12
Bölmə III. Sığorta şəhadətnaməsinin təminat həcminin genişləndirilməsi
Sığortaçı ilə xüsusilə razılaşdırılaraq sığorta şəhadətnaməsində göstərilmiş təminat həcmi aşağıdakı
qaydada genişləndirilə bilər:
1. Əvvəlcədən nəzərdə tutula bilməyən xərclərin ödənilməsi
1.1. Sığortalı tərəfindən müdafiə xərcləri və ya hüquqi təmsilçilik xərcləri çəkilənə qədər Sığortalının
yazılı təsdiqi əsaslı şəkildə əldə oluna bilmədiyi halda, Sığortaçı Sığortalının çəkdiyi belə əvvəlcədən
nəzərdə tutula bilməyən xərclərə görə, Sığortalının Sığortaçının əsaslandırılmış yazılı razılığını tələb edə
bildiyi vaxta qədər öz retrospektiv (əks təsirə malik olan) təsdiqini verməyə razılaşır.
Lakin Sığortalı əvvəlcədən nəzərdə tutula bilməyən xərclərin ödənilməsinə zərurət yaratmış iddia və ya
istintaq barədə Sığortaçını mümkün qədər tez bir zamanda xəbərdar etməlidir. Əvvəlcədən nəzərdə tutula
bilməyən xərclər sığorta şəhadətnaməsi üzrə sığorta təminatının tam və ya qismən şamil edilmədiyi iddia
ilə əlaqədar ödənilərsə, yaxud, belə iddia sığorta təminatından çıxarılması müəyyən edilərsə, bu halda
sığorta təminatının şamil edilmədiyi şəxslərə görə və ya şəraitlərlə əlaqədar ödənilmiş bütün məbləğlər
belə sığorta təminatına hüququ çatmayan şəxsin tələbi ilə Sığortaçıya qaytarılmalıdır.
2. Hüquq təmsilçiləri və hüquq varisləri
2.1. Sığortalının ölümü, əmək qabiliyyətini itirməsi, ödəmə qabiliyyətinin olmaması və ya müflisləşməsi
halında, iddia nəticəsində meydana çıxan zərəri Sığortalının hüquq təmsilçilərinə və ya hüquq varislərinə
ödəyəcək, lakin o şərtlə ki, belə iddia hüquq təmsilçilərinin və ya varislərinin deyil, yalnız Sığortalının
özünün qanuna zidd hərəkətinə əsaslansın. Bu sığorta təminatı yalnız iddia, sığorta müddəti və ya,
müvafiq olarsa, aşkaretmə müddəti ərzində ilk dəfə irəli sürüldüyü və bildirildiyi hallarda tətbiq olunur,
bu şərtlə ki, belə iddiaya sığorta şəhadətnaməsinə müvafiq olaraq, bilavasitə Sığortalı qarşısında irəli
sürülmüş sığorta təminatı şamil edilmiş olsun.
3. Birgə əmlak cavabdehliyi
3.1. Sığortaçı Sığortalının qanuni həyat yoldaşına qarşı iddia nəticəsində meydana çıxmış zərəri, iddia
sırf onların birgə əmlakı ilə əlaqədar irəli sürülərsə, ödəyəcək. Bu sığorta təminatı yalnız iddia, sığorta
müddəti və ya, müvafiq olarsa, aşkar etmə müddəti ərzində ilk dəfə irəli sürüldüyü və bildirildiyi
hallarda tətbiq olunur, bu şərtlə ki, belə iddia sığorta şəhadətnaməsinə müvafiq olaraq, bilavasitə
Sığortalı qarşısında irəli sürülmüş sığorta təminatı şamil edilmiş olsun. Sığortalının qanuni həyat
yoldaşının qanuna zidd hərəkəti ilə əlaqədar iddiaya heç bir sığorta təminatı şamil edilmir.
4. Aşkaretmə müddəti
4.1. Sığorta müddətinin başa çatmasından və ya sığorta şəhadətnaməsinin vaxtından əvvəl
dayandırılmasından sonra (sığorta haqqının ödənilməməsi səbəbindən dayandırılma istisna olmaqla)
sığorta şəhadətnaməsinin müddəti uzadılmırsa və ya o, direktorların və rəhbər işçilərinin cavabdehliyinin
sığortalanması üzrə başqa bir müqavilə ilə əvəz olunmursa, Sığortalı aşkaretmə müddəti hüququna malik
ola bilər:
a)
avtomatik verilən 60 gün; və ya
b)
əlavə sığorta haqqının ödənilməsindən sonra, sığorta şəhadətnaməsində göstərilmiş
müddəti
13
Sığortalı aşkaretmə müddətinin verilməsini yazılı şəkildə tələb edə və Sığortaçı tərəfindən tələb edilmiş
müvafiq əlavə sığorta haqqını sığorta müddətinin başa çatmasına və ya sığorta şəhadətnaməsinin
vaxtından əvvəl dayandırılmasına qədər, yaxud, Sığortalı və Sığortaçı arasında razılaşdırılmış və sığorta
şəhadətnaməsində göstərilmiş hər hansı başqa müddətlərdə ödəyə bilər. Aşkaretmə müddətinin
verilməsinə görə ödəniləcək heç bir sığorta haqqı geri qaytarılmır. Sığorta şəhadətnaməsi sığorta
haqqının ödənilməməsi səbəbindən xitam edildiyi halda, aşkaretmə müddəti təmin edilmir.
