Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
176 kültüre sahiptir. Temel olarak, Amerika, Avrupa ve Afrika kültürlerinin karışımı olan ama içinde dünyanın geri kalan kısımlarından da nüveler bulunduran bir etnik yapı ve onun sonucunda oluşan bir melez kültürü barındırmaktadır. Melezlik beraberinde kimlik ve ulusallık gibi sorunları getirmektedir. Bu melez yapı temel olarak sömürgeci geçmişin ürünüdür. Sömürgeci dönemlerden itibaren, Latin Amerika merkez ülkeler arasında yer alamamış, çevre ülke konumlarını devam ettirmiştir. Sömürgecilik 300 yılda bitmiş gibi gözükse de ekonomik sömürgecilik biçiminde günümüze kadar devam etmiştir. Merkezin dışında kalmanın sonucu olarak azgelişmişlik ve ekonomik sorunlar Latin Amerika ülkelerinin temel sorunları arasındadır. Ekonomik sorunlar kaynakların verimli kullanılamamasından kaynaklanmaktadır. Ekonomik verimsizliğin bir sürü iç ve dış nedeni bulunmaktadır. Bu sorunlar yoksulluk, azgelişmişlik, gecekondulaşma ve şiddet gibi birçok probleme yol açmaktadır. Diğer yandan, Latin Amerika’da bir başkaldırma ve isyan kültürünün oluşması da bu sorunlar neticesinde olmuştur. Tarihte gerilla mücadeleleri oluşturan başkaldırı kültürü günümüzde toplumsal hareketleri oluşturmaktadır. Toplumun sinemayı üretim açısından etkilemesinin yanında, sinema da toplumunu yansıtmaktadır. Yaşanılan kültürel yapı ve sorunlar sinema üretimini etkilemektedir. Latin Amerika sineması tematik kaynaklarını içinden çıktığı toplumdan alır. Sinema, içinden çıktığı toplumu sorunları ve güzellikleriyle yansıtmaya çalışmaktadır. Azgelişmişlikten, ekonomik sorunlara, melezlikten, çokkültürlülüğe, sömürgeci geçmişin mirasından, şiddete kadar Latin Amerika toplumlarının özellikleri sinemada yansımasını bulmaktadır. 177 Latin Amerika sinemasının tarihsel gelişiminde doğrusal bir çizgi bulunmamaktadır. Bu gelişim sık sık kesintilere uğramıştır. Sinema tarihinin en önemli dönemi 1960 ve 1970’lerin sinema hareketleri dönemidir. Bu dönemde Latin Amerika sineması dünya çapında, akımları ve yönetmenleriyle tanınır olmuştur. 2000’li yıllar, sinema akımlarından sonra ilk kez Latin Amerika sinemasının dünya çapında yoğunlukla izlenme fırsatı yakaladığı dönem olmuştur. Latin Amerika dışında yapılan çalışmalarda her iki dönemi birbiriyle ilişkilendirme ihtiyacı duyulmaktadır. 2000’li yılların Latin Amerika sineması ile sinema hareketleri arasında bağlantılar vardır ama, henüz yeni sinema, sinema hareketlerinin devamı niteliğinde değildir. “Yeni sinema”, sinema hareketlerinden etkilenmiştir, film biçimi, örgütlenişi gibi birçok benzerlikler vardır, ama sinema akımlarının en önemi özelliği olan politik radikallikleri yeni sinemada bulunmamaktadır. 1960’larda Latin Amerika’da oluşan sinema hareketleri “üçüncü sinema” kavramı içinde incelenebilir. Bu dönem sinemada politik radikalleşmenin en üst seviyede olduğu dönemdir. Bu radikalleşme, sinemadaki en güzel ifadesini Latin Amerika’da bulmuştur. 1960’ların Latin Amerika sineması kendi toplumlarını yansıtırken, uluslararası gelişmelerden de çok fazla etkilenmiştir. 1960’lar bütün dünyada politik hareketliliğin olduğu dönemdir. “Üçüncü sinema” da bu radikalleşmenin sinemadaki yansımalarından birisi görünümündedir. 1970’lerin ortalarında askeri darbeler ve politik düzenin değişmesiyle son bulan sinema hareketlerinin ardından geçen duraklama döneminden sonra Latin Amerika sinemasında son on yılda yeniden hareketlenmeler olmaktadır. 1995 sonrasında oluşmaya başlayan “Yeni Latin Amerika Sineması” doğal olarak 1960’ların sinema 178 hareketleriyle karşılaştırılmaktadır. Her iki dönem de, Latin Amerika’da sinemanın bağımsızlaştığı dönemlerdir ve birbirleriyle birçok benzerlikler taşımaktadır, ancak günümüz sinemasının 1960’lardaki sinema hareketlerinin devamı olduğunu söylemek henüz güçtür. 1960’lar, Latin Amerika’da sinemanın devletin kontrolünden çıktığı ya da devletin olumlu şekilde yönlendirdiği bir dönemdir, günümüzün sineması da devletin kontrolünde değildir. 1960’ların özgürlük dönemi kısa sürmüşken, şimdiki sinemada temel belirleyici ekonomidir. “Üçüncü sinema” terimi Fernando Solanas ve Octavio Getino’nun bulduğu bir kavramdır. Onların kavramlaştırmasına göre “birinci sinema” Hollywood merkezli ticari sinema, “ikinci sinema” Avrupa merkezli auteur sinemasıdır, ancak bu sinemaların temsilcileri diğer bölgelerde de bulunabilir. “Üçüncü sinema” ise Üçüncü Dünya ülkelerinde oluşması muhtemel, politik ve aydınlatıcı sinemadır. Bu terim 1980’lerde akademik çalışmalar çerçevesinde, Solanas ve Getino’nun kullandığı bağlamdan biraz uzaklaştırılmıştır. Solanas ve Getino, Cinema Novo gibi bazı sinema hareketlerini “ikinci sinema” içinde değerlendirirken, 1980’lerden itibaren 1960’ların sinema hareketlerinin hepsi “üçüncü sinema” kavramının içine sokulmuştur. “Üçüncü sinema” egemen sinema kodlarına karşı alternatif, militan ve devrimci bir sinemadır. Politiklik en önemli amacıdır. Bu politikliğinin sonucunda halkı aydınlatma, harekete geçirme gibi niyetleri vardır. “Üçüncü sinema” Latin Amerika’da Solanas ve Getino’nun belgesellerinden Jorge Sanjines’in filmlerine, Cinema Novo ’dan, devrim sonrası Küba sinemasına ve Şili Yeni Dalgasına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Birçok farklı ülkede farklı isimler altında hareketler oluşturmalarına rağmen, hepsinin benzer koşullarda ve zaman diliminde Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|