Şəmil Sadiq
Yüklə 19,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 279 Məqalələr işləyib çap edirdi. Yazılardan qazan- dığı pulla çox yaxşı dolanırdıq. Hələ pulumuz da artıq qalırdı. Stalin yazıçılar üçün ayrıca mağaza açmışdı. Toyuğun biri 15, kartofun kilosu 1 qəpik idi. Bazar günü olanda İsayla birgə oxuyan uşaqlar bizə gəlirdilər. Yalvarırdılar ki, ev xörəyi bişirim. Bişirər- dim, bizdə yeyib gedərdilər. İsa çox gözəl insan idi. İsaya biri deyəndə ki, pulum yoxdu, acam, cibindəki pulun yarısını ona verərdi... Moskva çox gözəl idi. İldə heç olmasa iki dəfə Moskvaya gəzməyə gedirdim. Moskva mehmanxa- nasında həmişə yerimiz var idi. İsa Bakıdan Yazıçılar İttifaqına teleqram göndərər, ordan da bizə cavab gələr, gedərdik. Bütün bunlar dövlət hesabına olur- du. Moskvada İsanın dostları çox idi, onlardan biri Aleksandr Fadeyev idi. Fadeyev İsa haqqında ədə- biyyat qəzetində məqalə yazmışdı ki, Azərbaycanın ən yaxşı yazıçısı İsa Hüseynovdur. Moskvadan qayıdandan sonra qalmağa ev-eşik yox idi. İsa Azərnəşrdə işləyirdi. Nizami kinoteat- rının yanında ev kirayələmişdik. Həmin evdə bizim- lə birgə mənim 3 bacım, İsanın 4 bacısı, 2 qardaşı da qalırdı. Axşam olanda bütün otaq boyu yorğan-dö- şək salınardı. Yatmağa yer də yox idi. İsanın şüşə- bəndi var idi, həmişə orda işləyərdi. Bir gün məni yuxudan tıqqıltı səsi oyatdı. Ayağa durub gördüm ki, İsa çörəyi kiçik-kiçik doğrayıb nəyi isə yemləyir. Diqqətlə baxanda gördüm ki, balaca-balaca siçan- lardı. Mən də siçandan yaman qorxuram. İsa mənə, atama, anama and verdi ki, dəymə bunlara. Siçanlar İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 280 İsaya o qədər öyrəşmişdilər ki, ayağının ətrafında fırlanırdılar. O hər gün siçanları yedizdirirdi. Hətta su da qoymuşdu ki, içsinlər. Bax, İsa bu cür ürəyi nazik insan idi. Çox gözəl insan idi. O qədər zəh- mətkeş idi. Gecə-gündüz işləyərdi... Firuzə xanım danışdıqca həmin səhnə gözümün qa- bağında canlandı. O böyük dahi insanın qəlbinin necə kövrək olduğunu gördüm. Divara söykənmiş portretindəki simasına, gözlərinə baxdım. Gözlərində mərhəmət, sevgi və müdriklik var idi... *** Mən İsayla sevib ailə qurmamışdım. Tibb İnsti- tutunda oxuyanda 1 il Qazaxa getməyib yataqxa- nada qaldım. Dedim mən onu sevə bilmərəm, xalam oğludu. İsmayıl Şıxlı bizə hər gün gəlirdi. O, orta məktəbdə mənim müəllimim olub. Məni çox istəyir- di, elə İsanı da... Mənə deyirdi ki, Firuzə, bax gör necə gözəl insandı. İsa İsmayıl Şıxlıya çox kömək edib. Kimlərə kömək etməyib ki, Bayram Bayra- mova, Əkrəm Əylisliyə... Əkrəm Əylisli bir dəfə bizə gəldi. İsadan kömək istəyirdi, dolanışığı çətin idi. O vaxta kimi Əkrəmi görməmişdim. Çünki o zaman hələ oxuyurdu, işləmirdi. İsa dedi ki, darıxma mən sənə kömək edərəm. Əkrəm gedəndən sonra mən də nə qədər ağladım, İsaya dedim ki, ürəyim ağrıyır, ona kömək et. İsa ona çox kömək etdi. Ancaq Əkrə- min “Daş yuxular” əsəri çap olunanda İsa zəng edib İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 