Raqamli axborotlarni qayta ishlash va yaratish texnalogiyalari

Nimrang tasvir. 
Nimrang (grayscale) tasvir pikseli 8 bit bilan 
kodlanadi, ya`ni uning rang ko`lami 8 bit. Tasvirning har bir pikseli 256 xil 
qiymat qabul qilishi mumkin. Bu qiymatlar 
kulrang shkala 
deyiladi. Bu 
shkala kulrangning 256 gradatsiyasiga ega bo`lib, ularning har biri 0 (qora) 
dan 255 (oq) gacha oraliqdagi yorug`lik qiymati bilan ifodalanadi. Bu oq-
qora fotosuratni aniq tasvirlash uchun etarlidir. 
Hozirgi kunda tasvirni 16 bitli kodlash imkoniga ega dasturlar mavjud 
bo`lib, ular yordamida kulrangning 256 xil emas, balki 65536 xil tusi ishtirok 
etgan tasvirlar hosil qilish mumkin. Ammo bunday tasvirlarni saqlashda fayl 
hajmi 8 bitliga nisbatan 2 marta kattabo`ladi. 
Indekslangan rangli tasvir. 
Paint grafik muxarriri rastrli tasvirlar bilan ishlashga mo`ljallangan. U 
quyidagi buyruqlar ketma-ketligini bajarish bilan ishga tushiriladi. 
ПУСК->Программы->Стандартные-
>Paint
 
Ayrim xollarda Paint yorlig`i WINDOWS ish stoliga ko`chirilgan 
bo`ladi. Bunday xolda Paint yorlig`i ustida sichqoncha tugmachasini bosish 
orqali dasturni tezda ishga tushirish mumkin. Shundan so`ng ekranda Paint 
dasturining ishchi oynasi (darchasi) ochiladi (1.1-rasm). U bir necha 
soxalardaniborat. 
Oynaning asosiy qismini ish soxasi egallaydi. Uning chap yonida 
uskunalar paneli joylashgan (1.2-rasm). Unda tasvir yaratishda ishlatiladigan 
uskunalar tugmachalari (ramziy belgilari) joylashtirilgan. Ayrim uskunalar 
tanlanganda panelning pastida ushbu uskunaning xossalarini qo`shimcha 
sozlash uchun darcha paydo bo`ladi. 

---

205 
1.1-rasm. 
1.2-rasm. 
 
Ish soxasining pastida ranglar palitrasi joylashgan. U rasm chizishda 
ishlatiladigan ranglar to`plamini o`z ichiga olgan(1.3-rasm). 

1.3-rasm 

Ranglar palitrasi ranglari o`zgarib turuvchi kvadratchalardan iborat. 
Rangni o`zgartirish uchun sichqoncha belgisini tanlangan rang ustiga olib 
kelib, tugmachasini bosish kerak. Agar chap tugmacha bosilsa asosiy rang 
(yuqori kvadratcha rangi), o`ng tugmacha bosilsa fon rangi (quyi kvadratcha 
rangi) o`zgaradi(1.3-rasm). 
Dastur oynasining umumiy ko`rinishi bilan yuqorida tanishib chiqqan 

---

206 
edik (1.1-rasm). Endi muxarrirning asosiy menyusi bilan tanishamiz. 
Paint grafik muxarririning meнyusi quyidagi bo`limlardan iborat: