Samarqand davlat universiteti a. Babayarov, F. Meliyev, I. Ximmatov, M. Subharwall



Yüklə 3,76 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/60
tarix11.12.2023
ölçüsü3,76 Mb.
#145602
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   60
Linux OTda adminstratorlik O\'quv qo\'llanma

4.2. Log fayllar bilan ishlash 
Tizim ma'murlari, shuningdek oddiy Linux foydalanuvchilari, 
muammolarni bartaraf etish uchun ko‗pincha jurnal fayllarini ko‗rib 
chiqishlari kerak. Aslida, bu tizimda xatolik yuz berganda, har qanday 
tizim boshqaruvchisi bajarishi kerak bo‗lgan birinchi vazifadir. 
Linux operatsion tizimining o‗zi va unda ishlaydigan ilovalar har 
xil jurnal fayllariga har xil turdagi xabarlarni yozib boradi. Linuxda 
jurnal fayllarini saqlash uchun maxsus dasturlar, fayllar va kataloglardan 
foydalanadi. Qaysi fayllarda qaysi dasturlar jurnallari joylashganligini 
bilish, vaqtni tejashga va muammoni tezroq hal qilishga yordam beradi.


68 
Linux jurnalining ko‗p fayllari 
/var/log/
papkasida joylashgan 
bo‗ladi, 
ls
buyrug‗i bilan tizimning jurnal fayllarini ro‗yxatini ko‗rish 
mumkin: 
ls -l /var/log/ 
 
33-rasm.Jarayonlar ro‗yxati oynasi 
Quyida 
/var/log /
katalogida joylashgan 20 xil Linux log fayllarini 
ko‗rib chiqilgan. Ushbu jurnallarning ba'zilari faqat ma'lum 
distributivlarda mavjud, masalan 
dpkg.log
faqat Debian asosli 
tizimlarida mavjud. 
/ var / log / messages
- global Linux tizim jurnallarini o‗z ichiga 
oladi, shu jumladan tizim ishga tushgandagi qayd qilinadigan log 
fayllarni xam. Bu jurnalga bir nechta turdagi xabarlar yoziladi: pochta, 
cron, har xil xizmatlar, yadro, autentifikatsiya va boshqalar. 
/ var / log / dmesg
- yadrodan olingan xabarlarni o‗z ichiga oladi. 
U yuklash bosqichida ham ko‗plab xabarlarni qayd qiladi, ular yuklash 
jarayonida ishga tushirilgan apparat qurilmalari haqidagi ma'lumotlarni 
ko‗rsatadi. Aytishimiz mumkinki, bu Linux tizimining yana bir log 
jurnali hisoblanadi. Jurnaldagi xabarlar soni cheklangan va fayl 
to‗lganida har bir yangi xabar yozish uchun eskilari o‗chiriladi.
dmseg
buyrug‗i yordamida ushbu jurnaldagi xabarlarni ko‗rish mumkin. 
/var/log/auth.log
- tizimda foydalanuvchining avtorizatsiyasi, shu 
jumladan foydalanuvchining login va autentifikatsiya mexanizmlari 
haqidagi ma'lumotlarni o‗z ichiga oladi. 


69 
/var/log/boot.log
- Tizim ishga tushganda qayd qilinadigan 
ma'lumotlarni o‗z ichiga oladi. 
/var/log/daemon.log
- Har xil fonda bajariladigan demonlardan 
kelgan xabarlarni o‗z ichiga oladi 
/var/log/kern.log
- yadroda o‗rnatilgan maxsus modullarning 
muammolarini bartaraf etish uchun foydali bo‗lgan, yadrodan kelgan 
xabarlarni o‗z ichiga oladi. 
/ var / log / lastlog
- Barcha foydalanuvchilarning oxirgi sessiyasi 
haqidagi ma'lumotlarni ko‗rsatadi. Bu matnli bo‗lmagan fayl, uni ko‗rish 
uchun 
lastlog
buyrug‗idan foydalanish kerak. 
/ var / log / maillog /var/log/mail.log
- Tizimda ishlaydigan 
elektron pochta serverining jurnallari. 
/var/log/user.log
- Foydalanuvchi darajasidagi barcha jurnallardan 
olingan ma'lumotlar. 
/var/log/Xorg.x.log
- X serveridan kelgan xabarlar jurnali. 
/var/log/alternatives.log

update-alternatives
dasturi ishi haqida 
ma'lumot. Sukut bo‗yicha bu buyruqlar yoki kutubxonalarga ramziy 
havolalar. 
/ var / log / btmp
- Linux jurnal fayli bo‗lib, tizimga 
muvaffaqiyatsiz kirish urinishlari haqidagi ma'lumotlarni o‗z ichiga 
oladi. Faylni ko‗rish uchun 
last -f /var/log/btmp 
buyrug‗idan foydalanish 
qulay. 
/ var / log / cups
– chop etish va printerlarga tegishli barcha 
xabarlar. 
/var/log/anaconda.log
- o‗rnatish paytida qayd qilingan barcha 
xabarlar ushbu faylda saqlanadi 
/var/log/yum.log
- Yum buyrug‗I yordamida paketlarni o‗rnatish 
haqidagi barcha ma'lumotlarni qayd qiladi. 
/ var / log / cron
- Har safar 
cron demoni
dasturni ishga tushira 
boshlasa, dasturning o‗zi haqidagi hisobot va xabarlarni shu faylga 
yozadi. 
/ var / log / secure
- autentifikatsiya va avtorizatsiya bilan bog‗liq 
ma'lumotlarni o‗z ichiga oladi. Masalan, SSHd bu erda hamma narsani, 
shu jumladan muvaffaqiyatsiz kirishga urinishlarni qayd qiladi. 


