SəLƏFİ saliHİN ƏQİDƏSİ qadağalardan çƏKİNMƏk bu Kitab, Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş Üzrə Dövlət Komitəsinin 20 Dekabr 2008-ci İl Tarixli İcazəsi Əsasında Çap Edilmişdir №dk-169/H

AYAQ ÜSTƏ SU İÇMƏYƏ İCAZƏ VERƏN HƏDİSLƏR - İbn Abbas - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, mən Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ə Zəm-zəm suyunu verdim. O, da ayaq üstə içdi» Buxari 5617, Müslim 2027. Əli - radıyallahu anhu – (Kufə məscidinin) Rahbə qapısına gəldi. Orada ayaq üstə su içdi və: «Mən Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in mənim necə etdiyimi gördünüzsə belə edərkən gördüm» Buxari 5615. İbn Ömər - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, biz Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in zamanında yeriyərkən yeyirdik və ayaq üstə də su içərdik» Tirmizi 1881. Amr b. Şuaybı öz atasından, o da öz babasından rəvayət edir ki, biz Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in ayaq üstə və oturaraq su içdiyini gördük» Tirmizi 1884.

1371 Müslim 2060.

1372^ Allahın MƏKR və KEYD (Hiyləyə qarşılıq vermək sifəti) Həqiqətən (Məkkə müşrikləri Quranın nurunu söndürmək üçün) hiylə qurdular. Mən də (hiylələrinə qarşı) onlara cəza verirəm». (ət-Tariq 15,16). Onlar bir hiylə qurdular. Biz isə özləri də bilmədən (gözlənilməyən bir əzabla) hiylələrinin cəzasını verdik». (ən-Nəml 50). Allah – subhənəhu və təalə - nin hiylə sifəti vardır. İnsandan fərqli olaraq Allahda bu sifət kamildir, insanlarda isə naqis sifət sayılır. Allahın hiyləsi qarşılıqlıdır kafirlərin hiyləsinə qarşı. Allah – subhənəhu və təalə - nin feli sifətlərindəndir. Allah daima bu sifətə mənsub deyildir. İstədiyi vaxt onu edir. Sələflərdən bəziləri Allahın qullarına olan Məkrini (yəni hiyləyə qarşılıq verməsini) onların bilmədikləri bir yerdən nemətlər ilə dərəcə-dərəcə əzaba yaxınlaşdırılması deyə açıqlamışlar. Onlar yeni bir günah etdikdə O, da onlara yeni bir nemət ehsan edər. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Bir kimsə günah etməyə davam etdiyi müddətdə və Allahın ona dünyadan sevdiyi şeyləri verdiyini görəcək olsan bil ki, bu Allah tərəfindən (o, kimsəyə) dərəcə-dərəcə əzaba yaxınlaşdırılmasıdır». «Ayələrimizi yalan hesab edənləri haradan olduğunu özləri də bilmədən tədricən məhvə yaxınlaşdıra-cağıq». (əl-Əraf 182). «Kafirlərə edilmiş xəbərdarlığı unutduqları zaman (küfürlərini daha da artırmaq məqsədilə) hər şeyin (bütün nemətlərin) qapıların onların üzünə açdıq. Kafirlər özlərinə verilən (dünya) nemətlərinə sevindikləri vaxt onları qəflətən yaxaladıq və onlar (hər şeydən) məhrum oldular». (əl-Ənam 44)^. «Biz onları bilmədikləri yerdən dərəcə-dərəcə əzaba yaxınlaşdıracağıq». (Nun 44). Bu bir İSTİDRACDIR – dərəcə-dərəcə əzaba yaxınlaşmaq. İnsanlar Allahın Rəsullarının əmrlərini zay etdikdə, qadağalarını etdikləri zamn ruzidə boluq, bədəndə sağlamlıq, malda, pulda artım, bolluq qapıları açılar. Bununla sevinib qəflətdə olduqları və bu çirkin halları ilə sevindikləri zaman Allah onları əzabı ilə yaxalayar. Təbəri «Cəmiul Bəyan» 5/193-194, İbn Kəsir 2/132. . Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Sizin üçün ən çox qorxduğum şey Allahın yerin bütün bərəkətlərini (dünya nemətlərini və şirinliklərinin) qapılarını sizlərə açmasıdır». Buxari «Riqaq» 81, Müslim «Zəkat» 12. Allah hiyləyə qarşılıq verənlərin ən xeyirlisidir. «Onlar (İsaya inanmayanlar) hiyləyə əl atdılar. Allah da onların hiyləsinə qarşı əvəz verdi. Allah bütün hiyləgərlərdən tədbirlidir (hiyləgərlərə ən yaxşı cəza verəndir)». (Ali İmran 54). Bu ayə Yəhudilərin İsa – əleyhissəlam – ı öldürmək istədikləri üzərinə nazil olmuşdur. Xain Yahuza adında biri İsa – əleyhissəlam – ı öldürmək üçün onu təqib edənlərlə birlikdə (İsa – əleyhissəlam – ın) olduğu yerə gəlir. Lakin Allah - subhənəhu və təalə - İsa – əleyhissəlam – ı səmaya yüksəldir. Xain Yahuzanı isə İsa – əleyhissəlam – a bənzədir. Xain Yahuza evi axtarıb İsa – əleyhissəlam – ı orada tapmadıqda çölə çıxır. Onunla gələnlər Yahuzanın İsa olduğunu görüb bu inancla onu öldürürlər^.

