Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

tasavvurga ega bo‘lishi kerak. 
Talabalar: 
- mehmonxonaning funksional mohiyatini; 
- mijozlar bilan munosabatda bo‘lish qoidasini; 
- mehmonxona biznesida marketing bo‘limi faoliyatini
bilishi kerak. 
Talabalar: 
mehmonlarni qabul qilish va joylashtirish; 
- mehmonxonalarda nomerlarni bron qilish; 
- mehmonlarga ovqatlantirish xizmatini tashkil etish haqida 
malaka va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi kerak.

---


5 
 
 
Mavzu 1. Joylashtirish vositalarining rivojlanish tarixi 
Reja: 
1.
Mexmonxonalarining paydo bo’lish tarixi 
2.
Mehmonxona industriyasining zamonaviy rivojlanishi 
3.
Mehmonxona industriyasining asoschilari 
4.
Dunyoning eng antiqa mehmonxonalari 
 
1.
 
Mexmonxonalarining paydo bo’lish tarixi 
 
Mehmondo‘stlik sanoati korxonalarining evolyutsiyasi to‘g‘risida so‘z 
yuritganda, tarixiy jihatdan kishilik jamiyatining rivojlanish bosqichlariga mos 
keluvchi davrlarni ajratish mumkin: 

Qadimgi davr;

O‘rta asrlar;

Yangi davr; 

Hozirgi davr. 
Qadimgi davr (miloddan avvalgi IV ming yillik – milodiy 476 yil)
Aksariyat tarixchilar jamiyat taraqqiyotining bu davriga hozirgi mehmonxonalar 
va restoranlarning «ajdodi» - dastlabki mehmonxona korxonalari paydo bo‘lgan 
davrni kiritadilar. Bunday korxonalar – tavernalar qadimgi manuskriptlarda tilga 
olinadi. Taxminan miloddan avvalgi 1700 yilda yozilgan Bobil podshosi Hammurapi 
kodeksi mana shunday manuskriptlardan biridir.
Qadimgi Yunonistonda miloddan avvalgi I mingyillikda tavernalar ijtimoiy va 
diniy hayotning muhim unsuri hisoblangan. Tavernalarda sayohatchilarni 
joylashtirish uchun xonalar mavjudligiga qaramay, ular asosan ovqatlanish xizmatlari 
ko‘rsatishga mo‘ljallangan. Vaholanki, savdo-sotiqning rivojlanishi va shu bilan
bog‘liq uzoq muddatli safarlar nafaqat ovqatlanish, balki tunash joylarini tashkil 
qilishni qam taqqazo etar edi. Shu holat mehmonxona korxonalarining boshqa turi – 
karvonsaroylar paydo bo‘lishini belgilab berdi.
Karvonsaroylarning eng rivojlangan tarmog‘i Rim imperiyasi hududida tashkil 
etilgan edi. Qadimgi Rim karvonsaroylari asosiy yo‘llar yoqasidagi shaharlar va 
qishloqlarda, bir-biridan taxminan 25mil (40,22 km) oraliqda joylashgan edi.
Quyi tabaqa vakillariga xizmat ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan tavernalar va 
karvonsaroylar tunash va dam olish uchun minimal shart-sharoitlar taklif qilar edi. 
Masalan, sayohatchilar ko‘pincha poxol ustida, yilning sovuq mavsumida esa muzlab 
qolmaslik uchun otlarining issiq biqiniga tiqilib uxlardilar. Biron-bir qo‘shimcha 
qulaylik haqida gap bo‘lishi ham mumkin emas edi.
Yaqin Sharq, Osiyo va Kavkazortida savdo aloqalarining rivojlanishi 
mehmondo‘stlik korxonalarining paydo bo‘lishida katta rol o‘ynadi. Ushbu 
mintaqalar hududidan yirik savdo yo‘llari o‘tar, ular bo‘ylab yuk ortilgan uzun 
karvonlar harakatlanar edi. Karvonlardagi yo‘lovchilar tunashi uchun savdo yo‘llari 
yoqasida karvonsaroylar tashkil etilardi. Bunday karvonsaroylar, qoida tariqasida, 
odamlar dam olishi uchun hujralar hamda tuya va otlar uchun mo‘ljallangan 

---


6 
qo‘tonlardan tashkil topar edi. Bularning barchasi tabiiy ofat (shamol, yomg‘ir, 
bo‘ron)lardan, shuningdek talonchilar va qaroqchilardan saqlovchi qal’a devori bilan
o‘ralgan edi.