SaqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia wliuri angariSi

 
30
nebebSi~ (gadacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi 
`Phys. Rev. E~, inglisur enaze). 
talRebis  zearekvla  aris  damaxasiaTebeli 
movlena  bunebrivi  da  sainJinro  araerTgvarova-
ni/wanacvlebiTi  dinebebisa,  Tuki  maTSi  arsebobs 
talRuri  movlenebi.  metic,  zearekvla  (romelic 
aris  wanacvlebuli  dinebis  araorTogonalobiT 
gamowveuli  movlena)  xSirad  gansazRvravs  di-
nebis  dinamikas.  kvlevis  mizani  iyo  zearekvlis 
fizikis  detaluri  analizi  ukumSvadi,  mudmivwa-
nacvlebiani  dinebis  fsevdo-  da  wanacvlebiTi-
alfvenis  talRebis  magaliTze.  mizani  miRweuli 
iqna elzaseris cvladebis SemotaniT da aramoda-
luri  analizis  gamoyenebiT.  analizis  Sedegad 
SesaZlebeli gaxda sxvadasxva fizikuri procesis 
erTmaneTisgan  gancaleba,  maTi  urTierTgavlenisa 
da  zearekvlis  movlenebis  fizikis  safuZvlebis 
gaazreba.  
akad.
 
j.lominaZem
 
2011
 
wels monawileoba miiRo: 
_  ruseTis  mecnierebaTa  akademiis  kosmosur 
gamokvlevaTa  institutSi  Catarebul  saerTaSo-
riso konferenciaSi `astrofizika dRes da xval~ 
(moskovi, rf);  
_  ruseTis  mecnierebaTa  akademiis  kosmosur 
gamokvlevaTa  institutis  samecniero  seminarSi 
`siuniaev-zeldoviCis efeqti~ (moskovi, rf); 
_  daeswro  ruseTis  mecnierebaTa  akademiis 
saerTo krebas (moskovi, rf).  
akad.  j.lominaZe  da  akad.wevr-kor.  g.Cageli-
Svili  monawileobdnen  SoTa  rusTavelis  erovnu-
li  samecniero  fondis  grantiT  (GNSFST  08/4-420) 
dafinansebuli Temis damuSavebaSi. 

---

 
31
akad. j.lominaZe miwveuli iyo samuSao vizi-
tiT Tel-avivis universitetSi (israeli). univer-
sitetis zust mecnierebaTa fakultetis fizikisa 
da astronomiis ganyofilebis seminarze waikiTxa 
leqcia. ganyofilebis TanamSromlebTan erTad 
(prof.
 
e.gurviCi)
 
ganxilul
 
iqna
 
astrofizikis dar-
gSi samomavlo TanamSromlobis, kerZod, erTob-
livi samecniero proeqtis Sesrulebis sakiTxebi. 
2011 wels akad. j.lominaZe dainiSna saqarTve-
los mecnierebaTa erovnuli akademiis vice-prezi-
dentis movaleobis Semsruleblad. 
akad. j.lominaZe ganagrZobda m.nodias geofi-
zikis institutis kosmosuri kvlevebis centris 
xelmZRvanelobas. 
 
†
 akademikosi Tengiz sanaZe 
 
statia
 
`Cernobilis atomur eleqtrosadgurze mom-
xdari teqnogenuri avariis mizezebi, Sedegebi da 
maTi analizi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~, 
#4-6, 2011, 12-17). 
gaanalizebulia Cernobilis avariis Sesaxeb 
g.medvedevis statiaSi (`Новый  Мир~, #6, 1986, 3-108) 
moyvanili faqtebi. am faqtebis safuZvelze naCve-
nebia, Tu rogor gadavida reaqtori umarTav 
mdgomareobaSi. oficialuri versiisagan gansxvave-
biT cxadia, rom eqsperimentis dros reaqtoris 
SigniT gaskda erT-erTi arxis mili da deforma-
ciuli impulsi gavrcelda grafitis wyobis yve-
la mimarTulebiT, ramac gamoiwvia reaqtoris yve-
la arxis deformacia. amis Semdeg misi SeCereba 
SeuZlebeli gaxda. 
 

---

 
32
akademikosi nodar cincaZe 
 
statiebi 
1) `koleqtiuri modebi kvantur fermi-siTxeSi~ 
(TanaavtorobiT;  Low  Tem.  Phys.,  37,  982,  inglisur 
enaze). 
ganzogadebulia  fermi-siTxeebisaTvis  lan-
daus  Teoria  (kerZod,  He-3  siTxeebSi).  naCvenebia, 
rom  landaus  nulovani  bgera  arsebobs  maSinac, 
Tu  gaviTvaliswinebT  de-broilis  talRebis  dif-
raqcias. agreTve, napovni iqna axali moda. 
2)  `axali  gaswvrivi  talRebi  eleqtronul-
pozitronul-ionur  kvantur  plazmaSi~  (Tanaavto-
robiT; Eur. Phys. J. D64, 447(2011), inglisur enaze). 
aRmoCenilia axali gaswvrivi talRebi e
-
 
+ e
-
 + i 
kvantur  plazmaSi.  Seswavlilia  axali  talRebis 
dispersiuli  gantoleba  da  gamoyvanilia  arawr-
fivi korte-de-vrizis gantoleba kvanturi garemo-
saTvis. 
3) `CaWerili da mcire temperaturis efeqtebi 
relativistur
 
gadagvarebul
 
plazmaSi~
 
(Tanaavto-
robiT; Phys. Plasma, 18, 102306, 2011, inglisur enaze). 
fermis relativistur kvantur plazmaSi gaT-
valiswinebulia  CaWerili  eleqtronebi  da  mcire 
temperaturis  efeqti.  Seswavlilia  mcire,  magram 
sasrulo  amplitudebis  solitoni,  xolo  didi 
amplitudis  dros  ricxobrivad  naCvenebia  didi 
amplitudis mqone struqturebi. 
4)  `ionur-akustikuri  solitaruli  talRebi 
ultrarelativistur  gadagvarebul  wyvil-ionur 
plazmaSi~  (TanaavtorobiT;  Phys.  Plasma,  18,  112701 
(2011), doi:101063/13657431,
 inglisur enaze). 

---

 
33
Seswavlilia  ionuri  bgera  ultrarelativis-
turi fermis gadagvarebul e
- 
+ e
-
 + i 
kvantur plaz-
maSi. aRmoCenilia axali arawrfivi struqturebi. 
5)  `ionur-akustikuri  solitaruli  talRebis 
arawrfivi struqtura mTlianad gadagvarebul re-
lativistur
 
eleqtronul-pozitronul-ionur pla-
zmaSi~  (TanaavtorobiT;  J.  Plazma  Physics.  doi:10.1017/ 
50022377811000481(2011),
 inglisur enaze). 
eleqtronul-pozitronul-ionur  relativis-
tur plazmaSi Seswavlilia ionuri bgeris soli-
toni  kvanturi  efeqtis  gaTvaliswinebiT.  naCve-
nebia  relativisturi  gadagvarebuli  fermi-gazis 
gansxvaveba
 
ararelativistur gadagvarebul fermi-
gazTan mimarTebaSi. 
zemoT aRniSnuli Sromebi saSualebas iZleva 
CavwvdeT  fizikur  movlenebs  kvantur  plazmaSi, 
kerZod,  liTonuri  da  naxevargamtarebis  nano-
struqturebis Seswavlisas. 
6) `axali moda da misi urTierTqmedeba eleq-
tronul-pozitronul-ionur  plazmasTan  pondero-
motoruli  Zalis  saSualebiT~  (TanaavtorobiT; 
Phys. Plasma, 18, 122106 (2011),
 inglisur enaze). 
dadgenilia,  rom  eleqtronebisa  da  pozit-
ronebis  temperaturulma  sxvaobam  gamoiwvia  axa-
li tipis talRebis arseboba eleqtronul-pozit-
ronul-ionur  plazmaSi.  gamoyvanilia  dispersiu-
li  Tanafardoba  da  Seswavlilia  arastaciona-
ruli arawrfivi axali modis struqturebi. 
akad.  n.cincaZem  monawileoba  miiRo  plazmis 
fizikis  sakiTxebisadmi  miZRvnili  ori  saerTaSo-
riso  konferenciis  muSaobaSi:  lisabonSi  (portu-
galia)
 
da
 
garmiS-partenkirxenSi
 
(gfr), sadac gamo-
vida moxsenebebiT.   

---