«servis» fakultеti «kasb ta'limi» kafеdrasi

Psixologiyada psixanalizlarning o‘rni, ahamiyatligi
Psixologiyada har bir metodika natijasi analiz qilinadi. Aniqlangan natijalarga psixoanaliz natijasi to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatilmasada, silliq tarzdagi tushunchalar berishi shart. Psixoanaliz tartibi, ko‘rinish, olib borish bosqichlari haqida mijoz ma’lumotga ega bo‘lishi lozim. Psixologlar shaxsning holatiga qarab psixoanalizni tanlaydi va unga taqdim etadi. Shaxs o‘zini psixoanaliz qilishi jarayonlarida ham o‘zining savollariga javob topa boshlaydi. Psixoanaliz matnli, rasmli, jadval shaklida taqdim etilishi mumkin.
Psixoanalizlar shuni ko‘rsatdiki, kishilar begona bo‘lishsa ham ko‘cha ko‘yda bir-biriga tabassum qilishadi. Aholi ko‘p shaharlarda va kichik shaharchalarda bu harakat qanchalik bir-biridan farq qiladi. Kim ko‘proq kuladi ayollarmi erkaklarmi? Yoshlarmi yoki keksalarmi? E’tiborni tortadigan ba’zi holatlar ham bor. Masalan ba’zilar kuchli iztirobda bo‘lishadi.
Capgiroz sindromiga chalinganlar o‘z yaqinlarini ko‘rishganda ular o‘zlarini boshqa odam qilib ko‘rsatganliklariga ishonishadi.
Catarel sindromiga chalinganlar vafot etadi. Psixologiya amaliyotida noyob iqtidor egalari imkoniyatlari cheklanganlar yoki hayot tarzi odatdagidek shaxslar ham uchraydi. Kasallik tarihida bir kishi tanlanadi va tibbiy kuzatiladi, kasallik tarixi qimmatli bo‘lishi mumkin, lekin kuzatiluvchi bu shaxs va shunga o‘xshash shaxs 1 marotaba kuzatiladi. Qolgan kuzatiluvchilar shu odamni imtihon qilishadi. Biz haqiqiy mehr-shavqatli tekshiruvchi yoki muhim qismlarni bo‘rttirib yoki tushunmay imtihon qilyapmizmi tekshirib ko‘rishadi. Yaxshisi tadqiqotlarni ehtiyotkorlik bilan talqin qilishimiz kerak.⁹
Tadqiqotda xalq muayyan e’tiqod nuqtai nazarda savol javob asosida bajariladi nima bo‘lishidan qat’iy nazar, kasbi, mansabi hattoki qo‘shnilar o‘rtasida ham so‘rovlar bo‘ladi. Siz ham tadqiqot natijalarini tez-tez o‘qib tushunishingiz kerak bo‘ladi.
Masalan: Tasodifiy yoki aynan tayinlangan vakilga har qanday tadqiqot so‘rovlari muhim ahamiyatga ega. 1936-yilda Lierariy Digest Amerika Qo‘shma Shtatlari prezidentligi uchun qo‘yilgan nomzodiga 10 million ovoz yuboriladi 2 million ovoz bilan 57 % ustunlik bilan Alfred London afzal topiladi.
O‘sha yili Franklin Ruzvelt demokratik nomzodi mag‘lubiyatga uchraydi. Nima uchun? Muammo Diggest kitobi va avtomobil ro‘yxatlaridan nomlarni tanlab oladi. Shunday qilib Mark uzoq vaqt tadqiqot olib boradi. 1936-yili depressiyaga tushgan kambag‘al bir necha kishilar bilan ishlar olib boradilar (ko‘proq demokratlarni so‘roqqa tutadi). Psixologiya bu kabi savolnomalar, psixoanalizlar jamoa fikrini, ijtimoiy ong tuzilishini va muhitni, shaxslararo munosabatlarni o‘rganishda va ularni psixologik tahlil qilishda juda ahamiyatlidir.
Xulosa qilib aytganda, sotsiometriya metodidan turli yoshdagi va jinsdagi, saviyasi har xil odamlar guruhlaridagi psixologik qonuniyatlarni tadqiq etishda foydalanish mumkin.