ür
ək çatışmazlığında, təhlükəli aritmiyalar zamanı, ağır komorbidlikdə
stress-testi
aparılmır (məsləhət deyildir).
Ambulator reabilitasiya
Ambulator şəraitində kəskin koronar sindrom və ya
miokard
infarktını keçirmiş şəxsin reabilitasiyası EKQ (dinamikada),
lipidoqramma (t
əkrar), stress-test nəzarəti altında aparılır. Burada aspirin,
klopidoqrel, tikaqrel
or, β-adrenoblokatorlar, AÇF ingibitorları,
angiotenzin reseptor blokatorları (ARB), statinlər, varfarin, aldosteron
antaqonistl
əri, fiziki və psixi reabilitasiya, revaskulyarizasiya aparılır.
Reabilitasiya t
ədbirlərini poliklinikada, kardioreabilitasiya şöbəsində və
ya kardioloji sanatoriyada
icra edirl
ər. Yüklənmə testinin nəticələrinə
əsasən xəstəyə adekvat fəallıq proqramının tədricən yerinə yetirilməsini
t
əşkil edirlər. Əvvəl mülayim intensivlikdə, düz yerdə 30-40 dəqiqə
ərzində yaxşı və təmiz hava şəraitində, həftənin 5 günü gəzməklə aerob
yükl
ənmə rejimi təyin edilir. Məşqedici yüklənmələr
xəstənin ürək
vurğularının və tənəffüsün sayını çox da artmasına səbəb olmamalıdır
(50-60% maskimum normadan çox olmamaqla). Seksual f
əallığa, ürək
vurğularının sayını dəqiqədə 120-130-a, arterial qan təzyiqini 170 mm
c.s-
na qaldırıcı yükləmənin öhdəsindən gəldikdə icazə verilir.
X
əstəlikdən 4 həftə sonra, postinfarkt kardioskleroz diaqnozu qoyulur.
Qeyd etm
ək lazımdır ki, miokard infarktından sonra, birinci il 10%
v
ə sonrakı illər hər il 5% olmaqla ölüm riski artmağa doğru üz tutur.
Odur ki, yerd
ə qalan ömür boyu ikincili profilaktikanın aparılması
m
əsləhət görülür. Burada məqsəd yenədə
simptomların
minimallaşdırılması, ürək vurğularının sayına, arterial qan təzyiqinə
n
əzarət etmək və
reabilitasiyanın
davam
etdirilməsidir.
Betaadrenoblokatorların qəbulu ən azı 3 il ərzində davam olunmalıdır.
Statinl
əri və Omeqa-3 preparatını hər gün qəbul etmək lazımdır. Ürəyin
sol m
ədəciyinin infarktdan sonra 40 gündən çox qalmaqda davam olunan
disfun
ksiyasında, sistolik atımının, daha doğrusu atım fraksiyasının 40-
35%-d
ən aşağı düşməsində kardioverter-defibrillyatorun implantasiyası
göst
ərişdir. Diabetli xəstələrdə qlükozalaşmış hemoqlobin (HbA1c) 6,5-
7% civarında saxlanılmalıdır. Miokard infarktını keçirmiş pasiyentlər
sutka
ərzində 1-1,5 bokal şərab içə bilər. Qabarıq və davamlı depressiya
zamanı sertralin, fluoksetin kimi antidepressantlar təyin edilir.
Serotoninin z
əbt olunmasını ləngidən selektiv
ingibitorlar eyni zamanda
dezaqreqant xüsusiyy
ətlərinə malik olduğundan trombolitik müalicə alan
x
əstələrdə qanaxmalar törədə bilər. Ağrıkəsicilərdən daha təhlükəsiz
preparat naproksan sayılır.
97
Kardioloji sanatoriya m
ərhələsi
Bunu m
iokard infarktından sonra sanatoriyada 21 gün ərzində
S
əhiyyə Nazirliyinin sərəncamı əsasında yaradılmış həkim komissiyası
t
ərəfindən aparılır. Burada bəzən xəstənin müalicəsini tamamlayırlar.
Pasiyent a
şağıdakı hallarda kardioloji sanatoriyaya qəbul olunur:
- ST seqmentinin yüks
əlməsilə miokard infarktı (10 gündən
sonra);
- sol m
ədəciyin aşağı divarının ST seqmentinin yüksəlməsilə
olan infarktı, 10 gündən sonra;
- sol m
ədəciyin aşağı divarının ST seqmentinin yüksəlməsilə
olan infarktı, 13
sutkadan sonra;
- fiziki f
əallığın lazımı qədər yüksək olması;
- ür
ək-qan damar xəstəliklərinin yoxluğu (ürək çatışmazlığı,
aritmiya, blokadalar, hipertoniyalar, anevrizmalar, böyr
ək
x
əstəlikləri, infarktın residivləşməsi, beyin qan dövranı
pozğunluqları, şəkərli diabet (ağır dərəcəli və ya
dekompensator), infeksiya m
ənşəli və ya zöhrəvi
x
əstəliklər, psixi xəstəliklər, bədxassəli şişlər, qanyaradıcı
sisteminin k
əskin
xəstəlikləri, böyrək, qaraciyər və digər
daxili orqan çatışmazlıqları, cərrahi yardıma ehtiyac olan
x
əstəliklər;
-
stasionar şəraitində stress-test vasitəsilə xəstənin fiziki
yükl
ənməyə
tolerantlığın
müəyyən
olunması
(veloerqometriya, tredmil v
ə s.).
Kardioloji sanatoriyalarda x
əstələrin fiziki
və iş qabiliyyəti bərpa
olunur, psixoloji readaptasiya aparılır, xəstələri peşə fəaliyyətinə
hazırlayır, ÜİX-nə qarşı ikincili profilaktika aparılır, xəstənin sağlam
h
əyat tərzi bərpa edilir və həyat keyfiyyəti yüksəldilir. Burada
kurortalogiya v
ə fizioterapiya üzrə elmi-tədqiqat institutunun
əsasnamələrinə görə müalicə və reabilitasiya işi təşkil olunub aparılır.
H
ər bir xəstə üçün individual terrenkur, trenajor, pilləkən, yüngül
oyunlar, müalic
ə gimnastikası məşğələləri dozalaşdırımış şəkildə təşkil
edilir.
X
əstələrin psixoloji reabilitasiyasını psixoterapevt, psixi statusun
testl
əri əsasında alınmış nəticələrə görə psixoterapevtik
üsullarla və
psixofarmakoterapiya vasit
əsilə aparır. Kardioloji sanatoriyada miokard
infarktına düçar olmuş xəstələr, onlara stasionarda təyin olunmuş
müalic
əsini davam edirlər. Xəstələrə sağlam həyat tərzi, sosial
readaptasiya, peşə fəaliyyətinə qayıtmaq motivasiyası və ambulator
etapda reabilitasiya t
ədbirlərinin davam olunması haqqında motivasiya
aşılanır.
98