Seleksiyasi va navshunosligidan amaliy mashg

Bog‘ qulupnayi — (katta mevali, katta gulli qulupnay) 
Chili 
va viijniya qulupnaylarining duragayi hisoblanadi. Yow oyi holda 
uchramaydi. Seleksiyada foydlanadigan asosiy tu r hisoblanadi.
Navlari: 
Kulver, Tashkenskaya, Pam yat Shredera, 0 ‘zbekis- 
ton, Qrim, R em ontant va boshqalar.
Smorodina — Ribes 
turkumiga mansub ko‘p yillik o ‘simlik 
Amerika o ‘rm onlarida o ‘sadi. 150 ga yaqin turi bo ‘lib, ulardan 
quyidagilari m uhim ahamiyatga ega:
Qora smorodina 
— Yevropa, Sibir, 0 ‘rta Osiyo, Qozog‘iston 
va Mongoliyada o ‘sadi. Madaniy holda yetishtiriladigan navlari shu 
turdan kelib chiqqan. Qishga chidamli, hosildor vitaminlar miqdori 
ko‘p, seleksiya uchun qimmatli hisoblanadi.
Sibir qora smorodinasi. 
Sibirda tarqalgan sovuqqa chidamli 
mezofit, periodik hosil beradi. Gullari geterostiliya tipida. Shuning 
uchun o ‘zidan changlanib, yaxshi hosildorlikni ta ’minlamaydi. 
Mevalari pishganda tez to'kilib ketadi. Qishga chidamli. Mevalarining 
kattaligi uchun seleksiyada keng foydalaniladi.
Yowoyi Smorodina 
— yowoyi holda Sharqiy Sibir va Uzoq 
Sharqda o ‘sadi. Qishga chidamli. Uning ishtirokida Primorskiy 
chempion navi yaratilgan. Yowoyi smorodina bilan qora smorodina 
duragayi seleksiya uchun qimmatli hisoblanadi.
M ox smorodinasi. 
Yotib o‘suvchi forma b o ‘lib, yow oyi holda 
Sibirda, Koreya va Xitoyda o ‘sadi. Tuproq iqlim sharoitiga talabchan.
Seleksiya uchun mox seleksiyasi, kam gulli smorodina, Amerika 
smorodinasi, Qozog‘iston smorodinasining ahamiyati katta.
68

---

Krijovnik oilasi — krijovniksimonlar turkumi — Crosselaria
0 ‘zbekistonda krijovnikning Yevropadan keltirilgan ayrim navlari 
o ‘stirilmoqda. Mevasi mayda, och sariq, pushti, binafsha rangda 
va qoram tir bo'ladi. Mevasi iste’mol qilinadi, murabbo va vino 
tayyorlanadi. Navlari — Xauton, Purmon, Qora Negus, Smena va 
boshqalar. S vitamini va boshqa moddalarga boy.
Bir tupidan o ‘rtacha 4—6 kg, gektaridan 80 s gacha hosil olinadi.