S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova

kaliumu  mühafiz
ə edən və ya kalium çatışmazlığını aradan 
götür
ən dərmanların qəbulu.  
 
2.  Böyük 
qan  dövranında  durğunluq  və  ya ürəyin  sağ 
m
ədəciyinin nisbi çatişmazlığı: 
-  periferik ödeml
ərin nəzərə  çarpması,  bədən çəkisinin 
artması; 
    - 
qarın dairəsinin böyüməsi. 
 
 
       3. Ür
ək atımının azalması: 
 
- z
əiflik və yorğunluq; 
 
    - nahardan sonra yu
xuya ehtiyacın meydana çıxması; 
- 
qlikozidl
ər,  sidik  qovucular,  β-adrenoblokatorlar, 
trankvilizatorlar  kimi  yorğunluğu  törədə  biləcək 
d
ərmanların qəbulu; 
- ail
ədə, həyat yoldaşı ilə, dostlar arasında, işdə tabeçilik xətti 
üzr
ə olan psixoemosional şərait; 
- 
fol  turşusunun  defisitliyi,  peroral  kontraseptivlər, 
difenilqidantion, spironolaktonun q
əbulu; 
 
    - 
əl və ayaqların soyuması, üşüməsi; 
-  t
ərləmənin güclənməsi;  hipertireoz,  nevrozun  yoxluğu  ilə 
hiperhidrozun qeyd edilm
əsi; 
-  yuxudan 
əvvəl hiperventilyasiyanın  baş  verməsi, yuxuda 
Çeyn-Stoks t
ənəffüsünün, apnoye və hiperpnoye fazalarının 
qeyd edilm
əsi; 
-  nikturiya, poliuriya, özünü pis hiss etm
ək,  huşsuzluq 
hallarının olması.  
 
 
 4. Ür
ək kameralarının genişlənməsi: 
- 
uzanmış vəziyyətdə böyümüş ürəyin hesabına diskomfortun 
meydana çıxması (trepopnoye); 
-  ür
ək döyünməsinin  hiss  olunması  və  ya ürək zərbələrinin 
qeyd edilm
əsi; 
- 
əvvəllər  kardiomeqaliya  haqqında  klinik  və  instrumental 
m
əlumatların mövcud olması. 
 
 
5. Ür
əyin revmatik zədələnməsi haqqında məlumatların varlığı: 
- 
oynaqlarda  ağrılar,  xoreya,  miozit  əlamətləri,  qıcolmalar, 
h
ərəkətlərin  natarazlığı,  oynaqlarda  qızarma  halları, 
şişkinlik,  qohumlarda  revmatizm  təsadüflərinin  olması, 
ür
əkdə  küylərin  eşidilməsi və  ya müayinələr  zamanı 
 
5 

---

tapılması,  məktəbdə  fiziki məşğələlərdən azad olunma, 
h
ərbi xidmətdən saxlanılması; 
- ür
ək qüsurları haqqında məlumatın və ya infeksiya mənşəli 
endokarditin mövcudluğu; 
 
 
6. Ür
əyin işemik xəstəliyi: 
- 
döş  qəfəsində  ağrı,  sıxıntı,  təzyiq, diskomfortun hiss 
edilm
əsi; 
- miokard i
nfarktının keçirilməsi; 
- 
arterial hipertenziya, hiperxolesterinemiya v
ə  ya 
hiperqliseridemiya, qanda yüks
ək  sıxlıqlı  lipoproteidlərin 
azlığı, qohumlar arasında gənc yaşlarda miokard infarktının 
rast g
əlinməsi, şəkər xəstəliyi, fasiləli axsama, podaqra, kin, 
nifr
ət, aqressivlik, səbrsizlik xüsusiyyətləri;  işdə, evdə 
stressiv  şəraitin  olması,  pəhrizin  saxlanması  və  ya 
hipolipidemik d
ərmanların qəbulu, qanda apolipoprotein A-
nın  və  ya homositeinin yüksəkliyi kimi əhəmiyyətli risk 
amill
ərinin tapılması; 
- yem
əkdən sonra yuxuya getməsi, hansıki hiperqliseridemiya 
v
ə ya insulinə rezistentlikdən xəbər verir.  
 