70 
/ var / log / wtmp yoki / var / log / utmp
- Linux tizim jurnallari, 
tizimga foydalanuvchi kirishlar jurnalini o‗z ichiga oladi. 
Wtmp
buyrug‗i 
bilan kim va qachon kirganini bilib olishin mumkin. 
/ var / log / faillog
- linux tizim jurnali, muvaffaqiyatsiz kirish 
urinishlarini o‗z ichiga oladi. Fayl tarkibini ko‗rsatish uchun 
faillog
buyrug‗idan foydalaning. 
/var/log/mysqld.log
- MySQL ma'lumotlar bazasi serveridan 
yoziladigan Linux jurnal fayllari. 
/ var / log / httpd / yoki / var / log / apache2
- Apache veb -
serverining linux log jurnal fayllari. Kirish jurnallari 
access_log
faylida, 
va xatolar error _log fayliga yoziladi.
/ var / log / lighttpd / - lighttpd
veb -serverining Linux jurnallari 
/ var / log / conman /
- ConMan mijozlar jurnalining fayllari, 
/ var / log / mail /
- bu katalogda qo‗shimcha pochta serveri 
jurnallari mavjud 
/ var / log / prelink /
- Yuklab olish jarayonini tezlashtirish uchun 
oldindan bog‗lanish kutubxonalar va ikkilik fayllarni bog‗laydi. 
/var/log/prelink/prelink.log dastur tomonidan o‗zgartirilgan .so fayllar 
haqidagi ma'lumotlarni o‗z ichiga oladi. 
/ var / log / audit /
- auditd demoni tomonidan ishlab chiqarilgan 
ma'lumotlarni o‗z ichiga oladi. 
/ var / log / setroubleshoot / 
- SE Linux xavfsizlik muammolari 
haqida xabar berish uchun setroubleshootd (SE Trouble Shoot Daemon) 
dasturidan foydalanadi. Bu jurnalda ushbu dasturdan kelgan xabarlar 
bor. 
/ var / log / samba /
- Samba fayl serveridan ma'lumot va 
jurnallarni o‗z ichiga oladi, ular Windows umumiy papkalariga ulanish 
uchun ishlatiladi. 
/ var / log / sa /
- Sysstat to‗plami tomonidan tuzilgan .cap 
fayllarini o‗z ichiga oladi. 
/ var / log / sssd /
- Masofaviy katalogga kirish va autentifikatsiya 
mexanizmlarini boshqaruvchi tizim xavfsizlik devoni tomonidan 
ishlatiladi. 


71 
LINUXdagi loglarni ko‗rish 
Linuxda jurnallarni ko‗rish uchun bir nechta Linux buyruq qatori 
yordamchi dasturlaridan foydalanish qulay. Bu har qanday matn 
muharriri yoki maxsus yordamchi dastur bo‗lishi mumkin. Ehtimol, 
Linuxda jurnallarni ko‗rish uchun superuser huquqlari kerak bo‗ladi. 
Mana shu maqsadda eng ko‗p ishlatiladigan buyruqlar: 

less; 

more; 

cat; 

head; 

grep; 

tail; 

zcat; 

zgrep; 

zmore; 

vi;

nano. 
Linux jurnallarini ko‗rish juda oddiy: 
Varaqlash imkoniyati bilan 
/ var / log / dmesg
logini ko‗rish: 
less /var/log/dmesg 
 
34-rasm.Jarayonlar ro‗yxati oynasi 


72 
Linux jurnallarini real vaqtda ko‗rish: 
dum -f / var / log / dmesg 
Dmesg jurnal faylini ochish: 
Cat / var / log / dmesg 
Dmesgning birinchi qatorlari: 
head / var / log / dmesg 
Faqat 
/ var / log / messages
dagi xatolarni chop etamiz: 
grep -i xatosi / var / log / dmesg 
35-rasm.Xatolar ro‗yxati oynasi 
Bunga qo‗shimcha ravishda, grafik yordamchi dasturlar yordamida 
Linux loglarini ko‗rish mumkin. 
Журналы
dasturi noutbukda yoki 
Linuxda ishlaydigan shaxsiy kompyuterda tizim jurnallarini qulay 
ko‗rish va kuzatish uchun ishlatilishi mumkin.


73 
36-rasm.Журналы dasturi oynasi 
Bundan tashqari, jurnallarni ko‗rish uchun har qanday grafik 
muharriri ishlatilishi mumkin.Har bir xizmat o‗z jurnal fayliga ega, uni 
Journalctl
yordamchi dasturi yordamida ko‗rish mumkin. 

Yüklə 3,76 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə