da keng tarqalgan. Uning bir necha turi b o iib ,
ularning orasida
seleksiyada dusen va paradizkaning ahamiyati katta. Ildiz bachkisi-
dan ko'payish xususiyatiga ega. 0 ‘rmon olmasiga nisbatan sovuqqa
chidamsiz.
Kavkazda tarqalgan. Bo‘yi 10—20 metrga yetadi.
Sovuqqa
chidamsiz, lekin qurg'oqchilikga chidamli.
Sivers olmasi (Malus seversit)
yow oyi holda 0 ‘rta Osiyo
tog‘larida o‘sadi. Buyi 4 ,5 -1 2 m. Sovuqqa o‘rtacha chidamli, lekin
qurg‘oqchilikka chidamli. 0 ‘rta
Osiyoda qimmatli payvandtag
hisoblanadi.
Turkman olmasi (Malus Turkmenorum)
Kopetdog‘da keng
tarqalgan. Turkm anistonda «Boboarab», Xorazmda «Xazorasp»
(Xorazm olmasi) deb ataladi. Sizot suvlari yuza joylashgan joylar
uchun qimmatli payvandtag hisoblanadi.
Nadzvetskiy olmasi yoki qizil olma (Malus Niedhwetzkya-
na)
Tyanshanda yowoyi holda, 0 ‘rta Osiyoda madaniy holda o‘sadi.
Bo‘yi 5—8 m. Manzarali daraxt sifatida foydalaniladi.
Sibir olmasi (Malus pallosiana)
Uzoq Sharq va Sharqiy Sibirda
tarqalgan. Sovuqqa chidamli — 56 °S sovuqqa chidaydi.
Seleksiyada
sovuqqa chidamli navlar yaratishda foydalaniladi.
Xitoy olmasi (Malus Prunifolia).
Bo‘yi 7—10 m, qattiq so
vuq va qurg‘oqchilikka chidamli.
Dusen — b o ‘yi 4—6 m, ekilgandan 3—4 yildan keyin hosilga
kiradi. Sovuqqa chidamli.
Paradizka — sekin o ‘sadi, lekin uzoq yashamaydi. Dusenga
nisbatan tez hosilga kiradi, mevasi yirik va shirin bo‘ladi.
Olma seleksiyasida kerakli belgi va xususiyatga ega bo ‘lgan
o ‘simliklar duragaylash qo ‘llanilganda, duragaylar F, va F 2 tanla-
nadi. O ta-ona formalari asosan ekologo-geografik prinsip aso
sida tanlaadi.
Mutagenlar bilan ishlaganda iloji boricha yomon belgilari kam
form alar tanlanadi. Mahalliy navlar
va chetdan keltirilgan nav-
larda pog‘onali chatishtirishlardan foydalaniladi.
Navlar morfologik, bioximik va fiziologik belgilar bo ‘yicha
baholanadi. Mayda va o ‘rta kattalikdagi
meva navlari yaratishda
poliploidiya qo‘llaniladi.
Dostları ilə paylaş: 