281 onu danladı. Dedi ki, bu torpağın suyunu içmisən, çörəyini yemisən heç xəcalət çəkmirsən? *** Sevinc 20 ildən sonra anadan oldu. İndiki ailələrdə uzağı 5 il övlad olmayanda tez ayrılırlar. Amma İsa buna görə heç narahat olmurdu. Vali- deynləri onu evləndirmək istəyirdi. Şərtə görə yeni arvad rayonda, mən isə Bakıda qalmalı idim. Mən dedim ki, İsanın icazəsini vermişəm. Halal xoşu olsun, getsin evlənsin. O isə razılaşmırdı. Deyirdi ki, səndə də bacı-qardaş çoxdu, məndə də. Qocalanda biri qeyrətli olar bizi saxlayar. Salam Qədirzadə İsaya deyirdi ki, cavan oğlansan, boşa get başqasını al, Firuzə də başqa insanla ailə qurar. İsa Salamı bu sözünə görə pilləkəndən aşağı yıxmışdı... *** Sonra biz Türkiyəyə gəzməyə getdik. İlk dəfə bizə icazə verdilər ki, Türkiyəyə gedək. Axı əvvəl Türkiyə ilə sərhədlərimiz bağlı idi. Türkiyəyə gedən- lər arasında Məsud Əlioğlu xanımı Rəna ilə, Süley- man Rüstəm xanımıyla, Rəsul Rza və həyat yoldaşı Nigar xanım və İsmayıl Şıxlı da var idi. Həmin dövrdə Türkiyə çox kasıb idi. Əziz Nesin Bakıya – bizə gedib-gələrdi. Bir dəfə bizə dedi ki, mən sizin hamınızdan üzr istəyirəm. Mənim elə pulum yoxdur ki, sizə qonaqlıq verim. Ancaq xahiş edirəm, sözümü yerə salmayın. Gedək hərənizi bir bulku ilə çaya qo- naq edim. Türkiyəyə gedəndə Orxan Gəncəbay bizi evinə qonaq çağırdı. Evləri çox böyük idi. Otaq pərdə ilə İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 282 iki yerə bölünmüşdü. Otağın bir tərəfində Hitlerin vaxtında əsir düşmüş, Gəncədən, Qazaxdan olanlar var idi. Amma onların bizimlə görüşməyə ixtiyarları yox idi. İcazə vermirdilər. Otaqda çoxlu "çekist" var idi. Dedilər ki, kim qohum-əqrəbasını axtarırsa ka- ğızda adını yazsın, biz göndərəcəyik, sizə cavab gələ- cək. Mənim atamgil də 3-4 qardaş idi. Ordan cavab gəldi ki, əmim bizim olduğumuz otaqdadır. Amma görüşməyə izin verilmədi. İsmayıl Şıxlı da dayısını tapdı. Dayısı Türkiyədə hərbi təyyarəçi idi. Belə anlar insana çox pis təsir edir. Öz yaxınını, doğmanı görmək istəyirsən, amma görə bilmirsən. Bircə Rəsul Rzanın xanımı Nigar xanıma, qardaşı ilə görüşməyə icazə verdilər. O da Moskvadan icazə almışdı. Nigar xanımın orda 3 qardaşı var idi. İkisi rəhmətə getmiş, biri sağ qalmışdı. Hava limanında onlar görüşəndə ətrafdakı hər kəs kövrəldi. Bacı-qardaş elə ağlayır- dılar... Türkiyədə 20 gün qaldıq. Qayıdanda Nigar xa- nımı qardaşı ötürəndə üzü-əli əsdi. Dedilər ki, iflic olacaq. Dərman verdilər, həkim çağırdılar. Ancaq heç bir şey baş vermədi. Həmin hadisədən sonra Nigar xanım Bakıya gələndə xəstəliyə tutuldu... *** Qara dənizdə kiçik-kiçik adalar var. Bizi də gəmi ilə həmin adalardan birinə apardılar. Gəmidə cürbəcür içkilər, şokoladlar var idi. Kişilər içkilərə baxıb geri qayıdırdı. İsa Mirmehdini çağırdı. Mir- mehdi bizim binada olurdu, qəzəl yazırdı. Mirmeh- diyə dedi ki, istədiyin 2-3 nəfəri çağıra bilərsən. Yüklə 19,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|