Redaksiya heyəti: Editorial staff
Yüklə 3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- X əsr (999-cu il)
- XII əsr (1120-ci il)
- XIII əsr (1231-1239-cu illər)
- XVI əsr (1501-ci il)
- XVI əsr (1547-ci il)
- XVIII əsr (1736-cı il)
- XVIII əsr (1755-ci il)
- XVIII əsrin sonu
- XIX əsr (1840-cı il)
- XIX əsr
- XX əsr (1974-cü il 15 mart)
- XX əsr (1991-ci ildən)
- IV III II I Paleolithic period, 600 thousand years BC
- Eneolithic period, 6 th -4 th millennia BC
- Mid-4 th millennium BC
- Early 3 rd millennium BC
- - early 1 st millennia BC
45 SE BA Reports of the Gabala Archaeological Expedition 2005-2010 Qəbələ Arxeoloji Ekspedisiyasının Hesabatları 2005-2010
Şəhər ərazisi (Səlbir-şimal, Qala-cənub) əzəmətli müdafiə qalaları ilə müdafiə olunurdu.
Şirvanşah Məhəmməd ibn Əhməd hücum edərək Qəbələni Şirvan şahlar dövlətinə birləşdirdi, lakin bu asılılıq uzun çəkmədi. X əsr (999-cu il) Şirvanşah Yəzid ibn Əhməd Qəbələ hakimi Abd əl- Barrla yenidən müharibəyə başladı.
Qəbələ hakimliyi Şirvanşahların əsarətinə keçdi. XI əsr (1054-cü ildə) (1066-cı ildə) Cənubi Azərbaycan və Aran, Şirvan Səlcuq dövlətinin tərkibinə daxil edildi.
Səlcuq sultanı Alp Arslanla ittifaqa girən Şirvanşah I Fəribürz hücum edərək yenidən Qəbələni Şirvanşahların vassalına çevirdi. XII əsr (1120-ci il) Gürcü çarı IV David şəhəri işğal etdi. XIII əsr (1222-ci il) Qıpçaqların hücumu. XIII əsr (1229-cu il) Cəlaləddin Xarəzmşah Səfiəddini Şəki və Qəbələyə hakim təyin etdi.
Monqolların hücumu. XIV əsr (1386-cı il) Şirvanşah I İbrahim Qəbələni Əmir Teymurun (1370- 1405) hücumundan xilas etdi.
Qara Yusifin fərmanı ilə Qəbələ mahalı da Şirvanşahlar dövlətinin tabeliyində qaldı.
46 SE BA Qəbələ şəhərinin tarixindən səhifələr Pages from the history of Gabala city
Şəki hakimi Şah Hüseyn Fərrux Yasarın oğlu Şeyxşah (Şirvanşah II İbrahim) ilə birləşərək Qəbələni tutdular, lakin tezliklə Şirvanşah Fərrux Yasar Qəbələni azad etdi.
Qəbələ Səfəvi dövlətinin tabeliyində müstəqil siyasət yürütməyə başladı.
I Təhmasibin qardaşı Əlqas Mirzə 20 minlik qoşunla Qəbələ qalasını zəbt etdi.
Bəylərbəyi Əlqas Mirzə özünü müstəqil hakim elan edərək öz adından pul kəsdirdi.
Osmanlı sultanı III Muradın hücumu və işğalı XVI əsr (1590-cı il) Osmanlı imperiyasının tərkibinə qatıldı. XVII əsrin ikinci yarısı Ərazi Şirvan bəylərbəyliyinə daxil olan 14 mahaldan birinin mərkəzi idi.
Qəbələ Nadir şah Əfşarın (1736-1747) imperiyasına qatıldı.
Nadir şah Əfşarın ölümündən sonra şəhər ərazisində iki sultanlıq yaradılmışdır: Qəbələ və Qutqaşen (Qutqaşın). Qəbələ sultanlığının mərkəzi Bum kəndi, Qutqaşen (Qutqaşın) sultanlığının mərkəzi isə Qutqaşen (Qutqaşın) kəndi olmuşdur. XVIII əsr (1755-ci il) Təbii fəlakət - güclü zəlzələnin baş verməsi nəticəsində əhalinin əksəriyyəti şəhəri tərk etdi.
Quba xanı Fətəli xanın Qəbələyə hücumu. XVIII əsr (1783-cü il) Qəbələ mahalı Şəki xanlığına tabe edildi. 47 SE BA Reports of the Gabala Archaeological Expedition 2005-2010 Qəbələ Arxeoloji Ekspedisiyasının Hesabatları 2005-2010
Şamaxılı Mustafa xan, qazıqumuqlu II Surxay xan və Ərəş sultanı Şəhabəddin birləşərək Qəbələ mahalına və Şəkiyə hücum etdilər. XVIII əsrin sonu Qəbələ və Qutqaşen sultanlıq statusunu itirərək mahala çevrildi.
Kürəkçay müqaviləsinə əsasən Qəbələ və Qutqaşen mahalları da Rusiya İmperiyasının tabeliyinə keçdi.
İsmayıl bəy Qutqaşınlının “Rəşid bəy və Səadət xanım” əsəri fransızca Varşavada nəşr olundu.
Bum və Qutqaşen mahalları əsasında Qutqaşen dairəsi yaradıldı.
Vəndam (1883), Bum (1890), Nic (1898) və s. kəndlərdə ibtidai məktəblər fəaliyyətə başladı.
Qəbələ xalçaçılıq mərkəzlərindən biri oldu. XX əsr (1918-1920-ci illər) Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin tərkibində olmuşdur. XX əsr (1920-1991-ci illər) Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində olmuşdur.
Qutqaşen dairəsi ləğv olundu və yerində Qutqaşen rayonu yaradıldı.
Qutqaşen qəsəbəsi şəhər statusu aldı. XX əsr (1991-ci il 7 fevral) Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin qərarı ilə Qutqaşen şəhəri Qəbələ şəhəri və müvafiq olaraq Qutqaşen rayonu Qəbələ rayonu adlandırıldı. XX əsr (1991-ci ildən) Azərbaycan Respublikasının tərkibindədir. 48 SE BA PaGEs frOM thE histOry Of Gabala City Qəbələ şəhərinin tarixindən səhifələr Pages from the history of Gabala city
Settlement of primitive people (in Soltannukha, Boyuk Amili, Hajialili, Charkhana, Garadeyin and Savalan villages, and in the lowland between the Garachay and Sarisu Rivers). The total area of the stated territories is about 500 ha. Eneolithic period, 6 th -4 th millennia BC People, who lived in mountainous areas, river valleys and near lakes (now these territories are located in the territory of Gabala and cover 1550 km²), were engaged in grain-growing and cattle- breeding. Mid-4 th millennium BC People inhabited the so-called Gala territory - Gash (in the area of the Gabala International Airport).
Intensive development of tillage. Early 3 rd millennium BC Settlement existed in the so-called areas “Ancient urban territory” or “Gullutala” (50 ha) (nearby the village of Chukhur Gabala). Mid-2 nd millennium BC Existence of large tribe unions, formed the preliminary states.
Started to be formed as an urban-type settlement (in the so-called areas “Ancient urban territory” or “Gullutala” (50 ha) nearby the village of Chukhur Gabala).
Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|