Seleksiyasi va navshunosligidan amaliy mashg

0 ‘rta Osiyo noki (P.Asial mediae) 
Tyanshanda, Bo‘stonliq 
tum anida, Qirg‘izistonning janubi va Tojikistonda uchraydi. Pay­
vandtag sifatida foydalaniladi.
0 ‘zbekistonda oddiy o ‘rmon noki baquw at payvandtag hisob- 
lansa, pakana payvandtag uchun behi payvandtaglari qo‘llaniladi.
Daraxtlari chetdan yaxshi changlanishi uchun bog‘da kamida
2—3 ta bir vaqtda gullaydigan har xil navlar b o ‘lishi kerak.
50

---

0 ‘rta Osiyo nok navlari issiqqa, qurg‘oqchilik va zararkunan- 
dalarga ancha chidamli. Yevropa navlari o ‘simliklar bitlari bilan 
kuchli zararlanadi. Uvozi, Shahrisabz, Royal zimniy, Seyanes 
Kiffer navlari (mahalliy navlar) — o ‘simlik bitlariga chidamli.
Seleksiyada yow oyi nok turlaridan foydalanib, tuxumlararo 
duragaylash ham qo‘llaniladi (Nok, olma, behi). Bundan tashqari 
navlar, duragaylar, m utant, poliploid formalarni chatishtirish 
ham keng qo'llaniladi.
Urug‘li meva ekinlarining duragay ko‘chatlari to rf — chirindi 
aralashmalari, chim — tuproqli kubiklarda yetishtirilib, 0,5x1,5 m 
masofada ekiladi. K o‘chatlarni yetishtirishning uchinchi yilidan 
boshlab ularning hosilga kirishini tezlashtirish maqsadida retar- 
dantlardan foydalanish maqsadga muvofiq.
Bundan tashqari seleksion pitomniklarda ko‘chatlarni tez hosilga 
kirishini jadallashtiruvchi boshqa usullardan ham foydalanish 
mumkin.
Seleksion ko‘chatlar hosilga to ‘la kirgandan so‘ng yakuniy ba­
holash o ‘tkaziladi.
Olma navlari
Renet Simirenko. 
Mevalari qishda saqlash uchun yaroqli nav 
b o ‘lib, 0 ‘zbekistonning barcha viloyatlarida yetishtirish uchun 
rayonlashtirilgan. K o‘chati o ‘tqazilgandan keyin 4—5-yili hosilga 
kiradi. Serhosil, lekin, solkash. Mevasi konussimon, o ‘rtacha vazni 
110—120 g. Po‘sti ya-shil yoki ko‘kish-sariq, eti sarg‘ish-oq, 
o ‘rtacha tig‘iz, xushbo‘y. Mevasi sentyabrning ikkinchi yarmida 
uziladi. Terib olingani may-iyungacha saqlanadi.