S ь azərbaycan miLLİ elmlər akademiYASI YER elmləRİ BÖLMƏSİ
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
8 6 QIRXLARDAĞ - Ordubad r-nunda dağ adı. Dağ oradakı "Qırxlar" pirinin adı ilə adlanmışdır. QAHAB - Babək r-nunda kənd adı.1 Kəndin adı farsca qah - "düzən", "çay yatağı" və ab - "su" sözlərindən ibarətdir. QAHAB - Naxçıvançayın sol qolunun (uz. 21 km) adı. Qahab - düzəndən axan çay mənasındadır. QƏLEYLİ - Şahbuz r-nunda dağ adı. "Qalalı", "Qala olan" (dağ) mənasındadır. QƏLEYLİ - Şahbuz r-nunda Batabat mineral bulaqları. Qəleyli dağının adı ilə adlanmışdır. QIŞLAQABBAS - Şərur r-nunda kənd. QIVRAQ - Kəngərli r-nunda qəsəbə adı. Gəncə quberniyasının Zən gəzur qəzasında (indi Ermənistanın Sisyan r-nunda) da bir kənd Qıvraq adlanırdı. Qıvraq yığcam, balacaboy, kiçik mənasındadır.
adı. Xalq arasında "Qız evi" də adlanır. Orta əsrlərə aid qaladır. QIZ QALASI - Şərur r-nunda Aşağı Yaycı kəndinin cənub-qərbində Uzunqaya dağ silsiləsinin Arpaçaya endiyi yerdə qala adı. QIZGƏLİN ÇUXURU - Ordubad r-nunda Qapıçıq (Gəmiqaya) dağının yamacında alp çəmənliyinin adı. QIZILBOĞAZ - Babək r-nunda dağ adı. Vayxır dəryaçası tikildiyi ən dar (təngi) yer. QIZILBURUN - Naxçıvan şəhərinin cənubunda (18 km-liyində), Araz çayının sol sahilində dağ burnunun adı. QIZILVƏNG - Babək r-nunda Tozokənd kəndinin cənubunda, qə dim Alban kilsə xarabalığının adı. Qırmızı daşdan tikildiyinə görə belə adlanmışdır. XIX əsrdə Cənubi Qafqazda 6 Qızılvəng vardı.'
siyası əsasında yaranmış qəsəbə adı. Stansiya yaxınlığındakı "Qızıl- vəng" Alban kilsəsinin adı ilə adlanmışdır.
dağ suayrıcının adı. QIZIL QIŞLAQ - Şahbuz r-nunda kənd adı (bu kənd keçmişdə Aşağı Remcşin adlanırdı). 1 Naxçıvan sancağının müfəssəl dəftəri, s. 27. 2 Puqiryev D.D. Göstərilən əsəri, s. 131. 8 7
QIZIL QIŞLAQ - Şahbuz r-nunda kənd adı. Güney Qışlaq kəndin dən çıxmış ailələrin məskunlaşmasından yaranmışdır. Qızıl Qışlaq kəndinin xarabalıqları bu gun də qalmaqdadır.
(hünd. 1682 m) adı. Vulkan mənşəli olduğuna görə "Qırmızı süxurlu qaya" mənasındadır. Quba, Şəki və Laçın r-nlarında Qızılqaya dağ adları ilə menaca eynidir. QIZILDAĞ - Şahbuz r-nunda Tırkeş kəndinin cənub-qərbində dağ adı. "Qırmızı rəngli süxurlu dağ" deməkdir. QIZILYURD - Şahbuz r-nunda Kömür kəndinin şərqində təbii mərz adı. QIZILCA - Culfa r-nda kənd adı. QIZILCA - Naxçıvan əyalətinin Qışlağat nahiyəsində qışlaq adı.1 Vulkan mənşəli olduğuna görə qırmızı süxurlu ərazini bildirir. QİYASLI - Naxçıvan əyalətində Qışlağat nahiyəsində kənd adı.* 2 *
Kəndin əsasını qoymuş nəsil adıdır. QIRDAŞ - Naxçıvan əyalətinin Qarabağ nahiyəsində kənd adı.’ QIRXLARDAĞ - Culfa r-nunda Qazançı kəndinin cənub-qərbində dağ (hünd. 1733 m) adı. Oradakı "Qırxlar" pirinin adındandır. QILINCYURD - Culfa r-nunda dağ adı. Qədim türk mənşəli Kilic tayfasının adını əks etdirir. QIŞLAQABBAS - Şərur r-nunda kənd adı. Azərbaycanın bir sıra yaşayış məntəqələri qışlaqlar əsasında yaranmışdır. Qışlaq maldar elin təkcə mal-qarasının qışda saxlandığı yer, həm də maldar elin yaylaqdan dönərək gələn, yaylaq vaxtına qədər yaşadığı yer idi. Qış laq iki cür idi: sığırxana və yataq. Sığırxanada iribuynuzlu mal-qara, yataqda qoyun-quzu saxlanılırdı. Bir qayda olaraq, yataq evlərdən bir qədər aralıda, sığırxana isə ailələrin yaşadıqları evlərin yaxınlığında yerləşirdi. Ona görə ki, sağmal heyvan səhər-axşam sağılmalı idi. Sığırxana, bir qayda olaraq, gündüşən yerdə salınırdı.4 Qışlaq, ya yer li coğrafi mövqeyini, landşaftını əks etdirən coğrafi terminlə, ya da şəxs adı ilə adlanırdı. Kəndin adı "Abbasa məxsus qışlaq" mənasın dadır.