1373 Heysəmi 1/104.

1374 Heysəmi «Məcmu Zəvaid» 1/104.

1375 Buxari 2561, Müslim 2535, Tirmizi 2221.

1376 Tirmizi 3862, Əhməd 4/87, 5/54,57.

1377 Əhməd «Fadailus Sahabə» 20.

1378 Müslim 2496, Tirmizi 3859, Əbu Davud 4653.

1379 Əbu Davud 4649, Tirmizi 3748.

1380 Təbərani, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 6285.

1381 Buxari 3673.

1382 Müslim 75.

1383 İbn Asim «Sünnə» 2/483.

1384 Buxari 6182, Müslim 2247.

1385 «Ədəbul Mufrad» 253.

1386 Buxari 6239, Müslim 2679.

1387 Müslim 2163.

1388 Müslim 2164.

1389 Müslim 2167.

1390 Buxari, Müslim.

1391 Əbu Davud 4084, Tirmizi 2722.

1392 Müslim 2992.

1393 Buxari 6225, Müslim 2991.

1394 Əbu Davud 5038, Tirmizi 2740.

1395 Müslim 2995.

1396 Buxari 6223.

1397 Müslim 2257.

1398 Müslim 2259.

1399 Müslim 2256. Ləbid b. Rabia olub cahiliyyə dövrünün şairlərindəndir. İslamı qəbul etmiş və uzun ömür sürmüşdür. Ənəs b. Məlik - radıyallahu anhu – nun rəvayət etdiyinə görə 140 il yaşamışdır. Osman - radıyallahu anhu – nun xəlifəliyi dövründə Kufədə ölmüşdür. Quranı dinləyib öyrəndikdən sonra İslami həyatında heç şer söyləməmişdir.

1400 Müslim 2261.

1401 Müslim 2269.

1402 Buxari, Müslim.

1403 Müslim 2263.

1404 Buxari.

1405 Buxari.

1406 Buxari, Müslim.

1407 Müslim 2253.

1408 Buxari, əl-Albani «Səhihul Cəmi».

1409 Buxari 5728, Müslim 2218.

1410 Buxari 5774.

1411 Müslim 281.

1412 Müslim 654.

1413 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1232.

1414 Müslim 1934.

1415 Müslim 1936,1938.

1416 Buluq əl-Məram 1325.

1417 Buluq əl-Məram 1342.

1418 Buluq əl-Məram 1328.

1419 Buluq əl-Məram 1351.

1420 Buluq əl-Məram 1354.

1421 Buxari 2998.

1422 Əbu Davud 2607, Tirmizi 1674.

1423 Əbu Davud 2608.

1424 Buxari 1801, Müslim 715,1928.

1425 Əbu Davud 2558.

1426 Buxari 2354, Müslim.

1427 Buxari 2369.

1428 Müslim 1627.

1429 Müslim 655.

1430 İmam Əhməd.

1431 Müslim 2155. Alimlər qeyd edirlər ki, içəri daxil olmaq istədikdə «Kimdir o?» və ya «Kimdir?» deyə soruşulduqda – «Mənəm» deyə cavab vermək məkruhdur. Adnan söyləmək lazımdır.

1432 Əbu Davud, Səhihul Cəmi 6196.

