63
Sevgi – bu sevilish emas
Sevmoq – bu osmonga uchmoq demak dir
Har gal qayta yerga qulamoq uchun
Sevgi – bu urishdan tongan yurak dir
Sevish – bu afyundir, sevilish – afsun
Sevgi – juda oddiy tushuncha.
Ammo, odamlar, nimagadir, uni doim murakkablashtirib ko’rsatishga, undan
muammo yasashga harakat qiladilar.
Bilasizmi, nimaga sevgi atrofida buncha ko’p tashvish mujassam? Chunki
muhabbat – eng shartsiz bo’lishi kerak bo’lgan tuyg’u, lekin biz unga doim shart
yuklaymiz. Aslida sevgi shoirlar uni ta’riflagandek azobli, zolim, hijronli, olovli,
otashin va yana qandaydir og’riqli emas. Odamlar bu tuyg’u bilan taqdirlanishganda uni
tobelik munosabatiga aylantirishga urinib, undan o’zlari anduh yasab oladilar.
Sevgi – ikki qalb muomalaga kirishgan holat. Qalbingiz uncha-munchaga o’z
sarhadlarini boshqa qalbga ochib bermaydi. Ammo u o’z hamrohini topib, unga ochilsa
– unda tamoman hech bir cheklanish va himoyasiz ochiladi. Chindan sevgan odam
mutlaqo ojiz bo’lib qolishi ana shundan – o’zini qo’rqmasdan boshqa qalb egasiga
ishonib topshiradi.
Sevgi – aqlning hukmidan tashqari tuyg’u. Aql qiziqish, ishtiyoq, masrurlik kabi
hissiyotlarni uyg’otishi mumkin – biroq uning ishq ustidan hokimiyati yo’q. Sevgi aqlni
yengib, odamni uning izmidan olib chiqib ketishga qodir bo’lgan kuch. Shuning uchun
ham aql unga qarshi astoydil kurashadi.
Biz ana shu talvasaga tushib qolgan aqlning gapiga kirib, o’z sevgimizni azobga
to’ldirib tashlaymiz. U bizni rashk qilishga, javob sevgi talab qilishga, arazlashga va
boshqa achinarli xatti-harakatlarga undaydi.
Sevgining ko’zi ham ko’r emas. Sevgi boshqa odamning xato va kamchiliklarini
hammadan ham yaqqol ko’rib, anglab turadi. Ammo u boshqa odamning qalbini sevadi
– uning aqliga tegishli bo’lgan nuqsonlarga esa e’tibor bermaydi. Chunki sevgi inson
qadri uning xatolardan holi qalbida mujassam ekanini biladi.
Agar siz sevgan odamingiz kamchiliklarini ko’ra bilmayotgan bo’lsangiz –
demak, siz sevmaysiz. Siz boshqa odamni ilohiylashtirasiz, xolos. Bu esa sof holdagi
tobelik munosabati. Agar sevgilingizni iloh darajasiga ko’tarib qo’ysangiz – siz endi
unga tobesiz degani emasmi?
Har kim umrida bir bora bo’lsa ham kimnidir sevadi. Buni u tan oladimi, anglab
yetadimi yo’qmi – har holda sevgi har kimga beriladi. Ishqimiz tushgan odam bilan
birga bo’lishga intilish – tabiiy holat. U bilan yonma-yon ko’ngil xotirjamligiga
erishamiz. Ammo har doim ham bu maqsadga to’g’ri yo’ldan bormaymiz. Sevgini
tobelik
munosabatiga aylantirishga intilishimiz biz va sevgan odamimizga jabr
yetkazishi mumkin.
Boshqa odamni sizni sevishga majburlay olmaysiz. Majburlash yo’li bilan
nafratga erishishingiz mumkin, xolos. Buni, anglashimcha, hamma biladi. Siz sevgan
odamingizga unga erkinlik beribgina erishishingiz mumkin. Sevgan odamingizga
erishishning eng asosiy siri o’sha odamni shartsiz sevishdir.
64
Majburlash samarasiz yo’l ekanini bilsak ham, ko’pchiligimiz aynan shu usuldan
foydalanamiz. Majburlash deganda aynan jismoniy kuch ishlatishni emas, psixologik
ta’sirni ham nazarda tutyapman. Misol uchun, “Men sizni sevaman va sizning
sevgingizga umidvorman” deyish majburlash. Chunki bunda odam sizga nisbatan o’zini
burchli his etadi. Agar u sizni qattiq hurmat qilsa, u ko’nglingizni o’g’ritmaslik uchun
sizga yumshoq munosabatda bo’lishga, sevgingizni hurmat qilishga harakat qiladi.
Vaholanki, burch hissi erkinlik emas. Siz o’z sevganingizdan umidvor bo’lib, unga
burch yukini yuklaysiz. Axir, o’zingizga kimdir sizdan qattiq umidvor ekanini aytsa,
yelkangizga mas’uliyat tushganini sezmasmidingiz?
Siz sevgingizni shunday izhor etingki, u sevgilingizda faqat surur uyg’otsin. “Men
sizni sevaman – shunchaki, hech narsaga da’vo qilmasdan sevaman” kabi izhor
shartsizdir. Bunday izhorni eshitgan odam uni kimdir hech narsaga qaramasdan, evaziga
hech narsa talab qilmasdan, hech narsaga umid bog’lamasdan shunchaki sevishidan
boshi osmonga yetadi. Uni shunchalar hurmat qilgan, shunchalik samimiy sevgan
odamning bu gaplari qalbining tubiga yetib boradi. Va siz uning uchun eng yaqin
qalbdoshiga aylanasiz. Ana shu holdagina javob sevgiga muyassar bo’lishingiz ehtimoli
juda yuqori.
Agar siz sevgan odamingizni sovg’alar bilan zabt etmoqchi bo’lsangiz – demak,
siz uning qalbini emas, aqlini mo’ljalga olgansiz. Moddiy manfaatga aql aldanadi –
ko’ngilga bu nayranglar o’tmaydi. Ko’ngil uni eshitishlarini, uning istaklarini ham
inobatga olishlarini va unga biror kimni sevishga imkon berishlarini istaydi. Ha-ha,
mana sizga yana bir sir: qalb unga kimnidir sevishga imkon berishlarini istaydi.
Ko’nglimiz mudom kimgadir mehr berish ilinji bilan yashaydi – u mehr bilan nafas
oladi, olamga mehr bilan qarab, unda sevish uchun o’zga qalb axtaradi.
Shunday ekan, birovning sevgisiga erishish uchun uning qalbiga yo’l toping.
Buning uchun unda sevgi uyg’otishga intilish emas – sevish kerak. Unutmang – sevgi
bu sevilish emas. Sizning qalbingiz ham sevishni istagani uchungina sevadi – sevilishni
istagani uchun emas.
Ammo bu yo’lda sizga ikki katta kuch to’sqinlik qiladi: avvalo, bu sizning
aqlingiz. Unga tobe bo’lmaslik haqida biz ko’p gaplashdik.
Ikkinchi g’ov – bu sevgan odamingizning aqli. Axir, u ham o’z shaxsiyati ustidan
hukmini saqlab qolishga intiladi. Siz sovg’alarni sevgan odamingizning aqlini aldab
o’tish uchun ishlatishingiz mumkin. Lekin shu bilan aqlni chalg’itib qo’yib,
sevganingizning qalbiga quloq soling. U sizga ishonib, o’z sarhadlarini ochib bergandan
so’ng esa – aqlning zug’umi tugaydi.
Qalb eshiklarini bir-birlariga ochib, o’zlarini chin sevgi ixtiyoriga topshirgan
hamrohlarga men hech bir maslahat bermayman – ular shundoq ham eng to’g’ri ishni
qilishyapti. Ammo o’zini sevishganlar deb atagan hamma juftlik o’rtasida ham shartsiz
sevgi mavjud emas. Shunday ekan, o’z muhabbatingizni shartlar, talablar va cheklovlar
kishanidan ozod qilish faqat o’zingizga havola. Buni uddalasangiz, haqiqiy sevgi
qanday sururli ekanidan hayron qolasiz.