S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
betaadrenoblokatorlar neyrohormonal modulyatorlar kimi, AÇF ingibitorlarına əlavə olunur; aldesteron reseptorlarının antaqonistləri AÇF ingibitorları və betaadrenoblokatorlar ilə birlikdə xronik ürək çatışmazlığının təzahürlü gedişində təyin olunur; diuretiklər, orqanizmdə natrium v ə suyun ləngiməsi ilə əlaqədar meydana çıxan ürək çatışmazlığında bütün xəstələrə göstərişdir; ürək qlükozidləri səyrici aritmiya il ə müşayiət olunan təsadüflərdə daha effektivdir və nəhayət angiotenzin respetorlarının antaqonistləri AÇF ingibitorlarının keçirilm əməzliyində, bəzən isə onlarla birlikd ə t əzahürlü dekompensasiyalar zamanı verilir. İndi məlum olur ki, xronik ürək çatışmazlığı özünün inkişafı və proqressivləşməsinə görə neyrohormonal konsepsiyaya istinad edir v ə onun müalicəsində istifadəsi tövsiyə olunmuş AÇF ingibitorları, betaadrenoblokatorlar, aldostoron və angiotenzin res eptorlarının antaqonistləri neyrohormonal modulyatorlar statusunu daşıyır. Statinlər, ürəyin işemik xəstəliyinin nəticəsində meydana çıxan xronik ürək çatışmazlığının bütün təsadüflərində, həm də ÜİX-li xəstələrdə xronik ürək çatışmazlığının inkişaf riskini azaltmaq üçün t əyin olunur; qeyri-düz təsirli antikoaqulyantlar, səyrici aritmiya ilə müşayiət olunan ÜİX və xronik ürək çatışmazlığı təsadüflərində göst ərişdir. Xronik ürək çatışmazlığının müalicəsində istifadəsi tövsiyə olunmuş köməkçi dərmanların, xəstəliyin proqnozuna olan müsbət təsiri sübüt olunmamışdır və onların bu məqsədlə istifadəsi, xəstəliyin özünə yox, dekompensasiyanı ağırlaşdıran situasiyalara yönəlmişdir: - periferik vazodilatatorlar (nitratlar) yanaşı gedən stenokardiya zamanı qəbul olunur; - kalsiumun l əng kanalları blokatorları (sürəkli təsirə malik dihidropiridinl ər) davamlı stenokardiya və arterial hipertenziya zamanı təyin olunur; - antiaritmik preparatlar (III sinif antiaritmikl ər) həyati t əhlükəli mədəcik mənşəli aritmiyalar zamanı verilir; - aspirin v ə digər antiaqreqantlar keçirilmiş miokard infarktından sonra ikincili profilaktika məqsədilə işlənilir; - qeyri-qlükozid inotrop stimulyatorlar, xronik ür ək çatışmazlığının davamlı hipotoniya və sol mədəciyin atım fraksiyasının azalması ilə müşayiət olunan dekompensasiyası, yəni ağırlaşması, kəskinləşməsi zamanı lazım olur. Yeri g əlmişkən qeyd edək ki, xronik ürək çatışmazlığının müalic əsində polipraqmaziyaya yol vermək olmaz, çünki bəzi hallarda olduğu kimi xəstəyə 6-14 dərman təyin olunması müsbət nəticədən çox m ənfi nəticələrə gətirib çıxarır. Bu baxımdan müalicə həkimi, xronik 313 ür ək çatışmazlığının müalicəsi üçün tövsiyə olunmuş dərmanların farmakoloji, farmakinetik, farmakoterapevtik v ə digər xüsusiyyətlərini əsaslı dərəcədə bilməlidir. AÇF ingibitorları hazırda, xronik ürək çatışmazlığının müalic əsində ön xəttdə duran, önəmli dərman preparatları sayılır; onların effektiv t əsiri yaşdan, klinik vəziyyətdən, xəstəliyin gedişi və ağırlıq d ərəcəsindən asılı olmayaraq, bütün təsadüflərdə qeyd edilir. Onu da qeyd ed ək ki, işemiya mənşəli xronik ürək çatışmazlığında, qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanların böyük dozaları ilə birlikdə işlənildikdə və h əm də qadınlarda onların effektivliyi bir qədər azala bilər; özü də bu deyil ənlər, aspirinin kiçik dozalarda qəbul olunmasında, demək olar ki rast g əlinmir. Bununla belə, AÇF ingibitorlarını alan xronik ürək çatışmazlıqlı xəstələrə, xüsusilə onların dekompensasiya dövründə qeyri- steroid iltihab əleyhinə preparatların verilməsi məsləhət deyildir. Ürək qüsurları və xüsusilə ürək dəlikləri stenozunun üstünlüyü ilə olan qüsurların nəticəsində baş vermiş xronik ürək çatışmazlığının AÇF ingibitorları ilə müalicəsi məqbul sayılmir; belə hallarda əsas xəstəlik, y əni ürək qüsuru cərrahi üsulla korreksiya olunmalıdır. Söz yox ki, x əstəlik cərrahi əməliyyata qədər kompensasiya vəziyyətinə g ətirilməlidir və bu məqsədlə xəstəyə verilən bütün dərmanlar və o cüml ədən AÇF ingibitorlarının dozaları müvafiq şərtlərə uyğun olaraq mü əyyən edilməlidir. Hazırda xronik ürək çatışmazlığının müalicəsində ən çox işlənilən AÇF ingibitorlarına benazepril, zofenopril, kaptopril, kvinapril, lizinopril, perindopril, spirapril, ramipril, fozinopril, silazapril, enalapril aiddir. Bunlardan xronik ür ək çatışmazlığının müalicəsində ən çox istifad ə olunanları enalaprit və kaptoprildir (sinif A). Fozinopril, perindopril v ə lizinoprilin müalicə effektivliyi B sinif səviyyəsində təsdiq olunmuşdur. Kəskin miokard infarktını keçirmiş xəstələrdə xronik ürək çatışmazlığının profilaktikası üçün kaptopril, ramipril, fozinopril və perindopril, A s əviyyəsində tövsiyə edilmişdir. Perindopril ürəyin postinfarkt remodelyasiya prosesinin gedişini ləngidir və bu yolla xronik ür ək çatışmazlığının inkişafına maneçilik törədir. Son illərin tədqiqatları göst ərmişdir ki, perindopril, ramipril əsasən (A sinif) və kvinapril, spirapril is ə hissəvi olaraq (B sinif səviyyəsində) ürəyin işemik xəstəliyi, arterial hipertenziya, şəkərli diabet, periferik ateroskleroz, keçirilmiş miokard infarktı, insult fonunda, xronik ürək çatışmamazlığının inkişafını daha effektiv almağa qabildir; onlar həm də I və II funksional sinifə aid x əstələrdə dekompensasiyanın profilaktikası üçün tövsiyə olunmuşdur. AÇF ingibitorları ilə müalicə olunan xəstələrin 2-5% - də hiperkreatinemiya, quru öskür ək, angionevrotik ödem, hipotoniya kimi əlavə, xoşagəlməz hallar rast gəlinə bilər. Hər iki böyrək arteriyasının 314 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|