Rəyçilər: Yeganə Qəhrəmanova

İnsan xarakterinin növləri və işgüzar ünsiyyətdə onların rolu. İşgüzar tərəfdaş­ların xasiyyəti, xarakteri ünsiyyət prosesinə təsir göstərə bilir. Ünsiyyət prosesində insanın xasiyyəti, temperamenti (latın dilində temperamentum hissələrin düzgün nisbəti, mütənasiblik deməkdir) özünü aydın şəkildə göstərir.
Xasiyyət növləri doktrinasının banisi məşhur qədim yunan həkimi və təbiətşünas alim Hipokrat sayılır. O iddia edirdi ki, insanlar bədənində dörd əsas mayenin nisbətinə görə fərqlənir: qan, selik, sarı safra və qara safra. Temperament növlərinin adı o dövrlərdən yaranır: sanqvinik (latın dilində sanguis “qan”, “həyat qüvvəsi”), xolerik (yunanca chole “Safra”), fleqmatik (yunan dilində “bəlğəm”) və melanxolik (yunan dilində melene chole “qara safra”). Bədəndəki mayelərin nisbəti ilə bağlı fikirlər çoxdan köhnəlmişdir. Lakin daha yüksək sinir fəaliyyətinin növünə görə və davranışda, hisslərin gücündə insanın zehni xüsusiyyətlərinin cəmini təyin edən əsas terminin özü qalır.
Dörd xasiyyət növü (sanqvinik, xolerik, fleqmatik və melanxolik) böyük filosof Aristotel, qədim Roma həkimi Galen (e.ə. II əsr) və alman filosofu Kant tərəfindən araşdırma mövzusu olmuşdur. XX əsrdə temperamenti sinir sisteminin xüsusiyyətləri ilə əlaqələndirən İ.P.Pavlov temperament növlərini köpəklər və sonra insanlar üzərində araşdırmışdır.
Xasiyyətin əsas növləri barədə qısa bir məlumat vermək yerinə düşər.
Sanqvinik güclü, balanslı, mobil sinir sisteminə malikdir. O, emosional olaraq sabitdir, aktivdir, enerjilidir, asanlıqla yeni şərtlərə uyğunlaşır, işində məhsuldardır, əgər maraqlanırsa, yeni fəaliyyətə asanlıqla qoşulur, ünsiyyətcildir.
Zəif cəhətləri: işin və əməllərin uyğunsuzluğu, işin sona çatmaması, birinin imkanlarını həddən artıq qiymətləndirmə, dağınıqlıq, həssaslıq, zəif iradəli keyfiyyətlər sanqvinik növü çox maraqlı işlər görəndə, yəni daimi həyəcan keçirəndə isti, çox məhsuldar bir fiqurdur. Belə bir şey olmadıqda darıxdırıcı olur.
Xolerik: güclü balanssız, mobil sinir sisteminə malikdir. O, emosional olaraq qeyri-sabitdir, enerjili, hakim olmağa meyillidir, mürəkkəb tapşırıqları yerinə yetirməyi bacarır, insanlara rəhbərlik edir, fəaliyyəti dövrəlidir.
Zəif cəhətləri: hərəkətlərdə həddən artıq tələskənlik, dürüstlük, ünsiyyətdə həddən artıq düz və sərtlik, vaxtaşırı ortaya çıxan aqressivlik, qarşıdurma. Xolerik növü açıq və asanlıqla tez əsəbiləşən bir döyüş növüdür.