Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
476 keçdiyi tarixi yolun özünəməxsusluğunu lazımınca dərk etmirdim, onun özəlliyini və bütövlüyünü tam şəkildə anlamırdım, başqa sözlə desək, Şərqə Qərb trafareti ilə yanaşırdım. Bu isə tamam başqa söhbətin mövzusudur.
İnqilabların ən əsas məziyyətləri odur ki, onlar özlərindən sonra mətnlər – bəyanatlarda təsbit edilən, ancaq heç də tam şəkildə və dərhal həyata keçməyən ideyalar və niyyətlər barədə sənədlər qoyub gedirlər. İngilis inqilabı THüquqlar haqqında Bill sənədiUni qoydu. Fransız inqilabı insan hüquqları haqqında verdiyi bəyanatda ölməz TBərabərlik, Qardaşlıq və AzadlıqU şüarını irəli sürdü. Amerika inqilabı "Müstəqillik Bəyannaməsi" ilə əlamətdardır. Oktyabr inqilabından sonra torpaq, sülh və xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququ (sonradan edilən calaq kimi yerinə yetirilmədi) miras qaldı. İnqilablar nə qədər qanlı olsa da, inqilab rəhbərlərinin hakimiyyət uğrunda apardığı xırda intriqalı vurnuxması nə qədər iyrənc olsa da, yapdığı əməllər nə qədər sərt və gözlənilməz olsa da… inqilablar tarixdə bu sadaladığımız əlamətləri ilə yox, olsun ki, heç zaman həyata keçməyən ideyaları ilə qalır. İnqilabların irəli sürdükləri ideyalar digər mütəfəkkirlərin ideyalarından məhz bununla fərqlənir. İnsan cəmiyyətinin Əsas Qanununun - Konstitusiyanın hər maddəsi öz varlığıyla hansısa inqilaba borcludur. İnqilablar, şübhəsiz ki, böyük düşüncə sahiblərinin ideyalarından su içir, ancaq məhz ictimai kataklizmlər baş verdiyi zaman reallığa çevrilirlər. Ayrı-ayrı mütəfəkkirlərin ictimai-siyasi, sosial-fəlsəfi ideyaları inqilab olmadan heykəltaraşın tunc, yaxud mərmər üzərində həyata keçirmədiyi arzusuna bənzəyir. Məhz inqilablar bu və ya digər ideyanı əsrlərin "tunc lövhəsinə" həkk edir və yalnız bundan sonra tarixin istiqamətləndirici faktoruna çevrilirlər. Fransız inqilabını tarixi baxımdan müxtəlif cür qiymətləndirmək olar. Ancaq "Azadlıq, Bərabərlik və Qardaşlıq" şüarının içindəki ədalət və xeyirxahlığa şübhə ola 477 bilməz. Bu şüarın fransız inqilabına qədər də ayrı-ayrı mütəfəkkirlər tərəfindən deyilməsinə baxmayaraq, o yalnız inqilabla təsdiq edildi. Və inqilab haqqında nə deyilməyindən asılı olmayaraq (yəni inqilab adlı bu dev öz övladlarını udur, həm də onu dahilər düşünür, fanatiklər həyata keçirir, barından isə alçaqlar istifadə edir), hər halda inqilablar insanlığın tarixində ideyaların lokomotivi rolunu oynayırlar.
Görün, Ermənistan SSR EA-nın müxbir üzvü Q.Avetisyan və Tarix İnstitutunun kiçik elmi işçisi M.Karapetyan Ermənistan KP MK-nın orqanı olan "Kommunist" qəzetində (3 oktyabr, 1989-cu il) "Hansı məqsəd güdülür" məqaləsində nə yazırlar: "Azərbaycan bütövlükdə ermənilərə qarşı, xüsusən isə Qarabağ ermənilərinə qarşı vəhşiliklər törədilməsində Türkiyənin əlaltısı olmuşdur… Bu iş indinin özündə də davam edir. Qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün qarət, soyğunçuluq, ayrı-ayrı adamları ovlamaq gündəlik normaya çevrilmişdir. Biz əminik ki, öz böyük qardaşı Türkiyədən nümunə götürən indiki Azərbaycan hökuməti erməniləri bir millət kimi yer üzündən silməyə cəhd göstərir". Özlərini alim adlandıran və bu tipli faşist hədyanlarını kommunistlərin qəzetində çap edən insanların bu mağara, zooloji nifrətinə cavab vermək ikrah doğurur. Bəlkə buna kommunist təliminin banisi olan Karl Marksın öz sözləri ilə cavab vermək daha düzgündür. Görün, Marks V.Libknextə nə yazırdı: "Biz qəti şəkildə türkləri müdafiə edirik... Ona görə ki, biz artıq türk kəndlisini öyrənmişik, biz türk kəndlisinin simasında Avropa kəndlisinin ən işgüzar və mənəviyyatlı nümayəndəsini görürük". Mətndə TmənəviyyatlıU sözünü Marks yox, mən qaraltmışam. Bədbəxt Marks haradan biləydi ki, zaman gələcək
478 Avetisyan və Karapetyan kimi kommunistlər meydana çıxacaq və türk adı gələndə ağızları köpüklənəcək.
Belə bir fakt mənim diqqətimi cəlb edir ki, SSRİ Ali Sovetinin iclasları TV-də yayımlanmayanda bir tonallığın, yayımlananda isə başqa bir tonallığın şahidi olursan. Görün, nə qədər insan efirdə görünməyə can atır. Biz həqiqətən də ölkəmizin dərdinə məlhəm tapmaq istəyiriksə, vacib deyil ki, bütün xalq bu cərrahiyyə əməliyyatının tamaşasına dursun. Cərrah xəstəni həyata qaytarmaq məqsədilə çalışır, onun niyyəti öz sənətini kütləyə nümayiş etdirmək deyildir. Bu işin vacibliyi, qaçılmazlığı öz yerində, amma onun nümayiş etdirilməsi qeyri-estetik bir hadisə olardı. *** Şübhəsiz ki, sistem can verir, onun ölümqabağı tutmalarına baxmaq necə də əzablıdır.
Bir yandan Qorbaçovun arzuladığı kimi, ümumi Avropa evini, o biri yandan isə öz evində ümumi türməni qurmaq olmaz. XX əsrin ikinci yarısında ordu heç kəsin üstünə hücum eləmək niyyətində olmadığı ölkənin müdafiəçisi kimi tanınıbsa, onun Avropa, Asiya və Afrikada jandarm, öz dövləti daxilində türmə nəzarətçisi funksiyasını yerinə yetirməsinə haqq qazandırmaq olmaz. Ordu qiyamçıları ram edir, ancaq onlar türmədə qiyam qaldıranlardır. Yeri gəlmişkən, ordunu günahlandırmaq mənasız bir işdir. Ordu ilə haqq-hesab çəkmək tanka, pulemyota, avtomata qarşı iddia irəli sürmək kimi bir işdir. Ordu yalnız dövlətin əlində silahdır, siyasi arqumentdir. Siyasi, ideoloji, mənəvi və digər dəlil və sübutlar tapılmayanda, (axı haradan tapasan ki, bu dəlil-sübutların özü Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|