Redaktor: İlyas Şahquliyev Dizayner: Elçin Babayev «Gabud və gabudlular»
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəcəf dərəsi
- “Hürşan”
- 1 verst 1066,8 metrə, 1500 arşına və ya 500 sajenə bərabərdir.
- “Naxçıvan qəzasının Dərələyəz nahiyəsinin kameral siyahısının yoxlama cədvəli. 1852ci il” (Ermənistan Milli Arxivi, F.93, s.1. sax.
- “№47. GABUD KƏNDİ. 1852ci il.
- Yeni gələnlər
- . (Əvvəlki siyahıda adı olmayıb).
- 1848ci ildə Dərələyəz nahiyəsinin Daşaltı kəndindən gəlib.
79 Nazir Əhmədli Şahbaz, Bünyadəli və Səfəralı Məmmədrza oğlu qardaşlarının 1831-ci ilə aid sənədə edilən qeyddə Daşaltı kəndinə köçdüyü bildirilsə də, Məmməd Bayram oğluna aid qeydin olmaması qaranlıq qalır. Amma bir az əvvələ gedərək qeyd edim ki, 1852- ci ilin Kameral siyahısında Məmmədin 1848-ci ildə Gabud kəndinə köçdüyü qeyd olunur. Buradakı Şahbaz, Bünyadəli və Səfəralı Məmmədrza oğlanları məncə Xudabəndənin əmiləridir. Bizə çatan məlumatlara görə, Hürşan öləndə vəsiyyət edib ki, onu Daşaltı kəndində basdırsınlar və onun vəsiyyətinə əməl ediblər, çox sevdiyi Ala öküzün belinə iki saman çuvalı bağlayaraq, cənazəni onun üstündə Daşaltı kəndinə aparıblar. Hüşranın 1831-ci ildən qabaq öldüyünü nəzərə alsaq düşünə bilərik ki, gabudluların Daşaltı kəndi ilə əvvəldən də hansısa əlaqələri varmış. Sonradan Xudabəndə də öz qardaşlarının yanına, Gabuda gəlib və burada hətta kəndxuda da olub (yəqin ki, qardaşı Şahbəndədən sonra. 1873-cü ilin kameral siyahısında 74 yaşlı Şahbəndə hələ də kəndxudadır. Onun neçənci ildə öldüyünü bilmirik). Onun əmiləri isə Daşaltı kəndində yaşamaqda davam ediblər, Məmməd Bayram oğlu da ailəsi ilə Gabuda köçüb. Daşaltı Söylan kəndinə çox yaxın, Arpa çayın sahilində, böyük bir qayanın aşağı hissəsində yerləşirmiş və adını da buradan alıb. Gabud kəndinin yuxarı hissəsində yerləşən
adlı yer çox güman ki, Şahbazın oğlu Nəcəfin adı ilə bağlıdır. Gabud kəndinə ilk gələn müsəlmanın
Istər gabudlular, istərsə də qonşu kəndlərin əhalisi tərəfindən qəbul olunur. Amma maraqlıdır ki, hamı onun adını Ruşan yox,
80 Gabud və gabudlular “Hürşan” kimi tanıyır. Onu da deyim ki, mənim ana tərəfim hürşanlı tayfasına mənsubdur. Farscadan tərcüməsi “coşan”, “çağlayan” mənasını verən “hüruşan” sözü bu tayfanın təbiətinə çox yaraşır. Hürşanlılar çox qoçaq, işgüzar, qurub- yaradan tayfadır, yorulmaq nə olduğunu bilməzlər. Onlardan geniş bəhs ediləcək. 1 verst 1066,8 metrə, 1500 arşına və ya 500 sajenə bərabərdir. Beləliklə, Gabud kəndindən Cul meşəsinə qədər məsafə təxminən 16 km edir. Gabud kəndindəki torpaqların dövlətə məxsus olduğu qeyd olunur. Burada həmçinin şəhərə (yəqin ki, Naxçıvan nəzərdə tutulur) məsafə 50 verst, “uçastkovı zasedatelin” (bir növ sahə müvəkkili adlandıra biləcəyimiz dövlət məmurunun) oturduğu məntəqəyə qədər isə 32 verst olduğu qeyd olunub. Həmin məmur isə, fikrimcə Baş Noraşen kəndindəki idarənin rəisi idi. Güründüyü kimi, bu sənəd bizə xeyli məlumat verir. Bu kitabın üzərində işləyərkən Gabud kəndinə aid əldə etdiyim olduqca qiymətli sənədlərdən biri də “Naxçıvan qəzasının Dərələyəz nahiyəsinin kameral siyahısının yoxlama cədvəli. 