 
7. Ür
əyin arterial hipertenziya nəticəsində zədələnməsi, hansıki 
arterial qan t
əzyiqinin yüksəlməsi ilə səciyyələnir.  
 
  
       8. Ür
ək atımının artması: 
-  anemiya, hemoqlobinin normal göst
əricisindən  50%  aşağı 
düşməsi; 
- 
menstrual, hemorroy qanaxmaları, melena; 
-  m
ədə-bağırsaq  sisteminin  yuxarı  hissələrində  cərrahi 
əməliyyatın aparılması; 
- anadang
əlmə oraqvarı hüceyrəli anemiyanın olması; 
- elektroc
ərəyanın təsiri, kimyaterapiya; 
- tireotoksikozun, beri-beri x
əstəliyin mövcudluğu.  
 
 
       
9. Ağciyər ürəyi: 
- 
ağciyərin xronik obstruktiv xəstəliyi,  ağciyər emfizemi, 
xronik öskür
ək, nəfəsvermənin çətinləşməsi və  xırıltılı 
olması,  bəlğəmin xarici, xarici tənəffüs  funksiyasının 
müayin
əsi nəticələri,  peşə  mənşəli amillərin təsiri, 
m
ədənlərdə işləməsi; 
- rentgenoloji müayin
ələrin nəticələri; 
 piyl
ənmənin, Pikvik sindromunun mövcudluğu; 
 
6 

---

 
 
       10. Perikardit v
ə ya ürəyin tamponadası: 
 
- 
döş qəfəsinin travması; 
-  Dressler sindromu (postkardiotomik  v
ə  ya postinfarkt 
m
ənşəli), cərrahi müdaxilədən sonra iki aya qədər uzanan 
qızdırma, plevrit və poliserozitin qeyd edilməsi; 
- 
şüalanma,  uremiya,  onkoloji  və  ya birləşdirici  toxumanın 
diffuz x
əstəlikləri; 
- v
ərəm mənşəli və ya virus infeksiyaları; 
- perikardit 
əlamətləri 
- ür
əyin tamponadası əlamətləri. 
 
   
11. Miokardit, endokardit v
ə  ürəyin digər iltihab mənşəli 
x
əstəlikləri: 
- 
yaxın keçmiş zamanda qrippə oxşar vəziyyətin, qızdırma ilə 
müşahidə olunan mialgiyaların qeyd edılməsi; 
-  infeksiya m
ənşəli endokardit üçün narkotiklərdən istifadə 
olunması,  qızdırmanın  olması,  cərrahi və  ya stomatoloji 
manipulyasiyaların  aparılması,  kürəklərarası  sahədə 
ağrıların baş verməsi haqqında məlumatlara rast gəlinməsi; 
-  dig
ər xəstəliklər  sırasında  birləşdirici  toxumanın  diffuz 
x
əstəlikləri, Reyno sindromu, disfaqiya, artrit, artralgiyalar, 
ankilozlaşdırıcı  spondiloartrit,  döş  qəfəsində  səhər  ağrıları, 
öskür
əklə  əlaqədar  olaraq  torakalgiyaların  kəskinləşməsi, 
onurğa  sütünunda,  bud-çanaq  oynaqlarında,  oma  və 
büzdümd
ə hərəkətlər zamanı artan ağrılar, hipofosfatemiya, 
kardiomiopatiyalar, sifilis, ür
ək  qapaqlarının  travmatik 
z
ədələnmələri və  sair patologiyalara aid məlumatlara 
t
əsadüf oluna bilər.  
 
 
       12
. İnfiltrativ kardiomiopatiya: 
- 
hemoxromatoz  (şəkərli diabet, dəri rənginin dəyişilməsi, 
qaraciy
ər  çatışmazlığı,  impotensiya,  epiqastralgiya, 
ginekomastiya, artritl
ər və  ya tez-tez  aparılan  qan 
köçürm
ələr); 
-  sarkoidoz (atrioventrikulyar blokadalar, sinkopal hallar, 
uveit, döş qəfəsində rentgenoloji dəyişikliklər, böyrəklərdə 
daşların əmələ gəlməsi); 
-  amiloidoz (ortostatik hipotenziya, periferik neyropatiya, 
d
ərinin zədələnmələri,  qaşınma,  dəridə  zədələnmiş  və 
qaşınma yerlərində qanaxmanın baş verməsi); 
 
7 

---