QOÇÖLƏN - Şərur r-nunda Tənənəm kəndin şimal-şərqində dağ adı. İrəvan əyalətinin icmal dəftəri, s. 145. 2 Naxçıvan sancağının m üfəssəl dəftəri, s. 30. 2 Yenə orada, s. 29. 4
Экономический бьп гос. крестя» Елизаветнольского yew a Нлизаветполь- ской губернии; Экономический быт государственных крестян Закавказского края, Тиф лис, 1886, том IV, с, 70. 8 8 QOVALI - Naxçıvan sancağının Sədərok nahiyəsində kənd adı. QOYLUCA - Naxçıvan əyalətinin Əlincə nahiyəsində kənd adı.' QOYUNLU - Naxçıvan əyalətinin Dərə-Şalıbuz nahiyəsində məzrə (əkin yeri) adı. Digər adı "Suyu məzrəsi",* 2 * "Dağ məzrəsi" adlanır (yenə orada). QOYCALAR - Ordubad r-nunun Biləv kəndinin cənub-qərbində dağ adı.
QORUQLAR - Ordubad r-nunda kənd adı. Monqolların tarixini yazmış Rəşid əd-din (XIV əsr) monqolların yürüşlərində karkın və Karıq oğuz tayfalarının iştirak etdiyini yazır.1 Bu tayfaların birincisi Naxçıvan MR ərazisində Qarxın, ikincisi isə Qoruqlar (əsli Qarıqlar) kənd adlarında iz qoymuşdur. Məlumdur ki, XV-XVI əsrlərdə Qızıl başların Zülqədər tayfasının bir qolu Koruqlu (Karıqlıdan fonetik forma) adlanırdı.4
mərz adı. Ehtimal ki, monqolların tərkibində XIII əsrdə gəlmiş türk mənşəli Qoriqan tayfasının5 adını əks etdirir.
(hünd. 2046 m) adı. "Seyrək bitkili dağ" mənasındadır. Əli Bayramlı və Kəlbəcər r-nlarında Qoturdağ oronimləri ilə monaca eynidir.
mərz adı. Qocalı tayfasının adını əks etdirir. QOŞADİZƏ - Babək r-nunda kənd adı. Yanaşı Dizə (kənd) məna sındadır. QOŞADİZƏ - Ordubad r-nunda kənd adı. Yanaşı Dizə (kənd) məna sındadır. QOŞUNDAŞ - Ordubad r-nunda Bist kəndinin şərqində dağ adı. Monqol dilində qaşun - "şoran", "duzlaq"6 və Azərbaycan dilində daş (qaya) sözlərindən ibarətdir.
qərbində təpə adı. Canavar (qurd) yaşayan təpə mənasındadır. İrəvan əyalətinin icmal dəftəri, s. 180. 2 Yenə orada, s. 166. 1 Рашид ад-Дии. Сборник летописей т. I, ч. 1, М-Л., 1952, с 83-85. riempyuıeecKuü И.П. Очерк феодальных огношсний в Армении и в Азербайджане в XVI- XIX вв. Л.. 1949, с. 92-94. 5 Рашид ад-Дин. Сборник летописей, т. I, ч. I., с. 83-85. 6 Murzayev Е.М. Göstərilən əsəri, s. 142. 8 9
QURDDAĞ - Babək r-nunda Sirab kəndinin şərqində dağ adı. Cana var (qurd) yaşayan dağ mənasındadır. QURD DƏRƏLƏRİ - Culfa r-nunda təbii mərz adı. QURD KEÇİDİ - Şərur r-nunda Vəlidağ ilə Dəhnədağ arasında gə dik adı. Sədərək düzənliyi ilə Şərur düzənliyini birləşdirir. "Qurd (canavar) keçidi" mənasındadır.
dağ. Onu qurşaqvari əhatə edən süxurla əlaqədar adlandırılmışdır. QUTANDAĞ - Babək r-nunda Qahabkəndin şimalında kənd adı. Türk dillərində kutan - "yaylaqda gecələr qoyun salman yer", "töv lə"' və dağ sözlərindən ibarətdir.
rın yuva saldıqları qaya mənasındadır. QUŞ QAYASI - Babək r-nunda qaya adı. Quşların yuva saldıqları qaya mənasındadır. QUŞÇU - Naxçıvan qəzasının Şərur nahiyəsində kənd adı.2 Cənubi Qafqazda geniş yayılmış adlardandır. Qafqazda 25 Quşçu kənd vardı.’ Quşçu qədim türk mənşəli tayfalardan birinin adıdır. M.H.Vəliyevə görə Quşçu adı ilə məlum kəndlərin əhalisi III-IV əsrlərdə Azər baycana gəlmiş hunlardır.4 Kuş qədim türkdilli xalqdır. Onlar eranın əvvəllərində Kuşan imperiyasını yaratmışdılar. Kuşçu isə Kuş etno nimindən və mənsubiyyət bildirən "çu" şəkilçisindən ibarətdir.5
Şərur r-nunda) kənd adı.6 Quşçu türk tayfasının adındandır. Cənubi Qafqazda Quşi kimi qeyd olunmuşdur.7
əks etdirir. Quşçu tayfasının yaşadığı təpə mənasındadır. ' Murzayev I' M. Göstərilən əsəri, s. 323. 2 İrəvan əyalətinin icınal dəftəri, s. 149. Кавказский календарь. 1914. с 149. 4
Азербайджан страна этнографических сокровищ Кавказский календарь на 1925 г баку, 1924. с. 393. Quşçu toponiminin m ənşəyi barədə.bax: ЛГусейнзаде. К этимологии топонима Кушчу. "Советская тюрколш ия", 1971, № 6. 6 İrəvan əyalətinin icmal dəftəri, s. .38. 7
g
Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|