4
qanunun yol verdiyi həddə və
Sığortaçı
tərəfindən ödəniləcəyi yazılı şəkildə
razılaşdırıldığı halda
zərərin
əvəzini ödəyəcəyi hesab edilir. Sığorta Şəhadətnaməsində şərtləndirilmiş
şərtsiz azadolma məbləği hər
bir
zərərə tətbiq olunur
.
Sığorta şəhadətnaməsinə
əsasən ödəniləcək maksimal məbləğ, tətbiq olunan
şərtsiz azadolma məbləği
istisna olmaqla
,
məsuliyyət həddinə
və ya yarım-həddə bərabər məbləğ
olacaq.
İstintaq – aşağıda göstərilmiş şərtlər nəzərə alınmaqla hər hansı Sığortalının (sığorta olunanın) onun
qanuna zidd hərəkətləri ilə əlaqədar təhqiqat və istintaq orqanı tərəfindən keçirilən hər hansı rəsmi
dinləmə, dindirmə və ya istintaq:
(i)
sığortalı (sığorta olunan) belə dinləmədə, dindirmə və ya istintaqda iştirak etməyə qanunla
məcbur olsun;
(ii)
belə təhqiqat və istintaq orqanı Sığortalının belə rəsmi dinləmə, dindirmə və ya istintaq obyekti
olduğunu yazılı şəkildə müəyyənləşdirmiş olsun. Sığortalının istintaqda iştirak etməyə gəlmək
öhdəliyi ilk dəfə meydana çıxdığı zaman və ya Sığortalının belə rəsmi dinləmə, dindirmə və ya
istintaq obyekti olduğu ilk dəfə yazılı şəkildə müəyyən edildiyi halda, İstintaq ilk dəfə
keçirilmiş hesab olunacaq. Rəsmi dinləmələrə, dindirmələrə və ya istintaqlara adi yoxlamalar,
təftişlər və ya müəyyən edilmiş tələblərə əməl olunmasına nəzarət, daxili (xidməti) istintaqlar və
məqsədi bilavasitə sığortalı deyil, təşkilatın fəaliyyət sferasının ümumi yoxlanılması olan hər
hansı istintaqlar, təftişlər, yoxlamalar aid edilmir.
Sığorta hadisəsi - Sığortalının üçüncü tərəflərə dəymiş zərəri ödəmək öhdəliyinin, və /və ya bu
qaydalarla müəyyən edilmiş sığorta təminatının həcminə müvafiq olaraq, iddia (sığorta tələbi) ilə
əlaqədar sığortalanmış xərclərin çəkilməsi üçün əsaslı zərurətin meydana çıxması başa düşülür.
Sığorta məbləği- Sığorta məbləği sığortalanmış risklər üzrə sığortaçının öhdəliyinin son həddidir.
Sığorta məbləği qanunvericiliklə və ya sığorta müqaviləsi ilə müəyyənləşdirilir. SIĞORTA MƏBLƏĞİ
tətbiq olunan şərtsiz azadolma məbləğini çıxmaqla ödənilir.
ABŞ tələbi - Amerika Birləşmiş Ştatları ərazisində irəli sürülən və ya müdafiə olunan, yaxud, Amerika
Birləşmiş Ştatlarının, onun ştatlarının, vilayətlərinin, ərazilərinin və ya torpaqlarının hər hansı
qanunlarına əsaslanan hər hansı iddia başa düşülür.
Müdafiə xərcləri - Sığorta şəhadətnaməsinə başqa cür nəzərdə tutulmamışdırsa, Sığortalı tərəfindən və
ya onun adından Sığortaçının əvvəlcədən verilmiş yazılı razılığı (verilməsi əsassız olaraq rədd edilə və
ləngidilə bilməz) ilə çəkilən, iddia ilə əlaqədar istintaq, müdafiə və ya apelyasiya üçün və ya iddia ilə
əlaqədar digər əsaslandırılmış və zəruri tədbirlərin görülməsi üçün tələb olunan əsaslandırılmış və zəruri
xərcləri, məsrəfləri, ödənişləri və haqları bildirir. Müdafiə xərclərinə məhkəməyə gəliş üçün zəmanət
verilməsi ilə, apelyasiya üzrə əks tərəfin çəkdiyi xərclərin əvəzinin ödənilməsinə zəmanət öhdəliyi ilə,
əmlaka həbs qoyulması ilə əlaqədar zərərlərin əvəzinin ödənilməsinə zəmanətlə bağlı xərclər daxildir
(hər hansı belə zəmanət üçün müraciət etmək və ya ərizə vermək öhdəliyi istisna olmaqla). Müdafiə
xərclərinə hər hansı direktorun (rəhbər işçinin) əmək haqları, maaşları, yaxud, başqa ödənişləri, və ya
şirkətin hər hansı daxili xərcləri və ya məsrəfləri daxil deyildir. Müdafiə xərclərinə sığortanın şamil
olunduğu iddianın müdafiəsi ilə bağlı qiymətləndirmə aparmaq, hesabat hazırlamaq, dəlilləri yoxlamaq,
müayinə etmək və ya əks dəlillərlə təkzib etmək üçün Sığortalının adından Sığortaçı tərəfindən
akkreditasiyalı ekspert qismində təsdiqlənmiş vəkil üçün ödənilən əsaslandırılmış xərclər, məsrəflər,
ödənişlər və xidmət haqları daxildir.
