SeyfəDDİn qəNİyev tariyel qəNİ
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
Bilmir əm nəzarətçi mənim oyaq qalmağımdan şübhə- l ənmişdi, yoxsa mən özümü asarkən səs-küy olmuşdumu, nə is ə axırı ki, aradan heç 4-5 dəqiqə keçməmiş qapı sürətlə açıldı. İçəri girən nəzarətçi təcili məni yuxarı qaldırdı, başqa birisi yetişib ipi kəsdi. M ən bunları təxminən hiss edirdim, çünki o qədər də çox boğulmamışdım. N əzarətçilər görünür ki, o qədər də boğulmadığımı yəqin edib m əni insafsızcasına döyməyə başladılar. Dəmir nallı sol- dat sapoqları bədənimin harasına dəyirsə dəysin, deşib o biri t ərəfə keçmək istəyirdi. Az sonra onsuz da zəif olan bədənim ağır zərbələrə tab gətirməyib üzüldü və mən huşumu itirdim. *** H əbs olunduğumdan 7 ay 12 gün keçmişdi. (Bunu müs- t əntiqin otağında asılmış divar təqvimindən başa düşdüm.) M əni yenə müstəntiq Melkumovun yanına apardılar. O m əni görən kimi: – Daha işinizi məhkəməyə köçürürük, – dedi, yaxın g əlin, ittihamnaməni oxuyun. M ən ittihamnaməni aldım və hələ ilk sətirləri oxuyarkən d əhşətə gəldim. Burada mənim nəinki Sovet dövründə yaz- dığım poema, pyes və şeirlərim, hətta inqilabdan qabaq çap edil ən və illərlə səhnələrdə oynanılan əsərlərim belə “antisovet əhval-ruhiyyəli” adlandırılırdı. Mən hansısa əslində mövcud olmayan bir əksinqılabi təşkilatın fəal üzvüyəmmiş, xalqın q əddar düşməniyəmmiş və s. Gözl ərim qaranlıq gətirdi, nə deyəcəyimi bilmədim. Axı m ən, açığını deyim ki, ümumiyyətlə, qan tökülməyini istəmə- diyim üçün h ər cür inqılabı da qəbul etmirdim. Mənim nəzə- rimd ə bütün inqilablar zorakılıqdan ibarət olduğuna görə xalqa ziyan bir şey idi. M ən inqilabçı deyildim, kommunist deyildim, heç bir siyas əti etmirdim - əgər məni buna görə mühakimə etsəydilər, ~ 151 ~ bu, b əlkə də ədalətli bir şey olardı. Lakin məni “antisovet” ruhlu, hansısa gizli bir “təşkilatın” fəal üzvü hesab etmək, sui- q əsddə təqsirləndirmək, nəhayət, “xalqın qəddar düşməni” ad- lan dırmaq ən azı ədalətsizlik və özbaşınalıq idi. M əgər mən xalqımın, dövlətimizin düşməni idim? Bəs m ənim xalqımı maarifləndirməyə, onu oyatmağa, onu yeni h əyata başlamağa çağıran əsərlərim? Axı “xalqın qəddar düşməni” onları yaza bilərdimi? *** 4 ay da keçdi. Gözl əməkdən gözümün kökü saraldı, məhkəmə olmadı ki, olmadı. Artıq bir ilə yaxındır ki, mən bu zindanda çürüyür- düm. Bir gün s əhər məni komendant otağına apardılar. Komen- dant əlindəki vərəqi mənə göstərib: -V ətəndaş Mikayılzadə! “Osoboe soveşşaniye” (xüsusi iclas) Moskvada cinay ət işinizə baxaraq sizi qeyri-müəyyən müdd ətə şimal zonasındakı həbs düşərgələrində saxlamağa m əhkum etmişdir. Hökmdən şikayət etmək olmaz. Bu da aylarla, böyük bir ümüdl ə gözlədiyim məhkəmə. ~ 152 ~ İKİNCİ MƏKTUB (Keşlə-Moskva) Dostum! Bir neç ə gündən sonra məni “Черный ворон” (qara qarğa) adlandırılan xüsusi maşına mindirib Keşlədəki ötürücü h əbsxanaya gətirdilər. Burada yalnız bir gün qaldım. Bizi Keşlə ötürücü