1433 Tirmizi 1078,1079.

1434 Müslim.

1435 Müslim 1885.

1436 Müslim 1885.

1437 Buxari 2387.

1438 BORCU BAĞIŞLAYANIN MÜKAFATI - Cabir - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Allah rəhm etsin o, kimsəyə ki, satarkən, alarkən və (borcu) tələb edərkən mülayimlik göstərir» Buxari 2076. Əbu Qatadə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Kim istəyirsə ki, Allah Qiyamət gününün sıxıntılarından onu qurtarsın (borclu) olana möhlət və versin, ya da (boru ya qismən, ya da bütünlüklə) ona bağışlasın» Müslim 1563. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «(Keçmiş ümmətlərdə) insanlara borc verən bir nəfər vardı. Bu adam xidmətçilərinə: «(Borcu qaytarmaq) üçün çətin bir vəziyyətə düşən kimsənin yanına getdikdə (borcu) ona bağışla, umulur ki, Allah da bizi bağışlayar. Adam Allahın hüzuruna gədldiyi zaman həqiqətən də günahları bağışlandı» Buxari 2078, Müslim 1562. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Hər kim (borclu) bir kimsəyə borcunun bir qismini və ya hamısını bağışlayarsa Allah heç bir kögənin olmadığı gündə onu Öz kölgəsində kölgələndirər» Tirmizi 1306. Əbu Musa əl-Bədri - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Sizdən əvvəlki ümmətlərdən bir nəfər hesaba çəkildi. Lakin (əməli içində) bir əməlindən başqa xeyir olan başqa bir əməli yox idi. Zəngin olduğuna görə insanlarla (ticarət işləri görər və xidmətçilərinə əmr edərdi ki, çətin vəziyyətdə olanlara borcu bağışlasınlar. Bu səbəbə görə də Allah: «Biz də onu (bağışlamağa) daha haqlıyıq, onu buraxın» deyə buyurdu Müslim 1561. Borcu qaytardıqda daha gözəliynən qaytarmaq olar. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, bir nəfər Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in yanına gələrək qəzəbli şəkildə ondan borcunu tələb etdi. Səhabələr onun üstünə qəzəblənmək istədikdə Peyğəmbər: «Buraxın onu, haqq sahibi üçün söz haqqı da vardır. Ona dəvəsi yaşda bir dəvə verin» deyə buyurdu. Səhabələr: «Ya Rəsulullah! (Dəvəsi yaşda bir dəvə) tapa bilmirik. Onu dəvəsindən yaşca daha dəyərlisi vardır» dedilər. Peyğəmbər: «Onu verin. Çünki sizin ən xeyirliniz borcunu ən gözəl şəkildə ödəyəndir» deyə buyurdu Buxari 2306, Müslim 1601. Cabir - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, vaxtilə Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ondan (öz qiymətinə) bir dəvə aldı və üstünə (əlavə də) etdi» Buxari 2097, Müslim 715.

1439 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1242.

1440 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1239.

1441 Əbu Davud 2873.

1442 Buxari 3834.

1443 Əhməd 3/413, Səhih Əbu Davud 4821, əl-Albani «Səhih Silsilə» 838.

1444 əl-Albani «Səhih Silsilə» 1795.

1445 Ədəbul Mufrad 327.

1446 Ədəbul Mufrad 328.

1447 Zövcəsı ilə yaxınlıqdan sonra, onlar arasında baş verən sirləri açıb başqalarına danışmaq. Müslüm 1437.

1448 Həfsə - radıyallahu anhə – nin yodaşı Hunays b. Xuzeyfə əs-Saxmi - radıyallahu anhu – idi. Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - səhabələrindən idi. Bədr döyüşündə yara aldığından Mədinədə ölür.

1449 Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - onunla evlənmək istədiyini bildiyi üçün.

1450 Buxari 4005.

1451 Aişə - radıyallahu anhə – Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in zövcəsi həm də möminlərin anası olduğu üçün belə deyir.

1452 Buxari 2623, Müslüm 2450.

1453 Müslüm 2482.

1454 İmam Əhməd 3/135.

1455 Müslim 1897.

1456 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1269.

1457 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1270.

1458 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1271.

1459 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1273.

1460 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1277.

1461 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1275.

1462 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1267, əl-Albani zəif hədis.

1463 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1268, əl-Albani zəif hədis.

1464 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1276, əl-Albani zəif hədis.

1465 Müslim 2575.

1466 Buxari 6/185, Müslim 12/216.

1467 Buxari 4234, Müslim 1/108.

1468 Şərh Səhih Müslim 2/127.

1469 Buxari 3074.

1470 Müslim 12/218.

1471 Buxari 5/294, Müslim 89, Əbu Davud 2874, Nəsəi 6/257.

1472 Müslim 2229.

1473 Əbu Davud 3907, əl-Albani zəif hədis.

1474 Tirmizi 1460, Həkim 4/360.

1475 Buxari 6/184, Tirmizi 1586, Əhməd 1/190, Əbu Davud 3043.

1476 Buxari 2237, Müslim 1567.

1477 Buxari 3843.

1478 Əhməd 1/277,311, Əbu Davud 3905, İbn Məcə 3726.

1479 Nəsəi 7/112, Tirmizi 2073, Əhməd 4/310, Həkim 4/216.

1480 Əhməd 2/408,429,476, Əbu Davud 3903, Tirmizi 135.

1481 əl-Munziri «Tərğib vət Tərhib» 4/52, Heysəmi 5/117.

1482 ƏRRAF – kahin növlərindəndir. İbn Əsir – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Münəccim, qeybi bildiyini iddia edən kimsdir». Xattabi – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Oğurlanmış əşyanın yerini deyən, qeyb olan şeylərin məkanını bilən və s. buna bənzər şeyləri söyləyən kimsədir».

1483 Müslim 2230, Əhməd 5/380, 4/68.

1484 Əhməd 1/389, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 3955.

1485 Əhməd 2/220, Heysəmi «Məcmu Zəvaid» 5/180, əl-Albani «Səhih Silsilə» 1065.

1486 Təbərani 18/162, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 5435.

1487 Buxari 10/182, Müslim 2220.

1488 Buxari 10/181, Müslim 2224.

1489 Əbu Davud 3910, Tirmizi 1614, İbn Hibban 1427, İbn Məcə 3538.

1490 Buxari 6/211.

1491 İbn Əsakir.

1492 Əbu Yala.

1493 Əhməd 4/399, İbn Hibban 1380, Həkim 4/146.

1494 Əhməd 1/89,108,131, Tirmizi 3291.

1495 Müslim.

1496 Müslim 73.

1497 Buxari, Müslim. Üçüncü oğlu İbrahimdir. Hicri 8-ci ildə Mədinədə dünyaya gəlmiş və hicri 10-cu ildə 17 və ya 20 aylıq ikən vəfat etmişdir. Ənəs - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – oğlu İbrahim öldüyü zaman buyurdu: «O, körpə ikən öldü. Onun Cənnətdə iki süd anası vardır. Onlar onun südünü iki ilə tamamlayacaqlar. Çünki o, mənim oğlumdur».

1498 Məcmuu Fətava 10/203.

1499 Təbəri «Təfsir» 6/114, Təfsir İbn Əbi Hatim 6/1784.

1500 Tahavi «Şərhu Mənail Asar» 1/372, Əbu Yala «Musnəd» 3/1317, Əhməd 5700, Tirmizi 2/82.

1501 İbn Abidin «Rəsmul Muftu, Məcmuatur Rəsail» 1/32.

1502 Əbu Nuaym «Hilyətul Övliya» 1/136.

1503 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/983.

1504 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/984.

1505 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/988.

1506 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/989.

1507 İbn Abbidin «Haşiyə» 1/63, «Rəsmul Muftu, Məcmuatur Rəsail» 1/4.

1508 İbn Abdil Bərr «İntiqa fi Fəzailil Səlasətil Əimmətil Fuqaha» səh. 145, İbn Qeyyim «İlamul Muvakkin» 2/309, İbn Abidin «Haşiyə» 6/293, Rəsmul Muftu s. 29-32, Şarani «Mizən» 1/55.

1509 Şarani «Mizən» 1/55, Əbul Həsənət «Nafiul Kəbir» s. 135.

1510 Şarani «Mizən» 1/26.

1511 İbn Abdil Bərr «Cəmi» 2/32, İbn Həzm «İhkam» 6/149.

1512 İbn Abdil Hədi «İrşadus Salik» s. 227/1, Təqiyyiddin əs-Subki «Fətva» 1/148.

1513 İbn Qeyyim 2/363, İbn Həzm «Fullani» s. 68.

1514 Hərəvi «Zəmmul Kəlam» 3/47/1, Xatib Bağdadi «İhticac Biş Şafii 8/2, İbn Əsakir 15/9/10, Nəvəvi «Məcmu» 1/163, İbn Qeyyim 2/361, Əbu Nuaym «Hilyə» 9/107.

1515 Şarani s. 107.

1516 Əbu Nuaym 9/107, İbn Qeyyim «İlamul Muvakkin» 2/163, Fullahi s. 104.

1517 İbn Əbu Xatim «Adab» s. 93, İbn Əsakir 15/10/1.

1518 İbn Əbu Xatim s. 93-94.

1519 Fullani 113, İbn Qeyyim «İlam» 2/302.

1520 Əbu Davud «Məsailul İmam Əhməd» s. 276-277.

1521 İbn Abdil Bərr «Cəm» 2/149. İbnul Cövzi s. 182.

1522 Müslim 2608.

1523 Buxari, Müslim.

1524 Səhih Buxari 6116.

1525 Əl-Albani «Səhihul Cəmi» 694.

1526 Buxari «Ədəbul Mufrad» 281.

1527 Buxari «Ədəbul Mufrad» 282, əl-Albani zəif hədis.

1528 Buxari «Ədəbul Mufrad» 487,488.

1529 Buxari 6/61, İbn Məcə 11/216.

1530 Müslim şərhi 5/814 (Müslim «Zuhd» 2).

1531 «Səhihul Cəmi» 5423.

1532 Tirmizi 5/82, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 453.

1533 Buxari 4/63, Müslim şərhi 5/816.

1534 Tirmizi.

1535 Müslim10/82.

1536 Müslim 2956.

1537 Müslim 2960.

1538 Tirmizi, əl-Albani səhih.

1539 İmam Əhməd «Musnəd», Tirmizi.

1540 Buxari 1465, Müslim 1052.

1541 Buxari 6413.

1542 Buxari 6490, Müslim 2963.

1543 Tirmizi 2337.

1544 Tirmizi 2368.

1545 Müslim 2978.

1546 Müslim 1046.

1547 Buxari 6436, Müslim 1049.

1548 Müslim 1051.

1549 Buxari 2739.

1550 Tirmizi 2352.

1551 Buxari 6460, Müslim 1055.

1552 Buxari 7324.

1553 Buxari 2456.

1554 Tirmizi 2347.

1555 Təbəri Təfsir 10/173, İbn Kəsir «Təfsir» 4/111, 112, İbn Hişam 4/168.

1556 Dəkaikut Təfsir 3/332.

1557 əl-Muğni «Kitabul Murtəd» 12/298-299.

1558 Camiul Əhkamul Quran 8/397.

1559 Macmuu Fətava 7/273.

1560 Fətva Muhəmməd b. İbrahim 1/174, 12/195, İbn Baz 3/165, Useymin «Məcmuus Səmin Min Fətva» 1/62.

1561 Təfsirul Quranil Azim 7/356, Müslim 91, Tirmizi 1999, Əbu Davud 4/352.

1562 Fətva Əli Şeyx 12/195.

1563 Buxari, Müslim.

1564 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1258.

1565 Lisanul Arab 1/454.

1566 «Mədaricus Salikin» 1/306.

1567 Buxari, Müslim.

1568 «Mədaricus Salikin» 1/297.

1569 Mədaricus Salikin 1/303, Camiul Bəyan 9/46, Zədul Məsir 6/107.

1570 Buxari, Müslim.

1571 Tirmizi, əl-Albani «Səhih əl-Cəmi» 4214, «əl-Mişkət» 4336, «Təxric ət-Tərğib» 2/268-ci hədis.

1572 İbn Məcə, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 3008.

1573 Müslim 2749.

1574 Bu kəlmələr heç də onu açıqlamır ki, insan istədiyini edə bilər. Xeyr! Bu kəlmələr bizə onu açıqlayır ki, insan günah etdikdən sonra dərhal tövbə edərsə Allah onu bağışlayar.

1575 Buxari 7507, Müslim 2758.

1576 İmam Əhməd, İbn Məcə əl-Albani «Səhihul Cəmi» 6802.

1577 Təbərani «əl-Kəbir», Beyhəqi «Şiab əl-İman», əl-Albani «Səhih Silsilə» 1209.

1578 Tərğib vət Tərhib 1/284.

1579 Buxari, Müslim.

1580 Tirmizi, İbn Məcə.

1581 Əhməd, Tirmizi, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 6132.

1582 Buxari, Müslim 2581.

1583 Müslim 2581.

1584 Beyhəqi, Əbu Yala.

1585 Təbərani, əl-Bəzzar «Məcmə Zəvaid» 1/36, İbn Həcər «əl-İsabə» 4/149.

1586 Buxari 3/382, Müslim 9/119.

1587 Müslim 13/30.

1588 Müslim 1630.

1589 Müslim 1631.

1590 Əbu Davud 1810, Tirmizi 930, Buxari 1858.

1591 Müslim 1336.

1592 Müslim 1631.

1593 Buxari, Müslim.

1594 Buxari 5647, Müslim 2571.

1595 Buxari 10/103, Müslim 16/129.

1596 Buxari, Müslim.

1597 Müslim 8/51, Əbu Davud 2408.

1598 Buxari, Müslim.