SeyfəDDİn qəNİyev tariyel qəNİ
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
Aralığa yorucu bir sükut çökdü. Hamı sakitcə yığışırdı. Bir q ədərdən sonra qapı açıldı, baş nəzarətçi qapının ağzında dayanıb siyahı üzrə bizi çağırıb koridora buraxmağa başladı. Bir n əzarətçi yalnız familiyanı deyirdi. Familiyası çağrılan dustaq ir əli yeriyib adını, atasının adını, doğulduğu ili, mad- d əsini və cəza illərinin qədərini söyləməli idi. Baş nəzarətçi bunların hamısının əlindəki siyahı üzrə doğru olduğunu müəyyən etdikdən sonra həmin məhbus koridora buraxılırdı. Koridorda bizi konvoylar (müşayiət edən MVD ordusu əsgərləri) dəstəsi əhatə etdi. Onlar ov üzərinə şığıyan quzğunlar kimi üstümüz ə cumdular: əvvəlcə, bizi avadanlığımızdan ayı- rıb, şeylərimizi olduqca diqqətlə yoxlamağa başladılar. Yorğan v ə döşəkçələri cırıb, yununu didişdirib, balışları yırtıb tükünü əlləşdirir, öz deməklərinə görə pul, anaşa, tiryək, kart, spirtli içkil ər və iti şeylər (bıçaq, almaz, mismar və s.) axtarırdılar. T əbiidir ki, bu şeylərin heç birisi bizim kimi uzun müdd ət həbsxanada qalmış, ciddi yoxlamalardan çıxmış məh- buslarda ola bilm əzdi. Lakin buna baxmayaraq, onlar səylə axtarır, balışların tükünü havaya sovururdular. Şeylərimiz yoxladıqdan sonra özümüzün axtarışlarımız başlandı. Bu lap təhqiredici və biabır idi: axtarış edənlər pa- paqlarımızın içini, ayaqqabılarımızın altını, sırınmalarımızın yaxasını və qoltuğunu sökür, azacıq narazılıq edəndə boynu- muzun ardına ilişdirirdilər. Mən, rus xalq nağıllarında oxudu- ğum “podzatılnik” sözünün mənasını demək olar ki, burada başa düşdüm. T əxminən, bir saat çəkən bu axtarışlardan sonra, qarovul- çular bizi sıraya düzüb həyətə endirdilər. Oradan güclü bir mühafiz ə dəstəsinin müşayiətilə yaxınlıqdakı dəmiryol xəttinin qırağına gətirdilər. Burada bizi sallağı oturmağa məcbur edib, özləri vaqon- ları nəzərdən keçirməyə başladılar. Onu da deyim ki, bu sallağı ~ 162 ~ oturmaq olduqca əziyyətli bir işdir. Bəzən bir-iki saat belə v əziyyətdə durmağa məcbur edildiyimiz üçün ayaqlarımızın əzələsi sızıldayır, damarlardan qan işləmədiyi üçün dizlərimiz qırılmaq dərəcəsinə gəlirdi. Lakin yerə oturmaq, diz üstə çökm ək və yaxud ayağa durmağa icazə verilmirdi. Aradan xeyli keçdikd ən sonra kameraya gələn nəzarətçi başqa bir zabitlə birlikdə yenidən bizi siyahı üzrə çağırmağa başladı. Biz bir-bir sıradan çıxır və nəhəng “Pulman” vaqon- larına minirdik. Burada vaqona o qədər adam doldurdular ki, h ətta Rostovdan Moskvaya gətirildiyimiz zamanki darısqallıq bundan şükürlü oldu. H əmin gecə mühafizə dəstəsi vaqonların hər bir tərəfində öz yerl ərini tutdu və gecə ikən yolu düşdük. Dörd gün yol getdikd ən donra nəhayət, qatar dayandı və bizi yerə düşürdülər. Bura əsrlik meşələrin içərisində kiçicik həbs düşərgəsin- d ən