Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka

 
 
71 
Küba’da ki ICAIC, Brezilya’daki Embrafilme, Meksika’da IMCINE ve diğer 
ülkelerdeki  benzer  kuruluşlar  devlet  tarafından  kurulmuş  ve  belli  dönemlerde  o 
ülkelerin  sinema  sektörlerine  tamamen  egemen  olmuşlardır.  Söz  konusu  kurumlar 
sayesinde  bu  ülkelerdeki  film  üretimleri  artarken,  bu  kurumların  kapatılması 
sinemanın krize girmesine yol açmıştır. Devlet destekli üretilen sinema doğal olarak 
devlet politikasına bağımlı olmuştur. Roy Armes’in, “sinemacılar sınıfsal konumları 
gereği  yöneticilere  yakındırlar”  (Armes,  1986)  değerlendirmesi  çoğu  zaman 
geçerliliğini  korumuş  ve  devletin  bu  yapısı  alternatif  sinemaların  bu  kurumlar 
döneminde oluşmasını engellemiştir.  
 
Sinema-devlet  ilişkisi  Meksika’da  hayati  önemde  ve  belirleyici  bir 
konumdadır.  Meksika’da  1930’larda  başlayan  destek  1970’lerde  tamamen  devlet 
kontrolüne dönüşür ve bütün sinemasal üretim devlet tarafından yapılmaya başlanır 
(Armes, 1987: 181). Uluslararası alanda yeni bir Meksika imajı oluşturabilmek için 
genç sinemacılar desteklenir. Bunun sonucunda resmi ideolojiyi savunan bir sinema 
oluşurken, bu sinema bir hareket, kollektif bir yapı oluşturamaz ve auteur çabalardan 
ibaret  kalır  (Armes,  1987:  181).  1982’de  başkan  olan  Miguel  de  la  Madrid  ise 
IMCINE’yi  (Meksika  Sinema  Enstitüsü)  kurmuştur  (Buscombe,  2003:  471). 
IMCINE,  uzun  süre,  Meksika’da  sinemaya  tamamen  egemen  olmasına  rağmen 
ekonomik problemlerden dolayı gücü azalmaya başlar. 1992 kanunuyla IMCINE’nin 
filmlere sağladığı destek %100’den %60’a düşürülür ve film kotaları azaltılır (Shaw, 
2003:  38).  1995’te  ise  başkan  Salinas’ın  popülist  kültürel  ürünler  yaratma 
politikasının sonucu olan devlet-destekli film yapımı biter (Shaw, 2003: 39).  
 

---

 
 
72 
Brezilya’da  1969’da  kurulmuş  olan  Embrafilme  (Johnson,  2005:  16)  1975’ten 
itibaren  film  üretimini,  ulusal ve  uluslararası  dağıtımını  ve  genel  olarak  bütün  film 
endüstrisini  kontrolü  altına  alır  (Shaw,  2003:  143).  Embrafilme  resmi  milliyetçiliği 
savunurken, Cinema Novo devlet programının merkezi olur (Xavier, 1997a: 264). Bu 
dönem  Brezilya  sinemasında  yükselişin  başladığı  bir  dönemdir.    1969’dan  1978’e 
kadar  üretim  iki  katına  çıkmıştır  (Armes,  1987:  182)  ve  artıştaki  en  önemli  etken 
sadece  1976’da  29  film  üreten  Embrafilme’dir  (Shaw,  2003:  143).  1972’de  28 
milyon  olan  yerli  film  izleyicisi  1975’de  52  milyona  çıkmıştır  (Shaw,  2003:  143). 
Embrafilme Brezilya’nın kültürel ve tarihsel geçmişine eğilen ama Cinema Novo gibi 
politik  olmayan  filmleri  desteklemiştir  (Shaw,  2003:  144).  Embrafilme  bir  yandan 
filmlere  destek  verirken  diğer  yandan  da  sansür  organı  olarak  da  çalışıyordu 
(Chanan,  1985:  387).  Embrafilme  Cinema  Novo’nun  tarzına  benzer  bir  tarz 
yaratırken,  politikliği  dışarıda  bırakmıştır.  Cinema  Novo  gibi  bir  politik  tavırları 
yoktur,  yoksul  sınıfların  hayatlarından  kesitler  verirler  (Shaw,  2003:  160). 
1970’lerden  itibaren  ilk  dönem  Cinema  Novo  yönetmenleri  film  yapımından 
uzaklaşırlar. Bu yönetmenlerden Ruy Guerra, “Embrafilme, bir devlet örgütü olarak 
devletin  ideolojisine  ters  davranamaz,  bütün  devlet  aygıtları  eşitsizliği  artırır” 
(aktaran, Armes, 1987: 182) diyerek Embrafilme’yi eleştirirken, diğer bir yönetmen 
Nelson Perreira Dos Santos’a göre bu dönemin filmleri daha az politik ama daha çok 
antropolojiktir  (Shaw,  2003:  144).  Brezilya  tarihinden,  Brezilya’ya  ait  öğeleri 
çıkarmaya çalışan filmler bu dönemde yoğunluktadır. 
 
