Soliqqa tortish
Yüklə 8,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ,
... „ t , . . . . • ? « < ahamiyati boTinadi. To g‘ri soliqlami to‘g - ridan to‘g‘ri soliq toTovchilar- ning o ‘zi toTaydi, ya’ni soliqni huquqiy toTovchisi ham, haqiqiy toTovchisi ham bitta shaxs boTadi. To‘g‘ri, soliq yukini boshqalar zimmasiga yuklatish holati bu yerda boT- maydi. Bu soliqlar tarkibiga barcha daromaddan toTanadi- gan soliqlar va mol-mulk (resurs) soliqlari kiradi. To‘g‘ri soliqlardan to ‘g‘ridan to‘g‘ri daromaddan soliq toTanganligi uchun soliqlar stavkasining kamaytirilishi korxonalar daromadining ko‘p qismini ularga qoldirib, investitsiya faoliyatini kengaytirish imkonini yaratib, bozor iqtisodiyotini rivojlantiradi. Bu soliqlaming stavkalari oshi- rilsa, korxonalaming moliyaviy imkoniyatlari kamaya bora di va oxir-oqibatda mamlakat iqtisodiy rivojlanishiga salbiy ta ’sir ko‘rsatadi. Demak, bu guruh tarkibiga kiruvchi 58 soliqlaming stavkalari to‘g‘ridan to ‘g‘ri iqtisodiy rivojlanish bilan bevosita bogTiqdir. Egri soliqlami huquqiy toTovchilari mahsulot (ish, xiz- matni) yuklab yubomvchilar hisoblanadi. Lekin soliq og‘irligini haqiqatan ham budjetga toTovchilari tovar (ish, xizmat)ni iste’mol qiluvchilardir, ya’ni egri soliqlaming barchasi bevösita iste’molchilar zimmasiga tushadi. Bu soliqlar tovar (ish, xizmat) qiymati ustiga qo‘shimcha ra vishda qo‘yiladi. Egri soliqlaming ijobiy tomoni shundaki, ular respub- likada ishlab chiqarilgan tovarlami respublikadan tashqari- ga chiqib ketishini chegaralaydi, mamlakat ichida tovar- laming serob boTishiga yordam beradi hamda inflyatsiya darajasini (muomaladagi ortiqcha pul massasini) birmuncha jilovlab turadi. Egri soliqlar stavkasining asosli ravishda oshirilishi korxonalar faoliyatining moliyaviy yakuniga to‘g‘ridan to‘g‘ri ta ’sir etmaydi, ya’ni investitsion faoliyati ni qisqartirmaydi. Ammo soliq stavkasi ilmiy asoslanmas- dan oshirib yuborilsa, bunday holatda korxonalar o‘z tovar- larini sotish qiyinchiligiga duch kelishlari mumkin. Jahon soliq amaliyotida Davlat budjeti daromadlari tarkibida to‘g‘ri va egri soliqlaming nisbatiga qarab u yoki bu mamlakat iqtisodiyotining rivojlanganlik darajasiga baho berish mumkin. Masalan, AQSHda budjet daromadlari tarkibida to‘g‘ri soliqlar salmogTning 90 foizga yaqin boTi- shi bu mamlakat iqtisodiyotining yuqori darajada rivojlan- ganligidan darak beradi. Yüklə 8,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|