Resurslari va ulardan foydalanish samaradorligi

Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi bilan 
shug’ullanuvchilar ixtiyorida bo’lgan yerlar tarkibi, 2020-yil 1-
yanvar holatiga, ming gektar 
Qishloq xo’jaligi 
ishlab chiqarishi 
bilan 
shug’ullanuvchilar 
ixtiyorida 
bo’lgan 
jami maydon 
Shundan: 
Qishl
oq 
xo’jaligi 
yerlari 
Tomorqa 
sifatida 
foydalanilad
igan yerlar 
Boshqa
lar 
(o’rmo
nzor va 
boshqal
ar) 
O’zbekiston 
Respublikasi 
20761,6 
1602
5,6 
644,6 
4091,4 

---

Qoraqalpog’is
ton Respublikasi 
3260,3 
2200
,0 
40,4 
1019,9 
Andijon 
363,7 
249,
7 
43,4 
70,6 
Buxoro 
3441,7 
2582
,0 
56,9 
802,8 
Jizzax 
1400,7 
1139
,1 
31,1 
230,5 
Qashqadaryo 
2322,7 
1944
,1 
73,8 
304,8 
Navoiy 
4501,8 
3988
,7 
24,3 
488,8 
Namangan 
490,0 
279,
6 
47,4 
163,0 
Samarqand 
1476,4 
1201
,6 
79,5 
195,3 
Surxondaryo 
1357,1 
1000
,3 
58,4 
298,4 
Sirdaryo 
370,2 
281,
6 
17,3 
71,3 
Toshkent 
778,2 
584,
5 
55,7 
138,0 
Farg’ona 
561,1 
313,
8 
65,0 
182,3 
Xorazm 
437,7 
260,
6 
51,4 
125,7 
Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari. 

---

O’zbekiston Respublikasining yer fondi Kadastr agentligi tomonidan 
har yili 1-yanvar holati bo’yicha korxona, muassasa va tashkilotlarning 
yerlaridagi barcha o’zgarishlar to’g’risidagi ma’lumotlar, xo’jaliklar 
tomonidan yer hisobi hujjatlari asosida tuzilgan hamda tuman, shahar va 
viloyat hokimlarining qarorlari bilan tasdiqlangan yillik yer hisobotlarini 
respublika bo’yicha umumlashtirish natijasida tuziladi.
2020-yil 1-yanvar holatiga ko’ra, qishloq xo’jaligi korxonalari va 
tashkilotlari yerlarning umumiy maydoni mamlakatimiz yer fondining 
46,2 foizini tashkil qiladi.
2-jadval 
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi bilan shug’ullanuvchi 
yerdan foydalanuvchilar ixtiyoridagi yerlarning tarkibi (1 yanvar 
holatiga, ming gektar) 
Qishloq xo’jaligi 
ishlab chiqarishi bilan 
shug’ullanuvchi 
yerdan foydalanuvchilar 
ixtiyoridagi yer 
maydoni 
shu jumladan: 
haydalad
igan yerlar 
ko’p 
yillik 
o’sim
lik- lar 
pichan
zor va 
yaylov
lar 
bos
hqa 
yerl
ar 
20
17 
20174,0 
4014,8 
371,2 
11020,
6 
476
7,4 
20
18 
20261,6 
3999,0 
376,8 
11091,
5 
479
4,3 
20
19 
20236,3 
3988,5 
383,1 
11028,
3 
483
6,4 
20
20 
20761,6 
3998,5 
388,7 
11559,
7 
481
4,7 
Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari. 

---

Jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, 2020-yilda 2017-yilga nisbatan 
qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi bilan shug’ullanuvchi yerdan 
foydalanuvchilar ixtiyoridagi yer maydoni 587,6 ming gektarga 
ko’paygan. Shu davrda haydaladigan yerlar 16,3 ming gektarga 
kamaygan, ko’p yillik o’simliklar maydoni 17,5 ming gektarga, 
pichanzor va yaylovlar maydoni 539,1 ming gektarga, boshqa yerlar esa 
47,3 ming gektarga ko’paygan.
Mamlakatimiz qishloq xo’jaligida sug’oriladigan yerlar muhim 
ahamiyatga ega. Chunki mamlakatimiz iqlim sharoitida dehqonchilik 
asosan sug’oriladigan maydonlarda amalga oshiriladi. Turli 
mavsumlarda yog’ingarchiliklar ko’rinishida tushadigan tabiiy 
namgarchilik darajasi o’simliklarning butun vegetatsiya davri davomida 
suvga bo’lgan ehtiyojini to’liq qondirmaydi. Shu sababli 
mamlakatimizda dehqonchilik mahsulotlari asosan sug’oriladigan ekin 
maydonlaridan olinadi.
O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlariga 
ko’ra, 2020-yil holatiga mamlakatimizda 4210,1 ming gektar 
sug’oriladigan yerlar mavjud bo’lib, qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan 
yerlarning 20,3 foizini tashkil etadi. So’nggi 15 yil mobaynida aholi jon 
boshiga sug’oriladigan yerlar 24 foizga (0,23 gektardan 0,16 gektarga) 
kamaygan. Mazkur holat aholi sonining o’sishi, suv ta’minoti hajmining 
qisqarishi va qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yerlarning boshqa yer 
toifalariga o’tishi natijasida yuzaga kelgan. Bu mamlakatimizda mavjud 
sug’oriladigan maydonlardan samarali foydalanish lozimligini anglatadi. 
2020-yil holatiga jami qishloq xo’jaligi yerlari tarkibida sug’oriladigan 
yerlarning ulushi ko’rsatkichi bo’yicha Farg’ona (95,1 foiz), Sirdaryo 

---

(93,4 foiz), Andijon (92,6 foiz), Xorazm (84,2 foiz) va Namangan (83,2 
foiz) viloyatlari yuqori ko’rsatkichga ega bo’lsa, Buxoro (8,8 foiz) va 
Navoiy (2,7 foiz) viloyatlari eng past ko’rsatkichga ega. Surxondaryo 
viloyatida esa ushbu ko’rsatkich 27,0 foizni tashkil etgan. Buxoro va 
Navoiy viloyatlaridagi qishloq xo’jalik yerlari tarkibida yaylovlar asosiy 
salmoqni egallaydi.
Mamlakatimizda sug’oriladigan yerlar to’g’risidagi ma’lumotlar 3-
jadvalda keltirilgan.
3-jadval