5. Risk dərəcəsinin dəyişməsi
5.1. Törəmə cəmiyyət (şirkət)
Sığortalının hər hansı törəmə cəmiyyətə (şirkətə) aid sığorta təminatı yalnız belə təşkilatın törəmə
cəmiyyət (şirkət) olduğu müddət ərzində, o cümlədən, aşağıdakı hallarda baş vermiş qanuna zidd
hərəkətlərə tətbiq olunur:
5.1.1 Əgər Sığortalı sığorta müddəti ərzində aşağıda sadalananlara uyğun gələn törəmə cəmiyyəti
yaradar və ya əldə edərsə:
a)
Aktivlərin dəyəri sığorta şəhadətnaməsində göstərilmiş aktivlərin ümumi dəyərini aşmayan
b)
Amerika Birləşmiş Ştatlarından və ya Amerika Birləşmiş Ştatlarının tabeçiliyində olan
ərazilərindən
kənarda qeydiyyatdan keçən; və ya
c)
Amerika Birləşmiş Ştatlarında birjaların və digər ticarət təşkilatçılarının qiymət təyini
siyahılarına daxil olan qiymətli kağızlara sahib olmayan; və ya
d)
Sığorta müddətinin başlanğıc tarixinə xalis aktivləri mənfi olmayan hər hansı törəmə cəmiyyəti
(şirkəti).
Bu halda, sığorta təminatı belə törəmə cəmiyyətin (şirkətin) sığortalısına, törəmə cəmiyyətin (şirkətin)
satın alındığı və ya yaradıldığı andan baş vermiş qanuna zidd hərəkətlərlə əlaqədar iddiaya şamil edilir.
5.1.2. Törəmə cəmiyyətin (şirkətin) satın alınması və ya yaradılması zamanı 5.1.1 maddəsinin şərtləri
yerinə yetirilməzsə, Sığortalı belə törəmə cəmiyyətə (şirkətə) sığorta təminatının verilməsi ilə əlaqədar
qərarları qəbul etməsi üçün Sığortaçıya 45 gün ərzində bütün zəruri məlumatları təqdim etməlidir.
5.1.3. Sığortaçının tələbi ilə əlavə informasiyanın təqdim edilməsi, əlavə sığorta haqqının ödənilməsi,
eləcə də, Sığortaçının tələb etdiyi və Sığortalının qəbul etdiyi əlavə şərtlərin və müddəaların əlavə
razılaşdırılması şərtilə, sığorta şəhadətnaməsindən irəli gələn sığorta təminatı:
a)
Belə törəmə cəmiyyətin (şirkətin) satın alınmasından və ya yaradılmasından sonra baş verən
qanuna zidd hərəkətin törədilməsinə görə, 5.1.1 maddələrin tələblərinə cavab verməyən törəmə
cəmiyyətin (şirkətin) Sığorta olunanlarına şamil oluna bilər;
b)
Hər hansı törəmə cəmiyyətin (şirkətin) satın alınması anına qədər, belə törəmə cəmiyyətin
(şirkətin) direktorlarının və rəhbər işçilərinin qanuna zidd hərəkətlərinə görə şamil olunur.
c)
Sığorta təminatı əvvəlki müddət ərzində satın alınmış və ya yaradılmış hər hansı törəmə
cəmiyyətə (şirkətə) tətbiq olunur, bu şərtlə ki, Sığortaçı belə sığorta təminatının verilməsinə
yazılı razılıq versin.
5.2. Sövdələşmə /Əməliyyat
5.2.1. Əgər sığorta müddəti ərzində sövdələşmə həyata keçirilərsə, sığorta şəhadətnaməsi üzrə sığorta
təminatı yalnız sövdələşmənin qüvvəyə minməsinə qədər törədilmiş qanuna zidd hərəkətlərə tətbiq
olunur. Sığortalı hər hansı sövdələşmə barədə Sığortaçıya mümkün qədər qısa zamanda, lakin
sövdələşmənin qüvvəyə mindiyi andan etibarən 30 gündən gec olmayaraq, məlumat verməlidir. Bu
halda, Sığortaçı aşağıdakı şərtlərə əməl etməklə, sövdələşmənin bağlanması ilə əlaqədar olaraq yeni
şərtlərlə sığorta təminatını təqdim edə bilər: