Soliqqa tortish

kishi
— boshqa aholi punktlarida
— olis va togTi hududlarda
3
%
- 2%;
1
%
108

---

0 ‘z -o ‘zini nazorat qilish uchun savollar
1. 2 0 0 7 -y il 1 -y a n va rg a q a d a r s avdo va u m u m iy ovqatlanish kor­
xonalari q a n d a y soliq rejim ida ishlagan?
2. S a v d o va u m u m iy ovqatlanish korxonalarini y a g o n a soliq t o ‘- 
lovini to'lo vch ilar tarkibiga o 'tish n in g aham iyati va zarurligi nim ad a ?
3. S a v d o va u m u m iy ovqatlanish korxonalari u c h u n ya g o n a soliq 
to 'lo vida n tashqari ya na q a n d a y to 'lo vlar, yig 'im la r saqlab q o ling an ?
4. S a v d o faoliyati d e g a n d a nim ani tushu nasiz?
5. U m u m iy ovqatlanish faoliyati d e g a n d a nim ani tush u nasiz?
6. Y a g o n a soliq to'lovini to'lo vc h i s avdo va u m u m iy ovqatlanish 
korxonalarining soliqqa tortish obyekti q a n d a y aniqlanadi?
7. Y a g o n a soliq to'lo vini h isoblashda yalpi tu sh u m tarkibi q a n d a y 
aniqlanadi?
8. Yalpi tu sh u m tarkibidan nim alar chegiriladi?
9 . S a v d o va u m u m iy ovqatlanish korxonalari u c h u n y a g o n a soliq 
to'lo vi stavkalari 2 0 0 8 -y ild a q a n d a y be lgilang an?
10. S o liq stavkalari qaysi m e zo n la r asosida tabaqalashtirilgan?
11. S a v d o va u m u m iy ovqatlanish korxonalarining y a g o n a soliq 
to'lo vi qaysi m u dd atla rd a to'la nad i?
3 .2 .3 . Yagona yer soligT
„
.. . 
1999-yilda qishloq xo‘jalik kor-
jo T e t il t e h i t a 'ahamiyati 
xonalarini soliqqa tortish tizim i­
da tub o zganshlar yuz berdi. 
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998-yil 10-ok- 
tabrdagi «Qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqaruvchilar 
uchun yagona yer soligTni joriy etish to ‘g‘risida»gi P F - 
2086-sonli farmoniga muvofiq 1999-yilning 1-yanvaridan 
boshlab qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqaruvchilari uchun 
yagona yer soligT joriy etildi.
Qishloq xo‘jalik tovar ishlab chiqaruvchilari uchun 
yagona yer soligTni joriy etilishi, o ‘z navbatida ulam i 
quyidagi soliqlar va yigTmlami toTashdan ozod qildi:
— foyda soligT;
— qo‘shilgan qiymat soligT;
— ekologiya soligT;
— suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq;
— yer soligT;
— yerosti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq;
— m ol-m ulk soligT;
— obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlan­
tirish soligT;
109

---

— boshqa mahalliy soliqlar va yigTmlar.
Yagona yer soligT toTovchilari hisoblangan qishloq 
xo‘jalik tovarlari ishlab chiqaruvchilari uchun bojxona 
toTovlari, davlat boji, litsenziya yigTmlari, budjetdan tash­
qari fondlaiga ajratmalar, shuningdek, aksizosti mahsulot- 
laiga aksiz soligTni toTashning amaldagi tartibi saqlab 
qolindi.
Yagona yer soligTni joriy qilishdan maqsad qishloq 
xo'jalik yerlaridan foydalanish samaradoriligini oshirish, 
qishloq xo‘jalik tovar ishlab chiqaruvchilarini mehnatining 
pirovard natijalaridan iqtisodiy manfaatdorligini kuchay- 
tirish, qishloq xo‘jalik korxonalarini soliqqa tortish tizimini 
soddalashtirish va bir xillashtirishdan iboratdir.
Mazkur soliqning amalga kiritilishi qishloq xo‘jaligi 
tovar ishlab chiqaruvchilami tasarrufidagi yerlaridan yana­
da oqilona foydalanishga da’vat etadi, chunki har bir gek- 
tar yer maydoni uchun undan daromad olish yoki daromad 
olmaslik holatidan qat’i nazar belgilangan miqdordagi soliq 
summasini toTash lozim boTadi.
Qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqaruvchilari uchun 
yagona yer soligTning joriy etilishi soliqqa tortish tizimida 
uning amal qilishi jarayonini yanada takomillashtirishdan 
dalolat beradi. Soliqqa tortishning ushbu tizimi xo'jaliklar 
hisobchilarining soliqlami hisoblash va toTash borasidagi 
ishlarini keskin kamaytirdi. Ilgari qishloq xo‘jalik korxo­
nalari o‘nlab turdagi soliqlar va yigTmlami toTashardi. Agar 
ayrim soliq turlarining har oyda va har yilning har choragi- 
da toTanishini hisobga oladigan boTsak, unda ayrim
xo‘jaliklar davlat soliq organlariga soliqlar bo'yicha 30 dan 
ortiq hisob-kitoblami taqdim etishi, bir yilda ana shuncha 
toTov topshiriqnomalarini toTdirishi kerak boTar edi. 
Endilikda esa xo'jaliklar b ir yilda bir marta bir turdagi soliq 
summasini hisoblab chiqishadi.
„
Qishloq xo'jaligi tovari ishlab