Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
109 öyrənilməsi indi ümdə məsələ sayılırdı. Əlbəttə, bu pro- blem üzərində işləyənlər vardı. Vadi üç tərəfdən hündur dağlarla əhatə olunmuşdu. Vadinin şimal-şərq hissəsində dağların arasında böyük çökəklik hiss olunurdu. Çox güman ki, həmin yer dağlardakı keçid idi və hinduların gediş-gəlişi məhz həmin keçiddə baş verirdi. Elə həmin yerdə bir kənd yerləşirdi. Kəndə diqqətlə nəzər yetirəndə başa düşmək olar ki, artıq oradan mülki əhali köçürülübdür. Ümumiyyətlə, bu vadi şimalda yerləşən vadiyə nisbətən demək olar ki, iki dəfə böyük idi. Vadinin uzunluqu 2 liq, eni isə 1 liqdən bir qədər az idi. Şimala nisbətən vadinin cənub hissəsi nəzərə çarpacaq dərəcədə ensiz idi. Lakin həmin yerdə balaca gölməçə vardı və həmin gölməçənin arxasında, ora bitişik olan dağın yamacında bir kənd yerləşirdi. Ümumiyyətlə, bu vadidə dörd kənd yerləşirdi - biri şimalda, ikisi vadinin ortasında, axırıncısı isə cənubda. Hər kəndin arasında yarım liq məsafə vardı. Bir kənd də şərq tərəfdə hündür dağın qoynunda idi. Bu bir daha onu sübut edirdi ki, araukanlar dağlarda yaşayan hindu tayfasıdır. Bir qədər uzaqda bir dənə də kənd görmək olurdu. Həmin kənd hündür olmayan bir dağın düz zirvəsində yerləşirdi. Vadinin şərq sərhədində yerləşən dağların arxasında hündür
110 dağlar, o dağlardan da o tərəfə daha hündür dağlar görünürdü. And dağları Araukaniyanın bu hissəsində kaskad şəklində idi. Yalnız vadinin cənubunda və dağın qoynunda yerləşən kəndlərdə mülki əhalini görmək olardı. Lakin nə qədər kənd görünürsə, hamısında da döyüşçü hinduları gör- mək olurdu. Ortada yerləşən kəndlərdən biri (şimala yaxın olan) süni şəkildə qazılmış dərin dərə ilə əhatə olunmuşdu. Həmin kəndin dörd tərəfində bastion şəkilli tikililər vardı və həmin tikililər bir-birilərilə hündür olmayan daş çəpərlə birləşdirilmişdi. Kənddə mülki əhali olmasa da, orada iyirmiyə yaxın lama, əlliyə yaxın isə keçi vardı. Məlum idi, araukanlar həmin heyvanları orada nəyə görə saxlayırlar. Kənddə hərbi tikililərin olması ondan xəbər verirdi ki, araukanlar bu müharibəyə çox ciddi hazırlaşıblar. Cənubda yerləşən kənd də möhkəm səddlərlə əhatə olunmuşdu. Mülki əhalinin orada qalması şübhə doğururdu. Sanki hindular öz kəndlərinin konksitadorlar tərəfindən alınmamasına əmin idilər. Halbuki dağ tərəfdən həmin kəndə hücum edilsə, oranı yarım günün ərzində almaq mümkün idi. Bütün ətrafdakı dağların ətəklərində bir çox hinduların hərəkətlərini görmək olurdu. Araukanlar dağlar- dakı çığırlardan istifadə etməklə, yerdəyişmə ilə məşğul idilər. Onlar konkistadorlarla dağlarda da döyüşlərə
111 hazırlaşırdılar. Söz yox ki, qarşıdakı vadi gec-tez ispanların əlinə keçəcək, ondan sonra isə müharibə dağlarda davam etdiriləcək. Vadidə piyada döyüşçülərdən əlavə, təxminən on-on iki nəfər atlı görmək olurdu. Həmin atlılar çox güman ki, hərbi əməliyyatlar zamanı dəstələr arasında əlaqələndirici rolunu oynayacaqlar. Onlar qısa müddətə ehtiyat qüvvalərini döyüşə cəlb edə bilərlər. Buna baxmayaraq ispanların bu dəfəki ekspedisiyasında çox saylı süvari dəstəsi iştirak edirdi. Bu dəstə isə vadidə gedən hərbi əməliyyatlarda mühüm rol oynayacaq. Düşmən də bu amili çox yaxşı dərk edirdi. Ona görə də onlar süvari dəstəsinin irəliləyişinə maneəçilik törətmək üçün, üç dəfə konkistadorların üzərinə gözlənilməz həmlələr endirmişdilər. Qismən də olsa, onlar öz istədiklərinə nail olmuşdular. Süvari dəstəsinə təhkim edilmiş 30 nəfərlik atıcı dəstəsi demək olar ki, darmadağın edilmişdi: onlardan 16-sı öldürülmüş, 14 nəfəri isə yaralanaraq, müvəqqəti yararsız hala salınmışdı.
112
Migel yuxarıda otura-otura fikirləşirdi ki, süvari dəstəsi hansı yol ilə vadiyə düşsə yaxşıdır, sağdakı, yoxsa soldakı yol ilə? Soldakı yol qısa olduğundan, həmin yol piyada adamlar üçün sərfəli idi. Çünki həmin yolda eniş çox sərt idi. Sağ yol isə çox enli və uzundur. Təxminən 1500 metr uzunluğu olan bu yolun əksəriyyət hissəsi meşədən keçərək vadiyə çıxırdı. Vadinin özündə də çoxlu ağaclar bitirdi. Xüsusən də ağaclar həmin kəndlərin ətrafında çoxluq təşkil edirdi. Hətta orada nəhəng fitsroya ağaclarını da görmək olurdu. Çox güman ki, döyüş gedən zaman araukanlar həmin ağaclardan qalxan kimi istifadə edəcəklər, xüsusən də ox atanlar. Migel oturduğu yerə gözlənilmədən kapitan Alonso ilə leytenant Andre gəldilər. Onlar hücum əməliyyatını hazırlayırdılar. Çünki bir-iki günə polkovnik Alonso öz dəstəsilə bu vadinin hüdudlarına daxil olacaq. Onlarla paralel olaraq süvari dəstəsi də hücuma keçməli idi. Çox güman ki, bu vadi araukanların sonuncu müqavimət yeri sayılacaq. Cavan zadəgan onların söhbətinə qarışmamaq üçün buranı tərk etmək istədi, ancaq kapitan onun qarşısını kəsərək burada qalmasını bildirdi.
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|