1852ci il” (Ermənistan Milli Arxivi, F.93, s.1. sax. vah.101) adlanır. “Yoxlama cədvəli”ndə adamların yaşlarında xeyli qüsurların olmasına baxmayaraq, həmin sənəd bizə ol- duqca qiymətli material verir. Əvvəlcə həmin sənədə baxaq:
(Kəndin adı ərəb əlifbası ilə də, “Kabut” kimi yazılıb). Kulakanlı tayfasının xəzinə torpaqlarında yaşayan dövlət kəndliləri. 1.(1). Kəndxuda Şahbəndə Ruşan oğlu – 52 yaşında. 81 Nazir Əhmədli Oğlanları : Alı – 22 y. Vəli – 18 y. Nəbi – 3 y. ( Ailədə 2 qadın var). (Mötərizədəki rəqəm həmin şəxsin əvvəlki kameral siya- hıdakı sıra nömrəsini göstərir). 2.(1). Xudabəndə Ruşan oğlu – 37 y. Oğlanları: Qasım – 5 y. Qəhrəman – 3 y. ( 3 qadın). 3.(2).Həzrət Rövşən oğlu – 50 yaş ( 1 qadın). Yeni gələnlər: 4.Abbasəli Abbas oğlu – 30 y. (Bu ailənin yaddan çıxıb yazılmadığı bildirilir, yəni 1842ci ilə aid kameral siyahıda adı olmayıb, ilk dəfə adı dəftərə düşürN.Ə.) Oğlanları: Abbas – 12 y. Camal -6 y. Kamal – 3 y. ( 2 qadın). 5.Gülmalı Abbas oğlu – 20 y
Oğlu Nəcəfalı – 5 y. ( 2 qadın). 6. Edilxan Məmməd oğlu – 27 y
7.Babaxan Allahverdi oğlu – 40 y. 1848ci ildə Dərələyəz nahiyyəsinin Tezxarab kəndindən gəlib. Oğlanları : Rzaqulu – 15 y. Xudaqulu – 10 y. Hüseynqulu – 5 y. ( 2 qadın). 8. Həsənalı Abbas oğlu – 30 y
Oğlanları: Abdulla- 10 y. 82 Gabud və gabudlular Bayraməli – 4 y. ( 1 qadın). 9. Məmməd Bayram oğlu – 40 y.
Oğlanları: Bayram – 20 y. Onun oğlu Rüstəm – 5 y. Əhməd 18 y. Onun oğlu Musa – 1 y. Novruz – 2 y. Bəylər – 12 y.( 6 qadın). 10. Bayram Məmməd oğlu – 35 y. ( 2 qadın). 11. Əhməd Məmməd oğlu – 30 y. ( 3 qadın). Kəndin əhalisi tatardır, məhəmmədi dininin şiəlik məz- həbinə mənsubdurlar, kənddə 30 kişi və 24 qadın var. Yoxlamanı həyata keçirdi (İmza)”. Bu siyahıda çoxlu ciddi səhvlərə yol verilib və onları nəzərdən keçirək. Həzrətqulunun adı, atasının adı və yaşı yanlışdır, bunu 1831-ci il və 1842-ci ilin siyahıları ilə müqayisə edib asanlıqla görmək olar. Əvvəla, atası Rövşən yox, Ruşandır, öz adı Həzrət deyil, Həzrətquludur, yaşı isə 1842-ci ildə 53-dürsə, indi 50 yox, 63 olmalı idi. 27 yaşında göstərilən və 1849-cu ildə Daşaltı kəndindən gəldiyi bildirilən Edilxan Məmməd oğlunun 10 əvvəlki siyahıda 7 yaşı vardısa, indi 17 olmalıdır. Ayrıca ailə kimi siyahıya düşən Edilxanın ailəsində qadın olmaması onun subay olduğunu göstərir, bu halda da niyə atasından ayrı yaşaması və Gabuda ondan 1 il sonra gəlməsi sual doğurur. Məmməd Bayram oğlunun ailəsi haqqındakı məlumatlar daha bərbad haldadır. Onun 1842-ci ildə 50 yaşı olduğu halda, 10 ildən sonra 40 yaşında göstərilib, sanki zaman irəliyə yox, geriyə gedib. Oğlanları haqqındakı məlumatlar da baş-ayaqdır.
Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|