustin Ferreyra ve Brezilya’dan Humberto Mauro sessiz dönemin önemli sinemacılarıdır (Elena, Lopes, 2003: 2). Sinemaya sesin gelmesi ile birlikte Latin Amerika sinemaları gerilemeye başlar. Özellikle küçük ülkelerde film üretimi durur. Sessiz dönemde film yapabilen, bölgenin daha az gelişmiş ülkeleri film üretemez hale gelirler (Armes, 1987: 62). Yeni teknolojinin pahalı olması ve yapım şirketlerinin bu ücretleri karşılayamaması sonucu stüdyo sistemi çökmeye ve şirketler kapanmaya başlar. Sesli sinemaya geçişle birlikte Latin Amerika sinema pazarının büyük çoğunluğu Hollywood’un eline geçer. Hollywood ise, bu dönemde altyazı, dublaj ve ngilizce filmlerin spanyolca konuşulan versiyonlarının yeniden çekilmesi gibi çeşitli teknikler ile halkı sinemaya çekmeye çalışmıştır. Az eğitimli izleyiciler spanyolca diyaloglu filmlere altyazılı filmlerden daha fazla ilgi göstermişler (O'Neil, 1998: 81) ve bunun sonucunda altyazı fazla etkili olamazken spanyolca versiyonlar ile dublaj uzun süre devam etmiştir. spanyolca filmlerin çekilmesi Amerikan yıldızlarına olan ilgiyi azaltırken, Hollywood, kendi Latin Amerikalı yıldızlarını yaratmak zorunda kalmıştır. Arjantinli Carlos Gardel spanyolca çekilen Hollywood filmlerinde yıldızlaşan oyuncuların en önemlisidir (O'Neil, 1998: 86). Dublajın yerleşmesi sayesinde Amerikan yıldızları perdede gözükebilir olmuşlar ve Latin Amerikalı yıldızlara gerek kalmamıştır. 57 1930’larda sesin gelmesiyle birlikte stüdyolar Hollywood benzeri çekim, laboratuar, dublaj ve montajı içerecek şekilde biçimlenir, ama malzemenin çoğunluğunun ithal edilmesi sebebiyle masraflar artar ve ortaya ticari bir sinema çıkar (Armes, 1987: 38). 1930’larda Meksika ve Brezilya güçlü üretim endüstrileri kurarken, bunlar genellikle devletin vergi kolaylığı, kota uygulamaları gibi politikalarına bağımlıdır (Armes, 1987: 63), ama politikalar değişken olduğundan sistem de değişkendir. 1930’larda Meksika tür filmleriyle pazara egemen olmaya başlar (Buscombe, 2003: 470), ama yerel izleyiciler ithal ürünlerle şekillenmiştir, üç nesil boyunca Brezilya sineması Brezilyalı olmaktan çok Kuzey Amerikalıdır (Armes, 1987: 40). Bu durum diğer Latin Amerika ülkeleri için de geçerlidir. Bir yandan ithal ürünler çoğunluktayken, diğer yandan yerel ürünler de ithal filmlere benzemektedir. 1930’ların Latin Amerika sineması üretimi azalmış olmasına rağmen yeni bir doğuş yaşamaktadır. Klasik Latin Amerika sineması diyebileceğimiz biçimin ş ekillendiği bu dönemde popüler alana yönelinir. Latin Amerika sinemasında yıldız sistemi yerleşirken, klasik türler de ortaya çıkmaya başlar. Meksika başta olmak üzere, bütün Latin Amerika sinemasında yıldız sistemi egemendir. lk dönemin yıldızları arasında Pedro Infante, Dolores Del Rio gibi isimler sayılabilir (Armes, 1987: 171). Meksika’dan esinlenerek Arjantin ve Brezilya da kendi yıldız sistemlerini kurmaya çalışmıştır. Latin Amerika sinemasının klasik türleri 1930’larda oluşmaya başlar. Bu türler arasında Brezilya’da chanchada, Meksika’da melodramlar ve Arjantin’de Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|