Şəmil Sadiq
Yüklə 19,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İsasız Firuzə Muğanna ilə söhbət
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 274 Nə sən dillənirsən, nə dindirən var. Nə sən bir kimsəni isindirirsən, Nə səni bir dəfə isindirən var. Yetimlik, yalqızlıq, tənhalıq, təklik, Qəmli könüllərin sirdaşlarıdır. Dünyada nə qədər duzlu su varsa, Tək olan kəslərin göz yaşlarıdır. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 275 İsasız Firuzə Muğanna ilə söhbət İsa Muğannanın ocağı ... Senet.az-ın təsisçisi və müəllimim Şəmil Sadiqlə birlikdə bu ocağın qonağı idik. Məqsədimiz də Firuzə xanımın İsa Muğanna haqqındakı xatirələrini yığıb bütöv bir kitab kimi çap etdirməkdir. Evin qəribə, insanı rahatladan ab-havası vardı. Çox nara- hat, tez həyəcanlanan bir adam olsam da qəribədir, bu evdə o hisslər mənə yad oldu. Bizi İsa müəllimin qızı – Sevinc xanım qarşıladı. Simasında sevinclə kədərin qarışığından bir ifadə sezilirdi. İsa Muğnannanın xanımı Firuzə xanım otaqda bizi gözləyirdi. Adımı öyrəndiyində dedi ki, nəvəsi- nin də adı Səmadır. Bunu eşidcək ürəyimdən uşaq şıltaqlı- ğı ilə sevinmək keçdi. Onun dediyinə görə Səma da yaşı- nın az olmasına baxmayaraq yazılar yazır... Demək yeni bir yazıçı yetişir. Buna sevindim. Söhbətə başladıq. Söhbə- timizdəki hadisələr qırıq-qırıq, rabitəsiz olsa da, olduğu kimi təqdim etməyə çalışacam, çünki bu İsa Muğanna ilə bağlı xatirələrdir. Qırıq və rabitəsiz olsa da dəyərlidir... *** İsa Mustafa oğlu Hüseynov (Muğanna) 1928-ci ildə Ağstafa rayonunun Muğanlı kəndində müəllim ailəsində dünyaya gəlib. Atası Mustafa məktəb di- rektoru, anası Xədicə isə tibb bacısı idi. Mən isə Qazaxda yaşamışam. İsa tətillərdə bizə gələrdi. Çox dəcəl uşaq idi. Çəkinirdi məndən. Mən çox sakit qız idim. O qədər sakit idim ki, məndən bir söz qopar- maq üçün kəlbətin lazım idi. Ancaq məktəbdə əla oxuyurdum. Elə məktəbi də əla qiymətlərlə bitirdim. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 276 İsa orta məktəbi məndən bir il əvvəl bitirmişdi. O, Tibb Universitetinə imtahan verib qəbul olmuşdu. Mən də həmin universitetə daxil oldum. İsa II kursda oxuyanda dedi ki, oxumaq istəmirəm, həvəsim yox- dur. Anası ona nə qədər dil tökdü, İsanı qərarından uzaqlaşdıra bilmədi. İsa dedi ki, heç kəs mənə yal- varmasın, mən oxumuram, mən yazacam. O Tibb Universitetindən çıxanda dedim ki, yaxşı oldu ki, getdi, bir yerdə oxumadıq... *** Bu vaxt Firuzə xanımın yadına uşaqlığından ma- raqlı bir hadisə düşdü... ...Uşaq vaxtı İsa bir dəfə bazardan iki balıq alıb gətirmişdi. Anama dedi ki, balıqları saxlamaq üçün bir qab versin. İsa həmin qabda balıqları saxladı. Ancaq balıqların ömrü çox da uzun olmadı. Anam balıqların qoxusundan şikayətlənirdi. Bacım Gülarə dedi ki, darıxma, onun balıqlarına mən divan tutum, o da baxsın. Balıqların başlarını kəsdi, amma onları qızartmağa cəhd etmədi. İsa gəlib gördü ki, qab qana bulaşıb. Bildi ki, balıqları Gülarə kəsib. Gülarə isə evdən qaçıb gizləndi. İsa dedi ki, balıqları bişir, am- ma canı çıxsa da, bundan bir tikə də ona yeməyə ver- məyəcəm. (gülür-red) *** Müharibə illəri çox çətin illər idi. İsanın atası Berlində idi. Ordan çoxlu pal-paltar göndərmişdi. