Reja: Qurilish qorishmalarni klassifikatsiyasi. Quruq qurilish qorishmalari va klassifikatsiyasi

3SaOxSiO₂(S₂S) – 40 – 65%

• 
  ikki kaltsiyli silikat (belit):
  

2SaOx SiO₂(S₂S) – 15 – 40%

• 
  uch kalьtsiyli alyuminat:
  

3 SaOxAl₂O₂(C₃A) – 3 – 15%
- to‘rt kaltsiyli alyumoferrit:
4SaOx Al₂O₃xFe₂O₃ (C₄AF) – 10 – 20%.
SHunday qilib, portlandsementklinkerning asosiy minerallari kaltsiyli silikatlardir, alit va belit miqdori yig‘indisi 75 – 80 % ga yetadi.Temperaturaning taxminan 1300°S ga yetishida barcha reaktsiyalar asosan tugaydi, ammo ohakning bir qismi mustaqil xolatda qoladi. Temperaturaning yanada oshishida (1300 - 1450°S) da xom ashyo materiallarining qisman erishi – kuyishi yuzaga keladi.
Aylanma pechdan klinker yashil – ko‘k rang mayda granulalar (10 – 40 mm) ko‘rinishida chiqadi, so‘ngra uni 100 – 200°S gacha havoda sovitib, yanada sovitish va uchun ombor yoki silosda saqlash uchun joylashtiriladi.
Portlandsement klinkerdan portlandsement olish uchun uni tabiiy gips va boshqa qo‘shimchalar bilan birgalikda maydalash zarur.
SHunday qilib, klinker – bu kuydirilgan mahsulot, sement esa - maydalangan.
Gips (ikkisuvlikalьtsiy sulьfati SaSo₄x2N₀O) sementga qotish muddatini boshqarish uchun qo‘shiladi (gipssiz maydalangan klinker qotish jarayoni tezlashadi).
Boshqa qo‘shimchalar sementga uning xususiyatlarini o‘zgartirish va klinkerni iqtisod qilish uchun qo‘shiladi. Qo‘shimchalar turi va miqdoriga ko‘ra, portlansement klinker asosidagi sement nomi ham o‘zgaradi.
Portlansement xususiyatlari. Maydaligi 008 – sonli elakdan o‘tgan sement miqdori bilan aniqlanadi (teshikcha o‘lchami 0,08mm); elaklanayotgan namunaning 85% dan ortiq bo‘lgan qismi elakdan o‘tishi kerak.
Sement donalarining o‘rtacha o‘lchami 15 – 20 mkm, bu 2500 -3000 sm²/g ga teng bo‘lgan solishtirma yuzaga to‘g‘ri keladi.
Mineral qo‘shimchalarsiz portlandsementning zichligi 3,1g/sm³.
Qotish muddati sementni suv bilan normal qorishtirilganda boshlanish 45 min. va oxiri 10 soatdan kech emas.
Portlandsementning normal quyuqligi odatda 22 dan 28% gacha chegarasida bo‘ladi. Faol mineral qo‘shimchali sementning normal quyuqligi 32-35% gachao‘sishi mumkun.
Portlansement va boshqa sementlarning muhim sifat ko‘rsatkichlaridan biri bu – faollikdir, bu ko‘rsatkich 1:3 (sement: qum sement qorishmasi va s/ts (suv: sementnisbati = 0,4 bilan tayyorlangan 4x4x16sm o‘lchamli namuna balkalarni yarmiga siqilishda, hamda 28 kun qotishda olingan mustahkamlik chegarasidir. Sement markasi deb, uning faolligi o‘lchovining kattaligi, ammo egilishga bo‘lgan mustahkamlik chegarasi hisobga olingan va pastki chegaragacha butunlashgan qiymatga aytiladi.Portlansementning quyidagi markalari mavjud M 400, M 500, M 550 va M 600.
Sement turlari:

• 
  klinkerning minerallik tarkibini o‘zgartirish (xom ashyo qorishmasining kimyoviy tarkibini o‘zgartirish yo‘li bilan);
  
• 
  klinkerni maydalash jarayonida turli qo‘shimchalarni kiritish;
  
• 
  maydaligini oshirish.
  

Portlansement asosidagi sementlarning bir necha guruhlari mavjud.