ibarət bir yer idi. Vağzalı əvəz edən kiçik taxta daxmanın üz ərində “Сухобезводное” yazılmışdı. Bu sözü oxuduqda qeyri-ixtiyari gülüms əməyə başladıq. Hansısa zarafatcıl bir şəxsin bu yerə istehza ilə verdiyi ad, həqiqətən bu yerin şəraiti il ə nə qədər böyük təzad yaradırdı. (“Suxobezvodnoe” quru və susuz yer dem əkdir. Halbuki burada hər tərəf bataqlıq və sucaqlıq idi). Buradakı həbs düşərgəsinin qapısına çatdıqda bizi yenid ən ciddi şəkildə yoxlayıb düşərgəyə buraxdılar. Bura, Qorki v ə Kostroma vilayətlərində yerləşən Unja və Vetluqa h əbs düşərgəsinə məhbuslar qəbul edən həbsxana- düşərgə idi. Burada əlli-altmış nəfərlik xidmət qrupu nəzərə alınmazsa, demək olar ki, heç bir dustaq bir həftədən artıq sax- lanılmırdı. Bizi çirkli, üfun ətli, buz kimi soyuq olan kiçik kame- ralara doldurdular. Gec ənin bir yarısı güclü bir uğultu səsinə yuxudan ayıl- dıq. Düşərgədə işıqlar sönmüş, hər tərəfdən acıqlı insan səsləri eşidilir, ara-sıra sındırılan şüşələrin cingiltisi, qopardılan qapı ~ 163 ~ v ə pəncərələrin şaqqıltısı adamı vahiməyə salırdı. Bir neçə d əqiqədən sonra pulemyot şaqqıltısı eşidildi. Onun ardınca avtomat tüf ənglərdən atəş açmağa başladılar. Bayaqdan b əri düşərgənin ortasında o yan-bu yana qaçan, yüks əkdən bağıraraq nəzarətçiləri söyən adamlar güllə səslərini eşitcək çaşıb qaldılar. Onlar geriyə, kameralara doğru yüyür- m əyə başladılar. Lakin kameralar tərəfdən açılan avtomat yay- lım atəşləri onları dayanmağa məcbur etdi. Damların üstünə çıxmış nəzarətçilər ucadan əmr edirdilər: – Yer ə uzanın! Əlacsız qalmış dustaqlar palçığın içinə uzanmalı oldular. Yalnız bundan sonra düşərgənin qapıları açıldı və nəzarətçi d əstəsi içəri daxil oldu. Bütün bu müdd ət ərzində biz, yəni, gələn siyasi dustaq- lardan heç k əs öz kamerasından bayıra çıxmamışdı. Lakin sın- dırılmış pəncərələrdən bütün hadisələrin gedişini izləyirdik. N əzarətçilər palçığın içinə uzanmış dustaqlara yaxınlaşıb onları amansız döyməyə başladılar. Y əhudi kədərli bir səslə elan etdi: – Yoldaşlar, indi də müasir “Varfolomey faciəsi” əsərinə tamaşa edin. İndi siz quqenotların döyülməsi səhnəsinin şahidi olacaqsınız. Doğurdan da yəhudinin kinayə ilə dediyi bu sözlər əslin- d ə tam mənasilə həqiqət idi. Nəzarətçilər silahsız, köməksiz və əlini qaldırmağa hüquqi olmayan dustaqları tüfəngin qundağı il ə necə gəldi əzişdirirdilər. Bu dəhşətli mənzərə yarım saata q ədər davam etdi. N əzarətçilər işlərini bitirib, özlərindən məmnun halda qayıdıb bayıra çıxdılar. S əhər, gecə həyəcanının qurbanı olan 22 nəfərin meyitini v ə 9 nəfər ağır yaralını xərəklərə qoyub harasa apardılar. “ Сухобезводное” bizi belə qarşıladı. Səhər məlum oldu ki, gec ə həyəcan qaldıran şəxslər Belorusiyadan gətirilmiş bir qrup ~ 164 ~ Yüklə 2,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|