 
 

---

 
 
73 
2.3-)    
 
 
ÜÇÜNCÜ S NEMA 
 
Latin  Amerika  sinemasında, 1960’lı  yıllardan itibaren  değişimler görülmeye 
başlanmıştır.  Genç  kuşak  sinemacılar  film  üretmeye  başlarken,  teorik  olarak  da 
üretilen  filmleri  destekleyen  makaleler  yazılmıştır.  Zaman  içinde,  bu  genç  kuşak 
sinemacılar  çeşitli  ülkelerde  ve  çeşitli  isimler  altında  gruplar  oluşturmuştur. 
Brezilya’da  Cinema  Novo  ve  Marjinal  Sinema  grupları,  Arjantin’de  “üçüncü 
sinemacılar”,  Bolivya’da  Ukamau  grubu,  bu  sinema  gruplarından  birkaçıdır.  Bu 
sinema gruplarının yanı sıra, Küba devriminin sonrasında oluşan Küba Sineması da 
Latin  Amerika  sinemasında  önemli  bir  yer  edinmektedir.  1960’larda  Latin 
Amerika’da  oluşan  bu  hareketler  ve  diğer  kıtalardaki  takipçileri  zaman  içinde 
“üçüncü  sinema”  olarak  anılmaya  başlanmıştır.  1960’ların  politik  içerikli  sinema 
hareketleri  ve  teorik  manifestoları  “üçüncü  sinema”nın  temelini  oluşturmaktadır. 
1980’lerde  akademik  ilgi  alanına  giren  “üçüncü  sinema”  2000’lerde  halen 
güncelliğini  devam  ettirmektedir.  1960’larda  düşük  bütçeli  filmler  ve  radikal 
manifestolarla  ortaya  çıkan  “üçüncü  sinema”  fikri,  1980’lerde  karşıtlık,  diğerlik, 
farklılığı  tanımlamaya  çalışan  akademik  çalışmaların  ilgi  alanına  girdi  (Stollery, 
2002: 206). 1980’lerden itibaren “üçüncü sinema” ile ilgili birçok akademik çalışma 
yapıldı.  “Üçüncü  sinema”  düşüncesi  ateşli  1968  dönemi  sona  erdikten  uzun  süre 
sonra  bile  yankılanmaya  devam  ederek  Avrupa  ve  Kuzey  Amerika’daki  siyah 
diaspora  ve  Üçüncü  Dünya  sinemacıları  için  esin  kaynağı  olacaktı  (Nowel-Smith, 
2003: 649). Robert Stam’a göre “üçüncü sinema” yapımda bağımsız, politik olarak 
militan ve dil olarak deneysel olmalıdır (Buchsbaum, 2001: 161) ve bu özellikleriyle 
halen birçok sinemacıyı etkilemektedir. 

---