həbsxanasından çıxarıb güclü qarovul altında dəmir yolu kənarına gətirdilər. Burada “Pulman” tipli vaqonlardan ibar ət böyük bir qatar durmuşdu. Vaqonların qar- şısında əllərində uzun siyahılar olan növbətçi zabitlər durmuş v ə dustaqları adbaad çağırırdılar. Burada hər bir “pulman” vaqonuna 120 n əfər dustaq doldurdular. halbuki 40-50 adam bel ə burada güclə tərpənirdi. Vaqonda m əndən başqa üç nəfər siyasi dustaq vardı. Bunlardan birisi Kirovabaddan olan qoca bir keşiş, ikincisi h ərbi iş üstündə həbs edilmiş 35-40 yaşlarında bir nəfər, üçüncüsü is ə mənim kimi cinayəti özünə bəlli olmayan “xalq düşməni” idi. Vaqonda bizim vəziyyətimiz olduqca ağır keçirdi. İstər dustaqlar, istərsə də nəzarətçilər bizi “faşist” deyə çağırır, addımbaşı təhqir edirdilər. Üç günd ən sonra qatar Rostov şəhərinə çatdı. Biz 4 nəfəri başqa dustaqlardan ayırıb Rostov həbsxanasının siyasi dus- taqlar saxlanan kamerasına gətirdilər. Burada – təxminən 60-70 kv. m sah əsi olan yerdə dustaqlar qar-qar qaynaşırdı. Bizim iç əri girdiyimizi görüb hamı bir-bir bizə yanaşdı. Görüşdükdən sonra onsuz da dar olan taxtlarda bizə yer düz əltdilər. Qoca bir dustaq: - V tesnate, da ne v obide (darısqal da olsa, incimərik), - dedi. Uca boylu, enli kür əkli 35-40 yaşlarında bir ukraynalı m ənim yanımda oturdu: ~ 153 ~ – B əs səni nə üçün tutmuşlar, atacan? – Doğrusu, heç özüm də bilmirəm. – B əs elə bilirsən ki, biz bilirik? Burada hamı bir d ərdlidir. Hamımız bilirik ki, bizi “xalq düşməni” adlandırırlar, lakin günahımızın nədən ibarət olduğunu heç birimiz bilmirik. Ağ saqqallı qoca bir kişi üst taxtdan başını əyib sözə qarışdı: – N ə üçün başa düşmürsünüz? Əsl xalq düşmənləri öz- l ərini xalqın nəzərində doğrultmaq üçün bizim kimiləri tuturlar. Stalinin bunlardan heç bir x əbəri də yoxdur. Danışığından yəhudi olduğu aydın bilinən arıq bir kişi zil s əslə dedi: – Bütün bunlar iqtisadi v əziyyətlə əlaqədardır. Havayı işçi qüvvəsi lazımdır. Axı əhalidən qoparılan bu vergilər nəzər- d ə tutulan ağılsız planların həyata keçrilməsinə çatmır. Bundan öt əri havayi işçi qüvvəsi, özü də bizim kimiləri lazımdır. Mübahis ə get-gedə qızışırdı. Alt taxtlardan birisində lap küncd ə yerləşən dolğun əndamlı qoca bir kişi məni yanına çağırdı: – Bura g əl, qardaş, gəl səni dualayım. Görürəm ki, həm qoca, h əm də zəifsən. Şimalın tufanlı, çovğunlu şəraitində A llahın köməyi olmadan sən çətin yaşaya bilərsən. Cır səslə danışan yəhudinin səsi eşidildi: – Müq əddəs ata, doğrudanmı siz bu qocanı provaslav kil- s əsinə mənsub etmək istəyirsiniz? Axı bundan ötrü müəyyən ayinl ər icra olunmalıdır. Y əhudinin bu sözü qəhqəhəyə səbəb oldu. Dustaqlar bütün əzab-əziyyətlərini unudaraq ürəkdən güldülər. Kameradakıların birdən-birə qəhqəhə çəkib gülməsindən t əəccüblənən nəzarətçi qapını açıb içəri girdi və boğuq səslə çığırdı: – Bu n ə səsdir? Bu saat səsinizi kəsin! ~ 154 ~ Yüklə 2,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|