S. F. Abdirasilov

Umumiy metodika 
- o‘quv fanning nazariy qismini asoslariga 
qarashli savollami va ko‘pchilik fanlarga tegishli o‘qitish usul va 
uslublarini qo‘llanishlarini ko‘rib chiqadi. Bular quyidagilar:
- tasviriy san’at fanining maqsad va vazifalari;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

-tasviriy san’at fani dasturiarining tuzilishi va mazmuni;
- o'qitishning tashkiliy shakllari va metodlarini ishlab chiqish;
- ko'rgazmali metodik vositalami tadqiq qilish va tanlash (o‘quv 
ko‘rgazmali qurollar va texnik vositalari);
- tasviriy san’atning boshqa fanlar bilan bog'liqligi (adabiyot, 
musiqa, biologiya, tarix);
-tushunchalami, iboralami ta’riflash va boshqalar.
Xususiy metodiica - biron-bir o‘quv fanining o‘qitish uslubi 
nazarda tutiladi.
- ko‘rgazmali qurollardan foydalanish bo‘yicha tavsiyalar beriladi;
- amaliy va ijodiy ishlaming mazmunlari aniqlanadi va h.k.
Hozirgi kundagi rasm o‘rgatish metodikasi birdaniga kelib,
shakllangan emas, bunga qadar mazkur metodika shakllanishi va 
murakkab taraqqiyot yoiini bosib o‘tdi. Respublikamizda tasviriy 
san’atni 
0
‘rgatish metodikasining shakllanishida mahalliy olimlar, 
metodistlaming qator izlanishlari, o‘quv qoilanmalaming ahamiyati 
juda katta o‘rin tutadi. Badiiy pedagogika metodika sohasidagi so‘nggi 
yutuqlari ko‘rsatilgan va talabalami pedagogik faoliyatga tayyorlash, 
ulami metodik bilim va mahoratlar bilan qurollantirish, o‘qitish san’atini 
egallashsga yordam berishni o‘ziga asosiy maqsad qilib qo'ygan.
^ I
A.Hamdamov.
Kulol H.Pahimova portreti.
B 'r
Í
A.Perov.
Buxorolik zardo‘zchi qizlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

0 ‘qituvchi tasviriy san’at darslarining tashkilotchisi, rahbari va 
ilhomchisi.
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan o‘quv-tarbiyaviy vazifalarni amalga 
oshirishga dastur asosida o‘qitiladigan tasviriy san’at mashg‘ulotlari 
narsaning asliga qarab tasvir chizish; xotira va mavzu asosida tasvir 
chizish; dekorativ amaliy san’at va haykaltaroshlik; san’atni idrok qilish 
kabi turiarda olib boriladi. Quyida biz tasviriy san’at fanning turiarini 
ko‘rib chiqamiz.
0 ‘qituvchi tasviriy san’at darslarida o‘quvchilami dars mavzusiga 
aktivlashtirish uchun dars mavzusining mazmuni, hayotdagi ahamiyati 
va uni chizish qoidalarini tushuntirishi zarur. Ba’zida o‘qituvchilar 
tasviriy san’at darslarini tashkil etish uchun o‘quvchilarga dars mavzusi 
yuzasidan savollar berib, unga berilgan javoblami to‘Idirish kabi 
vositalardan foydalaniladi.
0 ‘quvchiíar dars va darsdan tashqari vaqtlarda mustaqil ravishda 
bajarayotgan ishlari vositasi bilimga, malakaga, ijodiy ko‘nikmaga ega 
bo'ldilar, o‘qituvchining vazifasi o‘quvchilaming mustaqil ishlariga 
yordam berishi, rag‘batlantirish metodi asosida ilhomlantirish, yutuq va 
kamchiliklarini o‘z vaqtida ko‘rsatish, ulami o‘z kuchiga ishonchini 
mustahkamlashida rahbarlik qiladi.
1.2. Shaxsning badiiy madaniyati va m a’naviyatini rivojlanishida 
tasviriy san’atning o‘rni
Insoniyat ma’naviy madaniyatining tarkibiy qismi san’atdir. U 
musiqa, teatr, kino, badiiy adabiyot, xoreografiya, tasviriy va amaliy 
bezak san’ati kabi boshqa turlarini o‘z ichiga oladi. San’atning har bir 
turi o‘z oldiga qo‘yilgan vazifalarni aks ettirishda har xil vositalardan 
foydalanadi, masalan, adabiyot - so'zdan, musiqa - tovushlardan, 
tasviriy san’at - rang va chiziqlardan va hokazo. Shu bilan birga, har bir 
san’at turi o‘z ichida yana xillarga va janrlarga bo‘linadi.
San’atni tushunish, uning kishilar hayotidagi rolini aniqlash 
masalasi butun madaniyat tarixi davomida keskin bahs, tortishuvlarga 
sabab bo'lib kelgan.
San’atning eng qadimiy va keng tarqalgan turlaridan biri - tasviriy 
san’atdir. Odatda real borliqni badiiy obrazlarda, mavjud predmetlami 
tabiiy shaklini o‘ziga o‘xshatib umumlashtirib ifodalaydi hamda 
predmetlaming hajmi, o‘zaro fazoviy joylashuvini va hokazolarda aks 
ettiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

..\ á