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 277 Xalam (İsanın anası) ən yaxşılarını mənim üçün seç- di, dedi ki, al bunları, sən institutda oxuyursan. Mə- nim heç yadımdan çıxmaz ki, ayaqqabı almağa pu- lum yox idi. Qışı yay ayaqqabısı ilə keçirtməli ol- dum. O vaxt Bakıda bərk qar yağmışdı. Corabı corab üstündən geyinirdim. Hər şey indiki kimi deyildi. Çox çətin vaxtlar idi... Aradabir sükut yaranırdı... Firuzə xanım danışdıqca sanki yaddaşındakı kitabın səhifəsini biz də onunla bərabər vərəqləyirdik. Hər fasilədə otağın sol küncündəki İsa Mu- ğannanın portreti gözümə dəyirdi. Sanki indi o da bizimlə bax bu otaqda ötüb-keçənləri xatırlayır, sakitcə dinləyir- di... *** Səhər saat 5-də durub “kartoçka” (kitabça) ilə 400 qr çörək alırdıq. Həmin qarlı qış günündə yataq- xanadakı oğlanlarımız dedi ki, qızlar getməsin, “kar- toçka”ları verin bizə biz gedək alaq. Semaşkonun (İndiki 1 saylı Şəhər Klinik xəstəxana) yanındakı ma- ğazadan alıb gətirdilər. Müharibə illərində kartof, düyü tapılmazdı. Anam yaydan əriştə kəsərdi... *** İsa universitetə daxil oldu (Bakı Dövlət Uni- versiteti – red) Filologiya fakültəsinə. Universiteti əla qiymətlərlə bitirdi. Mehdi Hüseyn ( o zaman Yazı- çılar İttifaqının katibi idi) İsaya dedi ki, “Sən çox qa- biliyyətli oğlansan. Gəl səni Moskvaya oxumağa İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 278 göndərək. Mehdi Hüseynə “Mehdi qağa “ deyirdik. İsa dedi ki, Mehdi qağa, mən rus dilini bilmirəm. Mehdi dedi: “Öyrənəcəksən. Balaca kitablardan al, oxu”. Həqiqətən də rus dilini öyrənə bildi. Amma atası, onu həmin il Moskvaya getməyə qoymadı. Dedi: “Ailə qur, sonra get Moskvaya.” Həmin il ailə qurduq. İsa sonra Moskvaya getdi (Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna daxil oldu – red). Burdan təyyarə ilə Moskvaya getmək üçün Həştər- xana, ordan Stalinqrada getmək lazım idi. Stalinq- raddan da Moskvaya... Sonra İsaya teleqram göndər- dim ki, Moskvaya gəlmək istəyirəm, Ağstafada qala bilmirəm. İsa razılığını verdi. Qaynatam məni yola saldı. Moskva hava limanına çatdım. İsa məni hava limanında gözləyirdi. Yanında da bir kök oğlan var idi. İsa dedi ki, tanış ol, bu Nəbi Xəzridir, mənim dostumdur. Ev də kirayələmişəm. Qladkovun evidi”. Ev dağın başında idi, ayağından çay axırdı. Bu ev Qladkovun bağ evi idi. Smirnovla qonşu idik. Smirnov çox varlı adam idi. Kənarda inək, qoyun, at saxlayırdı. Günorta gətirib inəkləri sağır, südündən yağ-pendir hazırlayırdılar. Ancaq Qladkov ondan qat-qat yaxşı insan idi. Maraqlı yer idi, həm də so- yuq idi. Kişinin 2 otağı vardı. Birində biz qalırdıq. Burda yaşamağa başladıq. Qəribsədim. İsaya dedim ki, burda yaşamaq mənə çox çətindi. İsanın da atası müharibədən yeni gəlmişdi. Hər ay bizə pul göndər- məyə imkanı yox idi. İsa da çox qürurlu idi. Atasına dedi “Ata, pul göndərmə, mən öz ailəmi özüm saxla- yacam”. Yüklə 19,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|