S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
proqressivl əşməsinin yavaşımasına meyl yaradır. 6 dəqiqəlik yeriş sınağını 200 metrdən çox qət etmiş pasiyentlər üçün yeriş şəkilində fiziki yükl ənmə təyin edilir; bu zaman xəstənin tövşüməsi, taxikardiyası, yorğunluğu, bədən çəkisinin itirilməsi kimi göstəricilər, geriyə, tənəffüs h ərəkətlərindən ibarət fiziki tapşırıqlara qayıtmaq və ya fiziki yükl ənməni bir qədər də artırmaq qərarlarına əsas yaradır. X əstələrin fiziki reabilitasiyası işində, yeriş şəkilində fiziki yükl ənməni mərhələlərlə həyata keçirmək vacibdir. Başlanğıc mərhələdə h əftədə 5 dəfə, hər dəfə 1 km məsafəni 25 dəqiqə müddətində qət etm əklə, 6-10 həftə ərzində məşğul olurlar; bundan sonra klinik v əziyyətin stabilliyi şərtilə 2-ci mərhələyə başlayırlar; ikinci mərhələdə h əftədə 5 dəfə, hər dəfə 2 km məsafəni, hər kilometrini 20 dəqiqə ərzində q ət etməklə, cəmi 12 həftə məşğul olurlar. Bundan sonra klinik v əziyyətin stabilliyi şərtilə pasiyentlərə daimi fiziki məşqlər təyin edilir. 6 d əqiqə ərzində 500 m və daha çox məsafəni qət etmiş pasiyentlər gündə 40 d əqiqə ərzində, 5-6 km/saat sürətli yerişlə, 6-8 ay müddətində məşğul ola bil ər. Onu da qeyd edək ki, fiziki məşqlərin saxlanılmasından 3 ay sonra, effektivliyi sona çatdığı üçün, xronik ürək çatışmazlığı olan pasiyentl ər onları ömür boyu icra etməlidirlər. Xronik ür ək çatışmazlığı olan xəstələrin hamısına, artıq yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, siqaretç əkmənin dayandırılması qəti şəkildə tövsiyə olunur; onlara qrip ə qarşı və ya B hepatit vaksinasiyalarının aparılması m əqsədə uyğun sayılır; onların hündür dağlıq, yüksək temperaturlu və ya çox rütub ətli şəraitdə qalmaqları məqsədə uyğun deyildir və tövsiyə olunmur; m əzuniyyətlərinin vərdiş olduğu iqlim zonasında keçirməkləri m əsləhətdir; uzaq məsafələrə getmək lazım olduqda 2-2,5 saatlıq müddət ərzində davam olunan təyyarə uçuşlarından istifadəsi məqbul sayılır; uzun müdd ətli uçuşlar aşağı ətraflarda ödemlərin artmasına, baldırın d ərin venalarında trombozların əmələ gəlməsinə səbəb olur; bütün hallarda onlara uzun müdd ət ərzində fiksə olunmuş vəziyyətdə qalmaq əks göstərişdir; hər 30 dəqiqədən bir ayağa durmaq, gəzmək və yüngül gimnastika etm ək tövsiyə olunur; isti və rütubətli şəraitdə qəbul olunan sidikqovucu d ərmanların dozalarının korreksiya olunması fərdi şəkildə olmalıdır. Onu da qeyd edək ki, rekompensasiya, müalicə və fiziki m əşqlər, xəstənin klinik vəziyyətini, həyat keyfiyyəti göstəricilərini, həm d ə libido ilə seksual fəallığını yaxşılaşdırır; IV funksional sinif xəstələri üçün seksual f əaliyyət məhdudlaşdırılmalıdır; digər funksional siniflər üçün requlyar cinsi f əallıq, xronik ürək çatışmazlığında dekompensasiyanın inkişaf riskini, demək olar ki, yaratmır; xəstələr, arterial qan t əzyiqini yüksəltməyən və şəkərli diabeti kəskinləşdirməyən seksual stimulyatorlardan, vaxtaşırı istifadə edə bilərlər; bəzi hallarda cinsi əlaqədən