Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
74 1960’ların sinema hareketleri aynı zamanda, teorik olarak da önemli eserler ortaya çıkarmıştır. Bunların arasından, Fernando Solanas ve Octavio Getino’nun “Üçüncü Sinema Manifestosu” (Hacia un Tercer Cine - Towards a Third Cinema, 1968), Glauber Rocha’nın “Açlığın Estetiği” (A Estética da Fome - Aesthetics of Hunger, 1965) ve Julio Garcia Espinosa’nın “Kusurlu Sinema” 8 (Por un Cine Imperfecto - For an Imperfect Cinema, 1969) adlı çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmalar sadece Latin Amerika sineması için değil aynı zamanda bütün dünya sineması için de önemlidir. Solanas ve Getino, “birinci sinema” olarak Hollywood ve diğer ülkelerdeki popüler, gişe merkezli ve ticari sinemadan bahsederken, “ikinci sinema” olarak Avrupa’nın yabancılaşmaya dayalı auteur sinemasını gösterirler. “Üçüncü sinema” ise Üçüncü Dünya ülkelerinde üretilme mecburiyeti olmasa da genel olarak bu ülkelerden gelen ve politik bir sinemadır. Rocha ise, ülkesinin en büyük sorununun açlık olduğunu ve açlığın şiddeti doğurduğunu, sinemada açlığın ve şiddetin estetiğini vermeye çalıştıklarını söyler. Espinosa, kusursuz sinema olarak, teknik olanaklarından dolayı Amerikan sinemasından bahsederken, azgelişmiş ülkelerdeki sinemaların, bu ülkenin teknik seviyesine ulaşamayacağını ama tekniğin sanatsal ve içerik açısından o kadar önemli olmadığından bahseder. Günümüzde, bu sinema hareketlerinin hepsi “üçüncü sinema” olarak anılmaktadır. Bu üç makale de üçüncü sinemanın manifestolarıdır. Bu makalelerin benzerlikleri ve birbirleriyle etkileşimleri çok fazladır ve birbirlerini tamamlayıcı 8 Tam karşılığı Mükemmel Olmayan Sinema olmasına rağmen Türkçe metinlerde Kusurlu Sinema kullanılmaktadır. 75 görünümündedir. Tarihsel olarak “üçüncü sinema”, Fransız yeni dalgasının başarısından, onun ve yeni gerçekçiliğin yerele ve doğaçlamaya dayanan, düşük bütçeli sinema pratiklerinden gücünü almıştır. Bu pratikler, Louis Althuser, Bertold Brecht ve Sovyet biçimcilerden, post-yapısalcı düşünürlerden, Jacques Lacan, Michel Foucoult ve Jean François Lyotard’a kadar uzanan yeni Marksist kültür teorilerinin bileşiminden esinlenir (Gazetas, 2003: 33). Bütün “üçüncü sinema” hareketleri Hollywood sinemasına karşıt olarak ortaya çıkmıştır (Cynthia, 1988: 266) ve Frantz Fanon, Che Guevara, Ho Chi Minh, Amilcar Cabral gibi teorisyenlerin görüşlerinden etkilenmiştir. Bu teorisyenlerin emperyalizme karşı görüşlerinden etkilenen “üçüncü sinema” anti-emperyalist bir yapı içermektedir. “Üçüncü sinema” fikri oluşmadan önce de bayağı bir Batılı olmayan film üretimi vardı (Armes, 1987: 2). Üçüncü Dünyalı fikri 1945’lerden sonra ortaya çıkmaya başlar. “Üçüncü sinema” da Üçüncü Dünya’nın “bağımlılık okulu” teorilerine benzer şekilde, kültürel yeni sömürgecilik ve emperyalizme karşıtlık ön plandadır (Armes, 1987; Buchsbaum, 2001: 156). Tarihsel ve politik bir perspektif oluşturma çabası içindedir ve ideoloji temel amaçtır (Cynthia, 1988: 268). Latin Amerika fikri ve birliği emperyalizme karşı duruş ve kültür için önemliyken diğer yandan, “üçüncü sinema”nın üç kıtalı bir biçimi de vardır. 1960’lı yıllar Latin Amerika’da ve dünyada alternatif politik seslerin yükselmeye başladığı dönemdir. Küba’daki devrim ve 1961’deki Domuzlar Körfezi çıkarması, Kuzey Afrika ülkelerinin bağımsızlığı (Cezayir) gibi olaylar Üçüncü Dünya’nın gururunu artırdı. Anti-sömürgeci mücadele, Vietnam savaşına karşıtlık, 76 öğrenci ayaklanmaları, 1968 olayları ve Avrupa’daki politik durum, Latin Amerika’daki gerilla mücadeleleri, gene 1960’larda meydana geldi. Frantz Fanon, ‘Che’ Guevara, Ho Chi Minh Üçüncü Dünya insanlarının ve dolayısıyla yönetmenlerinin Batı’ya karşı radikal bir tavır almasını sağlayacak fikirler ileri sürdüler. Bütün bunların sonucunda 1960’larda Üçüncü Dünya’da egemen olan düşünce anti-sömürgecilik olarak nitelenebilir. “Üçüncü sinema” hareketlerinin paylaştığı temel prensip de anti-sömürgeciliktir. Anti-sömürgecilik, militanlık ve ş iddetin (Stam, 2003: 31) yanı sıra bu sinema hareketleri, toplumsal adalet, sınıf farklılığı, etnisite, azgelişmişlik ve ulusal kimliğe de vurgu yaparlar. Ulusal bilinç içinde sınıf kavgası oluşturmak için çalışırlar (Cynthia, 1988: 269). “Üçüncü sinema” hareketlerinin 1960’larda ortaya çıkmasında, sinemasal olarak Avrupa’daki talyan yeni gerçekçiliği ve Fransız yeni dalganın etkisi vardır. Bu dönemin Latin Amerikalı sinemacıları başta talya olmak üzere Avrupa’da sinema eğitimi görmüş ya da bulunmuşlardır. Fernando Biri, Nelson Parreira Dos Santos, Tomas Gutierrez Alea, Ruy Guerra gibi yönetmenler Avrupa’dan döndükten sonra özellikle yeni gerçekçiliğin etkisiyle ucuza, amatör oyuncularla film çekmeye çalışmışlardır. Bu yönetmenlerden bazıları 1960’lardan önce film çekmeye başlamış olsalar da, 1960’lardaki sinema akımlarının içinde yer alırlar. Fernando Birri, Tomas Gutierrez Alea ve Julio Garcia Espinosa Roma’da sinema okumuşlar ve yeni gerçekçilikten etkilenmişlerdir. Bu yönetmenler, Nelson Parreira Dos Santos ile birlikte 1950’lerde sinemaya başlayarak 1960’lara öncü olmuşlardır (Armes, 1987: 80–81). Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|