5
Aşkaretmə müddəti - Sığorta şəhadətnaməsinin müddətinin bitməsi və ya vaxtından əvvəl
dayandırılması (sığorta haqqının ödənilməməsi səbəbindən ləğvi halları istisna olmaqla) anından
başlanan müddəti bildirir ki, bu müddət ərzində Sığortalı belə müddət çərçivəsində Sığorta müddətinin
başa çatmasına qədər baş vermiş qanuna zidd hərəkətlər ilə əlaqədar irəli sürülən iddialar barədə
məlumat verə bilər.
Hüquqi təmsilçilik xərcləri - Sığortalının Sığortaçıdan əvvəlcədən yazılı razılıq alması (bu cür razılıq
əsassız olaraq rədd edil\ və ya əsassız olaraq ləngidilə bilməz) ilə çəkdiyi, istintaq (təhqiqat) və ya
məhkəmə istintaqında iştirakı qanunla məcburi hesab edildiyi halda hüquqi təmsilçilik məqsədi ilə
ödənilən əsaslı və zəruri xərclər başa düşülür.
Zərər dedikdə, iddia ilə əlaqədar hər hansı məbləğlər başa düşülür. İddiaya aşağıdakılar daxildir:
a)
Müdafiə xərcləri;
b)
İctimaiyyətlə əlaqələr üzrə xərclər;
c)
Hüquqi təmsilçilik xərcləri.
Aşağıdakılar zərərə aid deyildir:
a)
Sığortaya cəlb olunmayan cərimələr və haqlar;
b)
Vergi ödənişləri və vergi sanksiyaları;
c)
Kompensasiya xarakteri daşımayan, o cümlədən, cəza kimi müəyyən edilmiş ödənişlər,
məhkəmə tərəfindən müəyyən
edilmiş zərəri aşan məbləğlər;
d)
İşçilərin
gəlirləri;
e)
Qanuna görə sığortaya cəlb olunmayan məsələlər.
Yuxarıda qeyd olunanlara baxmayaraq, əmək münasibətləri ilə əlaqədar qanuna zidd hərəkətləri
iddialardan istisna etməklə zərərə bütün iddialara aid olan cərimə ödənişləri və çoxqat məbləğdə alınan
zərər (hər hansı itkilər) (qüvvədə olan qanunvericiliyə müvafiq tətbiq olunarsa) daxildir (sığorta
şəhadətnaməsinin digər şərtləri və məhdudiyyətləri, o cümlədən, gəlirlərə, mənfəətə və ya qəsdlə
törədilən cinayətlərə aid olan istisnalar nəzərə alınmaqla).
Çirkləndirici maddələr – bərk, maye və ya qaz halında olan, bioloji, radioloji və ya isti qıcıqlandırıcı və
ya çirkləndirici təsirə malik hər hansı maddə, o cümlədən, lakin bununla məhdudlaşmamaq şərtilə, tüstü,
buxar, zəhərli kif göbələkləri, duda, qazlar, turşular, qələvilər, hər hansı nüvə və ya radioaktiv
materiallar, kimyəvi maddələr, atmosferə buraxılan tullantılar, qoxular, silisium birləşmələri, çirkab
sular, neft və neft məhsulları, tibbi tullantılar, asbest, asbest tərkibli məhsullar, kif, göbələklər və göbələk
mənşəli məhsullar, qurğuşun və qurğuşun tərkibli maddələr, eləcə də, tullantılar başa düşülür.
Tullantılara, emal olunmuş, bərpa olunmuş və regenerasiya olunmuş materiallar. Lakin çirkləndirici
maddələrin siyahısı sadalananlarla məhdudlaşmır.
Qiymətli Kağızlar – Sığortalı tərəfindən buraxılan aşağıdakı qiymətli kağızlardan hər hansı birini
bildirir:
a)
Səhmlər, istiqraz vərəqələri, digər buraxılan qiymətli kağızlar, borc qəbzləri, borc sənədləri,
veksellər və ya digər qiymətli borc kağızları; eləcə də: