Redaksiya heyəti: Editorial staff

55

SE

BA

Various toponyms for Gabala in the written

sources of different historical periods*

PLINY THE ELDER 

(“Natural History”)

I century

“Kabalaka is the main city in Albania”.

CLAuDIuS PTOLEMAEuS 

(“Review of Geography”)

II century   “[The cities of Albania ...]... Khabala 80

0

- 

47

0

...”

IBN HOVGAL 

“Kitab al-masalik va-l-mamalik”  

(“Book on ways and countries”) 

X century

“Shabran, Gabala, Sheki… are fine cities”.

AL-MuGADDASI

“Ahsan at-takasim fi marifat 

al-akalim”

(“Better Understanding of Cli-

mate”)

X century

“Gabala is a city with fortifications. There is a 

river flowing along the fortress wall. The Juma 

(Friday) Mosque is located on the outskirts - 

on a hill”.

YAGuT AL-HAMAVI 

“Mu’camu’l-Buldan”

(“Dictionary of Countries”)

XIII century “Gabala is an ancient city. Ibn Hafiz al-hakim 

as-sagri,  Hadis  (Hadith)  teacher  in  Bagdad, 

has a pseudonym Gabalai”.

BADR SHIRVANI 

“Divan”

(“Book of Poems”)

XV century

“Gabala  palace  is  more  beautiful  than  the 

Garden of Paradise”.

HAJI ZEYNALABDIN 

SHIRVANI

“Bustanus-seyahet”

(“Travel to Flower Garden”) 

XVIII-XIX 

centuries

“Gabala is one of the settlements of Shirvan. 

It’s a very picturesque place. It has rich woods 

and abundant chestnuts”. 

ABBASGuLu  AGHA  

BAKIKHANOV 

“Gulustani Iram” (“Paradisiacal 

flower garden“)

XIX century “The  ruins  of  Gabala  have  remained  until 

now.  It  is  possible  to  understand  the  city`s 

might  by  its  gate,  defensive  walls,  deep  and 

extraordinary ditches”.

*Note: The above data were submitted by Khalis Mammadov, the head of the Gabala Historical-

Regional Studies Museum.

Reports of the Gabala 

Archaeological Expedition

2005-2010

Qəbələ Arxeoloji 

Ekspedisiyasının Hesabatları 

2005-2010

---

SE

BA

SE

BA

---

57

SE

BA

SE

BA

QəBələ ARxEolojİ 

tədQİQAtlAR 

tARİxİndən

İ.A.Babayev

AMEA-nın Arxeologiya 

və Etnoqrafiya İnstitutu

İ.M.Nəcəfova

AMEA-nın Arxeologiya 

və Etnoqrafiya İnstitutu / SEBA

FRoM tHE HiStoRy 

oF ARCHAEologiCAl 

SuRvEyS in gABAlA

I.A.Babayev

The ANAS Institute 

of Archaeology and Ethnography 

I.M.Najafova

The ANAS Institute 

of Archaeology and Ethnography/ SEBA  

Reports of the Gabala 

Archaeological Expedition

2005-2010

Qəbələ Arxeoloji 

Ekspedisiyasının Hesabatları 

2005-2010

---

58

SE

BA

Qəbələ arxeoloji

tədqiqatlar tarixindən

From the history 

of archaeological surveys in Gabala

“Qəbələ qədim şəhərdir”

Yaqut əl-Həməvi (XII-XIII əsrlər)

“Mucəm əl-buldən”.VII.29.  

 

Q

ədim Qəbələ şəhərinin qalıqlıqları 

rayon mərkəzindən 20 km cənub-

qərbdə indiki Çuxur Qəbələ adla-

nan kəndin yaxınlığında yerləşir.

Qəbələnin  adı  “Kabalaka”  formasında  ilk 

dəfə yazılı mənbələrdə b.e. I əsrində məşhur 

Roma alimi Böyük Plininin ensiklopedik “Təbii 

tarix” əsərində çəkilmişdir (Plin.H.N.VI.29).

Çoxillik  arxeoloji  qazıntılar  nəticəsində 

müəyyən  olunmuşdur  ki,  Qəbələ  bir  şəhər 

kimi e.ə. IV əsrdə salınmışdır. Qəbələ b.e. V 

əsrinin  ortalarına  qədər  Qafqaz  Albaniyası-

nın  paytaxtı  olmuş,  bundan  sonra  isə  XVIII 

əsrin ortalarına qədər Azərbaycan və Şərqin 

tarixində  yeri  olan  şəhərlərdən  biri  kimi 

fəaliyyət göstərmişdir.

Qazıntıların tarixi:

XIX əsr

1829-cu ildə A.Yanovski Qəbələdə olaraq 

bəzi kəşfiyyat işləri aparmışdır. Əsasən o za-

man müəyyən olunmuşdur ki, Çuxur Qəbələ 

adlanan  kəndin  yaxınlığında  yerləşən  şəhər 

qalıqlıqları  Qafqaz  Albaniyasının  paytaxtı 

qədim Qəbələ şəhərinə məxsusdur.

“Gabala is an ancient town”

Yagut al-Hamawi (12

th

 – 13

th

 centuries)

‘Mujam al-buldan’. VII.29.

t

he  remains  of  ancient  Gabala  are 

situated  near  the  present-day  vil-

lage  of  Chukhur  Gabala,  20km 

south-west of the centre. 

The  town  was  first  mentioned  in  written 

sources  as  Kabalaka,  in  the  encyclopaedic 

work The Natural History by the famous Ro-

man writer Pliny the Elder in the 1

st

 century 

AD (Plin.H.N.VI.29). 

Long-term  archaeological  excavations 

have  determined  that  Gabala  was  estab-

lished as a town in the 4

th

 century BC. It was 

the  capital  of  Caucasian  Albania,  until  the 

mid-5

th

 century AD. Later it was one of the 

provincial towns of Azerbaijan until the mid-

18

th

 century AD. 

History of the excavations: 

19

th

 century

In  1829,  A.Yanovski  visited  Gabala  and 

conducted  investigations.  It  became  clear 

then  that  the  urban  remains  near  Chukhur 

Gabala  village  were  of  ancient  Gabala,  the 

capital of Caucasian Albania. 

---