əvvəl, dilin altına nitroqliserinin qəbul olunması məsləhət 311 görülür. Xronik ür ək çatışmazlığı ilə pasiyentin gündəlik iş və istirahət qaydaları və ya rejimi, onun funksional sinifindən asılı olaraq qurulmalıdır; I-II funksional sinifli xəstələr 7-8 saat gecə, 40 dəqiqə - 1 saat gündüz yatmalı, 45 dəqiqə dinamik fiziki məşğələlər ilə məşğul olmalı, 10-12 saat fəal, 3-4 saat qeyri-fəal olaraq vaxtını sərf etməlidir; III-IV funksional sinifli x əstələr 8 saat gecə və 1-2 saat gündüz yatmalı, 30-15 d əqiqə fiziki məşğələlərlə məşğul olmalı,7-8 saat qeyri-fəal olaraq vaxtını sərf etməlidir. Hazırda, xronik ürək çatışmazlığı olan xəstələr fasiləsiz olaraq stasionar v ə ambulator nəzarəti altında olmalı, onlar və onları əhatə edən yaxın adamlar xəstəliyin gedişini, qulluq qaydalarını, vaxtında tədbir görm əyi və ekstern yardım göstərməyi bacarmalıdırlar; həyat tərzini sağlamlaşdırmayan, pəhrizi gözləməyən, həkimin tövsiyələrinə və terapevtik rejim ə əməl etməyən, fiziki fəallıqla məşğul olmayan x əstələrin arasında, hələ də yüksək ölüm faizi qeyd edilir. Pasiyentləri və onların yaxın adamlarını özünə nəzarət üsullarına, diyetik qaydalara, fiziki f əallığa, medikamentoz müalicəyə, xronik ürək çatışmazlığının gedişini müşahidə etmək qabiliyyətinə, yeni informasiyaların əldə olunmasına, lazım olanda vaxtında və ekstren olaraq, təxirəsalınmaz tibbi yardıma müraciət etmək vərdişlərinə öyrətmək lazımdır (dispanserizasiya v ə ya dekompensasiyalı xəstələr üçün məktəb və ya da multidissiplinar yanaşma). Eyni zamanda xəstələrlə tibbi-sosial, psixopedaqoji və sosial- hüquqi xarakterd ə iş aparılması lazımdır. Hazırda, ümumiyyətlə xəstəliklərin və o cümlədən xronik ürək çatışmazlığının medikamentoz müalicəsi planlı şəkildə aparılmış samballı tibbi tədqiqatların əsasında təsiri, dozaları, qəbul qaydaları sübuta yetirilmiş dərmanların vasitəsilə yerinə yetirilir. Xronik ürək çatışmazlığının müalicəsində istifadə olunan dərman preparatlarını A, B v ə C sinifləri üzrə əsas, əlavə və koməkçi olmaqla üç qrupa ayırd edirlər. Əsas olan A qrupu, xronik ürək çatışmazlığının klinikasına, həyat keyfiyy əti göstəricilərinə və proqnoza şübhəsiz effektiv təsir göstərən AÇF ingibitorlarını, betaadrenoergik blokatorları, antialdesteron preparatları, diuretikləri, ürək qlükozidlərini, angiotenzin reseptorlarının antaqonistl ərini əhatə edir; əlavə olan B qrupa statinlər və antikoaqulyantlar v ə köməkçi olan C qrupuna periferik vazodilatatorlar, kalsium kanallarının blokatorları, aspirin, qeyri-qlükozid inotrop d ərmanlar, antiaritmik preparatlar daxildir. Qeyd etm ək lazımdır ki, A qrupuna daxil olan əsas preparatların effektivliyi artıq sübuta yetirilmişdir və onlar, məhz xronik ürək çatışmazlığının müalicəsi üçün tövsiyə olunmuşdur. AÇF ingibitorları etiologiya, x əstəliyin inkişaf mərhələsi və dekompensasiya tipindən asılı olmayaraq, xronik ür ək çatışmazlığı olan bütün xəstələrə göstərişdir; 312 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|